Ευρωπαϊκές συμφωνίες και προκλήσεις στον ενεργειακό τομέα

της Περιοχής Ενέργειας και Περιβάλλοντος

Ευρωπαίοι υπουργοί στο Λουξεμβούργο, Ιούνιος 2022

Στο τέλος της συνάντησης που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 27 και 28 Ιουνίου στο Λουξεμβούργο, οι εκπρόσωποι των κρατών μελών της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία για πολλά νομοσχέδια που είχε προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως μέρος του πακέτου Fit for 55, της πρωτοβουλίας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Ένα από όλα: η διακοπή της πώλησης αυτοκινήτων ορυκτών καυσίμων έως το 2035. Μια δεύτερη πρόταση για την οποία οι 27 έχουν βρει κοινή θέση αφορά τη δημιουργία ενός ταμείου πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων για την προστασία των πιο ευάλωτων πολιτών από τις κοινωνικές συνέπειες της καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, με ιδιαίτερη αναφορά στο κόστος που αυτό θα συνεπάγεται.

Ποια είναι τα θέματα διαπραγματεύσεων;

Μετά από περισσότερες από 16 ώρες διαπραγματεύσεων, οι υπουργοί περιβάλλοντος των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν σε κοινή θέση για πέντε προτάσεις της Επιτροπής. Σε γενικές γραμμές, η ενδεχόμενη τελική έγκριση των προτάσεων (που θα πρέπει τώρα να πάει στο Κοινοβούλιο) θα απαιτήσει από τις κυβερνήσεις και τις βιομηχανίες να επενδύσουν σε μεγάλο βαθμό σε καθαρότερη παραγωγή, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ηλεκτρικά οχήματα. Οι πέντε προτάσεις αφορούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας III), την ενεργειακή απόδοση (οδηγία για την ενεργειακή απόδοση), την τιμή του άνθρακα, τη χρήση γης και τη δασοκομία.

Τιμή άνθρακα: Οι υπουργοί κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με την τακτοποίηση μιας νέας αγοράς άνθρακα της ΕΕ ώστε το κόστος του CO2 να βαρύνει τα ρυπογόνα καύσιμα που χρησιμοποιούνται στις μεταφορές και τα κτίρια. Το νέο σύστημα αναμένεται να λανσαριστεί το 2027, ένα χρόνο αργότερα από το αναμενόμενο. Η νέα αγορά άνθρακα αποδεικνύεται ένα αμφιλεγόμενο θέμα: η απόφαση θα καταστήσει πιο ακριβά τα ορυκτά καύσιμα που χρησιμοποιούνται για τη θέρμανση κατοικιών και ηλεκτρικών αυτοκινήτων, μια ώθηση για τους καταναλωτές να επιλέξουν εναλλακτικές και πιο βιώσιμες λύσεις, αλλά ταυτόχρονα μια πιθανή πηγή κοινωνικές εντάσεις. Πράγματι, η πρόταση έχει προκαλέσει συναγερμό στις πρωτεύουσες, οι οποίες φοβούνται μια αναζωπύρωση κινήσεων παρόμοια με αυτή των Gillets Jaunes σε ολόκληρη την ήπειρο σε αντίθεση με την αναμενόμενη αύξηση των τιμών των λογαριασμών.

Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα: για την αντιμετώπιση αυτού του κινδύνου, συζητήθηκε εκ νέου η πρόταση για τη δημιουργία Ταμείου Κοινωνικού Κλίματος ύψους 72 δισ. ευρώ. Ωστόσο, μετά από εξαντλητικές διαπραγματεύσεις, οι ευρωπαίοι υπουργοί Ενέργειας και Περιβάλλοντος αποφάσισαν να διαμορφώσουν ένα ταμείο 59 δισεκατομμυρίων ευρώ για την προστασία των πολιτών χαμηλού εισοδήματος από το προαναφερθέν κόστος. Το νέο Ταμείο Κοινωνικού Κλίματος θα συσταθεί για την περίοδο 2027-2032, συμπίπτοντας, επομένως, με την έναρξη ισχύος της νέας αγοράς άνθρακα για τον τομέα των κατασκευών και των οδικών μεταφορών. Για να επωφεληθεί από τους πόρους του ταμείου, κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να παρουσιάσει στις Βρυξέλλες ένα «σχέδιο για το κοινωνικό κλίμα», το οποίο θα περιλαμβάνει μέτρα και επενδύσεις για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της τιμολόγησης του άνθρακα στους ευάλωτους πολίτες.

Οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (RED III): Στη συνάντηση, οι υπουργοί από τις χώρες της ΕΕ συμφώνησαν προσωρινά να διασφαλίσουν ότι το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα του μπλοκ θα φτάσει το 40% έως το 2030, όπως προβλέπεται από το πακέτο Fit for 55, ωστόσο, το 40% Ο στόχος είναι πλέον ξεπερασμένος λόγω των νέων προτάσεων που παρουσιάστηκαν ως απάντηση στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ο στόχος που προβλέπει το σχέδιο REPowerEU είναι στην πραγματικότητα να φτάσει το 45% για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως το 2030. Ωστόσο, μια συμφωνία για το 40% δεν θεωρείται δεδομένο: ορισμένες χώρες στην πραγματικότητα, κυρίως η Πολωνία, δίνουν το πράσινο φως στη συμφωνία σχετικά με τη γενική θέση του Συμβουλίου, κάλεσε τα θεσμικά όργανα να λάβουν υπόψη τις εθνικές διαφορές για την επίτευξη δευτερευόντων στόχων σε τομείς όπως οι μεταφορές ή η θέρμανση. Άλλα κράτη επανέλαβαν αυτή τη θέση. Σύμφωνα με την Εσθονία, για παράδειγμα, «οι επιμέρους στόχοι πρέπει να αφεθούν στη διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών». Το ίδιο δήλωσαν η Λετονία, η Φινλανδία, η Ρουμανία και η Σλοβακία, οι οποίες ζήτησαν να είναι ελεύθερες να επιλέξουν το μείγμα τους από άποψη κόστους-αποτελεσματικότητας. Από την άλλη πλευρά της γραμμής, οι Κάτω Χώρες ζήτησαν οι επιμέρους στόχοι να είναι «δεσμευτικοί» και να μην αφεθούν «στη διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών», ιδίως όταν πρόκειται για το πράσινο υδρογόνο και τα λεγόμενα ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικών προέλευση. (Πολιτικός, 29/06/2022)

Σύστημα εμπορίας εκπομπών (ETS): άλλο ένα δύσκολο αρχείο προς επίλυση είναι αυτό για την αναθεώρηση του συστήματος εμπορίας εκπομπών, το ETS. Η αναθεώρηση περιλαμβάνει την επιλογή να παραμείνουν αμετάβλητες οι παράμετροι του ETS, όπως ο ρυθμός μείωσης των αδειών σε σύγκριση με την πρόταση της Επιτροπής και η σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων το 2035. Οι απόψεις σχετικά είναι αντικρουόμενες, με τις χώρες και τους διαφορετικούς κλάδους παραγωγής να τοποθετούνται σε αντίθετες θέσεις ο ένας με τον άλλο.

Τι έχει αποφασιστεί και τι λείπει;

Οι υπουργοί συμφώνησαν ότι η ΕΕ θα πρέπει να αφαιρέσει συλλογικά 310 εκατομμύρια τόνους ισοδύναμου CO2 από την ατμόσφαιρα αυξάνοντας τον χώρο που αφιερώνεται στα δάση, τερματίζοντας την πώληση αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης έως το 2035, καθιερώνοντας μια τιμή άνθρακα στα καύσιμα για μεταφορά και θέρμανση. Αυτό που χαρακτήρισε περισσότερο τη συνάντηση της τελευταίας εβδομάδας του Ιουνίου είναι η έλλειψη ευελιξίας όσον αφορά την εγκατάλειψη των εθνικών συμφερόντων για να δοθεί η θέση σε πιο φιλόδοξους στόχους. Καθώς κάθε χώρα-μέλος πιέζει για την προστασία των εθνικών συμφερόντων και με λίγη όρεξη για αύξηση των φιλοδοξιών για το κλίμα, δεδομένων των επιπτώσεων του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και των αυξανόμενων τιμών της ενέργειας, οι κυβερνήσεις έχουν εισαγάγει αρκετές μικρές αλλαγές στην αρχική πρόταση της Επιτροπής. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα έχει το καθήκον να εξετάσει τυχόν αλλαγές και παρεκκλίσεις από τις αρχικές προτάσεις.

Αυτό που έμεινε εκτός συζήτησης είναι η έγκριση του πακέτου REPowerEU. Αυτό δεν σήμαινε ότι οι χώρες αντιτάχθηκαν στους στόχους που περιέχονται σε αυτήν, αλλά μάλλον ότι δεν ήταν αυτή η ευκαιρία να αναλυθούν και να εγκριθούν οι προτάσεις της Επιτροπής. Το πακέτο πιθανότατα θα ληφθεί υπόψη το επόμενο φθινόπωρο. Στο μεταξύ, θεσμικά όργανα και κυβερνήσεις λαμβάνουν ήδη μέτρα για να αντιμετωπίσουν την απότομη μείωση των προμηθειών ρωσικού φυσικού αερίου, οι επιπτώσεις της οποίας θα γίνουν αισθητές ιδιαίτερα με την έλευση του φθινοπώρου και τον επόμενο χειμώνα. Είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί ότι τα αποθέματα και τα αποθέματα είναι επαρκή για την αντιμετώπιση της ψυχρής περιόδου.

Νέα αναταραχή στην Ευρωπαϊκή Ταξινόμηση

Στο πλαίσιο αυτό, νέες συζητήσεις σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ταξινόμηση και ειδικότερα την ένταξη του φυσικού αερίου και της πυρηνικής ενέργειας στο κείμενό της.

Την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα αντιμετωπίσει μια κρίσιμη ψηφοφορία που βρίσκεται στην καρδιά ορισμένων από τις σημαντικότερες προκλήσεις της ΕΕ: ​​την κλιματική αλλαγή, την πολιτική ενεργειακής ασφάλειας και την επενδυτική στρατηγική της ΕΕ. Οι συνθήκες της ΕΕ απαγορεύουν στα μέλη της Επιτροπής να αναζητούν ή να αποδέχονται οδηγίες από οποιαδήποτε κυβέρνηση. Ωστόσο, η Επιτροπή προφανώς αγνόησε τη δημόσια διαβούλευση, δεν ζήτησε τη γνώμη του Κοινοβουλίου και ακολούθησε μια πολιτική συμφωνία μεταξύ της Γαλλίας με πυρηνικό προσανατολισμό και της Γερμανίας που καταναλώνει φυσικό αέριο. Σύμφωνα με ορισμένους, αυτή η απόφαση κινδυνεύει να μετατρέψει την ΕΕ από ηγέτη για το κλίμα σε κλιματική καθυστερημένη, καθώς ακόμη και η Κίνα και η Ρωσία δεν περιλαμβάνουν το φυσικό αέριο στις εθνικές τους ταξινομήσεις. (Euractiv, 30.06.2022)

Δύο από τις μεγαλύτερες επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου – η οικονομική και η περιβαλλοντική επιτροπή – ψήφισαν υπέρ της παρεμπόδισης της κατ’ εξουσιοδότηση πράξης για να υποχρεώσουν την Επιτροπή να υποβάλει νέα πρόταση. Δεδομένης της μαζικής διαφωνίας μετά την πρόταση της Επιτροπής, είναι δυνατό να ασκηθεί βέτο από το Κοινοβούλιο. Οι πολιτικοί από αριστερά προς τα δεξιά έσπευσαν να καταδικάσουν την αδιαφανή διαδικασία και το υπερβολικό πολιτικό βάρος που έλαβε η Επιτροπή. Η ψηφοφορία την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου θα είναι μια κρίσιμη δοκιμασία για τη δημοκρατική και συννομοθετική εξουσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Και πάνω από όλα θα είναι να κατανοήσουμε ποιο θα είναι το μέλλον της ενεργειακής και περιβαλλοντικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αρχή του καλοκαιριού φέτος θα είναι το φόντο για σημαντικές αποφάσεις στους τομείς της ενέργειας και του κλίματος: μεταξύ Fit for 55, REPowerEU και Taxonomy, το κλίμα γίνεται όλο και πιο ζεστό. Εναπόκειται στους θεσμούς και τις κυβερνήσεις να κάνουν τα πάντα για να φρεσκάρουν τον αέρα.

Πηγή: geopolitica.info

Ακολουθήστε το Sahiel.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Το Διαβάσαμε Ευρωπαϊκές συμφωνίες και προκλήσεις στον ενεργειακό τομέα