Oι πρόσφυγες στην Ελλάδα…
Οι πρόσφατες εκκενώσεις καταλήψεων στέγης –συνοδευόμενες από μια φοβική έως χυδαία ρατσιστική ρητορική όπως τα περί «ανθρώπινων σκουπιδιών» του τέως, πλέον, συνδικαλιστικού εκπρόσωπου της ΕΛΑΣ–, οι οποίες φιλοξενούσαν κατά βάση πρόσφυγες και…
μετανάστες, αναζωπύρωσαν τη συζήτηση για τις εφαρμοζόμενες μεταναστευτικές πολιτικές και ειδικά στους τομείς της στέγασης και κοινωνικής ένταξης.
Οι μαρτυρίες λένε ότι οι «ένοικοι» τέτοιων κατειλημμένων κτιρίων στην Ελλάδα αλλά και αλλού στην Ευρώπη με την εθελοντική συνδρομή αλληλέγγυων ομάδων και πολιτών διαβιούν σε κατά τεκμήριο καλύτερες συνθήκες από πολλές ακριβοπληρωμένες δομές, εκθέτοντας ταυτόχρονα την υποκρισία, την ανεπάρκεια αλλά και το ιδεολογικό στίγμα των επίσημων πολιτικών. Παρότι όμως αξιέπαινες, καθώς καλύπτουν κάποιες άμεσες ανάγκες δίνοντας ταυτόχρονα ερεθίσματα και αφορμές, οι καταλήψεις αυτές «δεν μπορούν να αποτελέσουν μακροπρόθεσμη λύση κι αυτό επειδή καμία μορφή άτυπης αλληλεγγύης δεν μπορεί να είναι συστηματική και απεριόριστη… Η απόκτηση και η κατοχύρωση κοινωνικών δικαιωμάτων είναι σε κάθε περίπτωση η αποτελεσματικότερη ασπίδα προστασίας», λέει ο κοινωνικός επιστήμονας Νίκος Κουραχάνης, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και συγγραφέας του βιβλίου «Πολιτικές Στέγασης Προσφύγων – προς την κοινωνική ενσωμάτωση ή την προνοιακή εξάρτηση;» (εκδ. Τόπος 2018).
Επισημαίνει ότι «η κρατική κοινωνική πολιτική ακολουθεί μια προβληματική προσέγγιση που δεν βοηθά στην ενσωμάτωση αλλά στην περιθωριοποίηση προσφύγων και μεταναστών, πράγμα που έχει μια σειρά αρνητικές προεκτάσεις στην ελληνική κοινωνία», πιστεύει ότι η προσανατολισμένη στη διαχείριση της ακραίας φτώχειας προνοιακή εξάρτηση των πλέον ευπαθών κοινωνικών ομάδων συνολικά είναι συγκεκριμένη ιδεολογική επιλογή που μάλιστα εφαρμόζεται σε όλη την ΕΕ υπακούοντας στις επιταγές του κυρίαρχου πολιτικοοικονομικού μοντέλου, αναρωτιέται δε ποιους τελικά εξυπηρετεί μια τέτοια προοπτική.
Βρίσκει αποθαρρυντικό ότι η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε «χώρο προσωρινής αποθήκευσης» και προώθησης –ή επαναπροώθησης– μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών αντί για μια χώρα που μπορεί να υποστηρίξει ουσιαστικά αυτούς τους ανθρώπους ωφελούμενη και η ίδια, χαρακτηρίζει την εγχώρια προσφυγική-μεταναστευτική πολιτική «διαχρονικά κουτοπόνηρη» αλλά και εχθρική απέναντι σε ντόπιους και ξένους εργαζόμενους, θεωρεί «μυθεύματα» τα περί αδυναμίας ένταξης και ενσωμάτωσης ανθρώπων από πολλές διαφορετικές κουλτούρες, ευελπιστεί δε οι κοινωνικές αντιστάσεις στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι καταλήψεις στέγης να καταφέρουν τελικά να «γυρίσουν» το παιχνίδι. Όπως εξάλλου υπογραμμίζει, «καμία μεγάλη κοινωνική αλλαγή στην ιστορία δεν συντελέστηκε δίχως τις διεκδικήσεις των κοινωνικά ασθενέστερων».
— Ξεκινώντας με την επικαιρότητα, είναι άραγε «κακό» ή μήπως παράδοξο κάποιοι πρόσφυγες να προτιμούν τις καταλήψεις στέγης από τις οργανωμένες δομές;
Καθόλου. Οι καταλήψεις στέγασης προσφύγων απέδειξαν ότι με εθελοντική δουλειά, πενιχρά μέσα κι ελάχιστους οικονομικούς πόρους κάποιες αλληλέγγυες ομάδες καταφέρνουν να στεγάσουν πρόσφυγες σε αισθητά καλύτερες συνθήκες από τις επικρατούσες στα περισσότερα camps, παρά τα τόσα κονδύλια που διατίθενται. Αυτό από μόνο του καταδεικνύει το μέγεθος της υποκρισίας τόσο των ευρωπαϊκών όσο και των εγχώριων μεταναστευτικών πολιτικών. Άνθρωποι ευαισθητοποιημένοι με μηδενικά μέσα και εργαλεία παρέμβασης καταφέρνουν αφενός να προσφέρουν αξιοπρεπέστερη στέγη, αφετέρου να δημιουργούν καλύτερους όρους κοινωνικοποίησης και πολιτικής συμμετοχής των νεοφερμένων, έστω με τη φιλοσοφία που διέπει την κάθε σχετική πρωτοβουλία. Στην «απέναντι» πλευρά, εκατομμύρια Ευρώ δαπανώνται για το προσφυγικό με τους «ωφελούμενους» να παραμένουν έγκλειστοι στους καταυλισμούς ή να φιλοξενούνται προσωρινά σε κάποιο διαμέρισμα, δίχως να έχουν μάθει καν τη γλώσσα ώστε να μπορούν έστω στοιχειωδώς να συνεννοηθούν απευθείας με κάποια αρχή ή κοινωνική υπηρεσία δίχως διαμεσολαβητές.
— Αποτελεί όμως η παραμονή σε κατειλημμένα κτίρια την ενδεικνυόμενη λύση για έναν πρόσφυγα σε βάθος χρόνου;
Δυστυχώς όχι. Παρότι αναδεικνύουν το ζήτημα, αποκαλύπτουν την ανεπάρκεια των επίσημων πολιτικών και δίνουν ερεθίσματα, οι καταλήψεις στέγης δεν μπορούν να αποτελέσουν μακροπρόθεσμη λύση κι αυτό επειδή καμία μορφή άτυπης αλληλεγγύης δεν μπορεί να είναι συστηματική και απεριόριστη. Η απόκτηση και η κατοχύρωση κοινωνικών δικαιωμάτων είναι η αποτελεσματικότερη ασπίδα για την ένταξη και την άμβλυνση των κοινωνικών αντιθέσεων και όχι μόνο στην περίπτωση των προσφύγων και των μεταναστών.
Για να διαβάσετε ολόκληρη την συνέντευξη, πατήστε ΕΔΩ…
Κοινοποιήστε: