Λόρνα Κούτση – «Η Τέχνη διεισδύει στην ψυχή»

Το ιστορικό Θέατρο ‘Θυμέλη’ ανοίγει ξανά τις πόρτες του. Η Λόρνα Κούτση το επανασυστήνει και μιλά στο iart.gr για τη μαγεία και τη σημασία του θεάτρου και της Τέχνης.

Πότε ιδρύθηκε το θέατρο ‘Θυμέλη’;

Το 1980 από την Έλλη Βοζικιάδου και τον Διονύση Κούτση. Η Έλλη Βοζικιάδου ήταν μια σπουδαία κυρία του θεάτρου, με πολλά χρόνια παρουσίας στο Εθνικό ως πρωταγωνίστρια, σε παραστάσεις που έγραψαν ιστορία, τις καλές εποχές του Εθνικού αλλά και του θεάτρου γενικότερα. Ο Διονύσης Κούτσης υπήρξε σπουδαίος μαέστρος. Εργάστηκε στη Λυρική Σκηνή, στην Κρατική Ορχήστρα και είχε διευθύνει μερικές από τις μεγαλύτερες ορχήστρες του κόσμου. Αυτή οι δυο εξαιρετικοί άνθρωποι είναι γονείς μου. Ως κόρη τους, καλλιτέχνις κι εγώ, σεβόμενη την παρακαταθήκη που άφησαν, συνεχίζω το έργο τους. Το θέατρο ‘Θυμέλη’ είχε παραμείνει κλειστό από την έναρξη του κορονοϊού και μετά. Τώρα κάνει μια δυναμική επανεκκίνηση, με πολλές ενδιαφέρουσες προτάσεις.

Ποια είναι η φιλοσοφία του;

Έχοντας ολοκληρώσει και οι δυο έναν σημαντικό κύκλο στην προσωπική τους καριέρα, θέλησαν να αποκτήσουν ένα δικό τους βήμα, έναν καλλιτεχνικό χώρο, μέσα από τον οποίο ήθελαν να δημιουργήσουν – έχοντας την απαιτούμενη εμπειρία – παραστάσεις έτσι ακριβώς όπως τις είχαν οραματιστεί και προσελκύοντας κοινό το οποίο πραγματικά αγαπά το θέατρο. Ο πατέρας και η μητέρα μου ήταν συνοδοιπόροι σε αυτό, όπως και σε όλα.  Ήταν πολύ αγαπημένο ζευγάρι. Μεγάλωσα σε κλίμα αγάπης, σεβασμού, στοργής. Αυτό πέρασε και στο θέατρο. Συνδημιούργησαν, αθόρυβα, με πάρα πολλή αγάπη ο καθένας για την τέχνη του. Η μητέρα μου σκηνοθετούσε και πρωταγωνιστούσε στις περισσότερες παραστάσεις, ειδικά σε αυτές της Κεντρικής Σκηνής. Ο πατέρας μου έγραφε την πρωτότυπη μουσική για τις παραστάσεις αυτές. Παράλληλα και οι δυο είχαν μια αξιοσημείωτη συγγραφική πορεία. Διασκεύασαν έργα για παιδιά από κλασσικά μυθιστορήματα με ιδιαίτερη ευαισθησία, που παίζονται ακόμη και σήμερα. Έχουν αφήσει ανεξίτηλη σφραγίδα, πάντα διαχρονική, ενώ μιλούν στην ψυχή των παιδιών. Η Παιδική Σκηνή ‘Θυμέλη’ ιδρύθηκε παράλληλα με την Κεντρική γιατί ήθελαν να δώσουν έμφαση στο παιδικό θέατρο, καθώς αυτό είναι που διαμορφώνει τους αυριανούς θεατές. Τα παιδιά πρέπει να βλέπουν καλές παραστάσεις για να έχουν σωστές βάσεις που προάγουν το πνεύμα και την ψυχή, έτσι ώστε μετέπειτα να αναπτύξουν καλύτερη κρίση και να κάνουν όσο το δυνατόν καλύτερες επιλογές στην ψυχαγωγία τους και να αγαπήσουν πραγματικά το θέατρο.  Η ίδια φιλοσοφία υπάρχει και σήμερα. Θεωρώ ότι αν δεν αγαπάς την Τέχνη δεν μπορείς να την υπηρετήσεις σωστά και σίγουρα δεν θα έχεις μεγάλη διάρκεια. Σαραντατρία χρόνια είναι πάρα πολλά και μάλιστα στον ίδιο χώρο, με εξαίρεση τα τρία πρώτα που οι παραστάσεις γινόντουσαν στο Θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας. Ο τωρινός του χώρος στην αρχή ήταν αποθήκη που έγινε θέατρο από το μηδέν. Είναι ένας ζεστός, με πολύ σεβασμό στον θεατή, απλός, χωρίς να καταφεύγει σε εντυπωσιασμούς, χωρίς λαμπερές πολυτέλειες αλλά πολύ όμορφος, φιλόξενος και το μαγικό σε αυτόν τον χώρο είναι πως ο θεατής είναι τόσο κοντά  που δημιουργείται ανταποδοτική σχέση. Οι ηθοποιοί παίρνουν από τους θεατές και οι θεατές από τους ηθοποιούς. Δημιουργείται έτσι μια πολύ ωραία ενεργητική κατάσταση σε κάθε παράσταση. Μέσα στα χρόνια που κύλησαν παρουσιάστηκαν  παραστάσεις, που άφησαν εποχή. ‘Ο Γυάλινος Κόσμος’ του Ουΐλιαμς, ‘Το μακρύ ταξίδι της μέρας μέσα στη νύχτα’ του Ο’Νηλ.. Αρχαίο δράμα επίσης, το θέατρο Θυμέλη από το 1992 λειτουργούσε και ως επιμορφωτικό κέντρο αρχαίου δράματος με σεμιναριακούς κύκλους, παραστάσεις που παιζόντουσαν παράλληλα και σε μεγάλους πολιτιστικούς χώρους, ανοιχτούς και κλειστούς σε όλη την Ελλάδα γιατί κάθε χρόνο κάνουμε περιοδείες. Αυτό υπήρξε πολύ σημαντική εμπειρία για όλους. Ο κόσμος στην επαρχία διψά για θέατρο, ακόμα και σήμερα, που έχει έρθει πιο κοντά στα θεάματα λόγω του ίντερνετ, της τηλεόρασης.. Παρόλα αυτά, οι καλές παραστάσεις πάντοτε ‘πιάνουν τόπο’, τις έχουν ανάγκη. Όταν βλέπεις τον κόσμο να  αγκαλιάζει  αυτό που κάνεις και να φεύγει ενθουσιασμένος, λες ότι ‘πραγματικά αξίζει αυτό που κάνω. Αξίζει να ‘διακονώ’ την τέχνη και να κάνω τους ανθρώπους ευτυχισμένους’. Να βλέπεις πως καταφέρνεις να αγγίζεις κάποιες ευαίσθητες χορδές της ψυχής τους. Αυτό είναι τελικά η Τέχνη. Διεισδύει στην ψυχή. Δεν είναι διασκέδαση, είναι τέρψη ψυχής.

Τι θα δούμε φέτος στο Θέατρο Θυμέλη;

Ξεκινήσαμε ήδη με το πολύ γνωστό κι αγαπημένο ‘ Ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας’  στην Παιδική Σκηνή. Ο συγγραφέας αποτελεί εγγύηση. Πρόκειται για μια πολύ τρυφερή ιστορία αγάπης και προσφοράς που δημιουργεί στα παιδιά συναισθήματα μοναδικά. Τα μαθαίνει ότι το να προσφέρεις στον άλλον είναι ένα από τα μυστικά της ευτυχίας. Παράλληλα η παράσταση έχει πολλά διασκεδαστικά σημεία, τα παιδιά γελούν, συμμετέχουν. Η μουσική της επίσης είναι εξαιρετική. Εκτός από την πρωτότυπη του Διονύση Κούτση – που υπογράφει και την θεατρική διασκευή – έχει πολλή κλασική μουσική. Έτσι τα παιδιά μπαίνουν σε μια πολύ ωραία ατμόσφαιρα ψυχικής ανάτασης, όπως προείπα. Το έργο ξεκίνησε στις 22 Οκτωβρίου και θα ολοκληρωθεί στις 17 Δεκεμβρίου. Τα σκηνικά είναι του Γιώργου Πολυχρονιάδη, τα κοστούμια της Έλσας Βώκου. Η φωνή του Ευτυχισμένου Πρίγκιπα ανήκει στον Πασχάλη Τσαρούχα που δίνει μια εξαιρετική ερμηνεία. Απευθύνεται σε παιδιά από τριών έως έντεκα ετών. Στο ‘Θυμέλη’ θεωρούμε ότι δεν επιτρέπεται να φεύγουν τα παιδιά στενοχωρημένα από το θέατρο. Το παραμύθι, στη βάση του είναι θλιβερό. Το χελιδόνι δεν καταφέρνει να αποδημήσει και το βρίσκουν παγωμένο στα πόδια του αγάλματος του πρίγκιπα. Αυτό για μια παιδική ψυχή, είναι βαρύ. Στη διασκευή μας έχουμε ‘ανατρέψει’ κάπως αυτήν την πληροφορία, για να φύγουν τα παιδιά ευτυχισμένα. Έτσι, στο τέλος, μαθαίνουμε ότι το χελιδόνι πήρε την καλύτερη θέση, αυτήν δίπλα στον Θεό. Η παράσταση τελειώνει με μουσική, χορό και τραγούδι. Οι μικροί θεατές μας φεύγουν ενθουσιασμένοι και χαρούμενοι. Θεωρούμε πως τα παιδιά είναι μια μικρογραφία των ενηλίκων. Δεν πρέπει να τα κρατάμε σε ‘γυάλα’ οφείλουμε να τους δίνουμε ‘πινελιές’ ρεαλισμού, όχι όμως σε τέτοια δοσολογία που να διαταράξει την ψυχική τους ισορροπία. Κάτι αντίστοιχο γίνεται και στην παράσταση ‘Το κοριτσάκι με τα σπίρτα’ που αποτελεί θεσμό για το θέατρο μας. Κάθε χρόνο, τα φώτα των Χριστουγέννων ανάβουν με αυτό. Φέτος ξεκινά στις 25 Νοεμβρίου και θα ολοκληρώσει την πορεία του τα Φώτα. Η θεατρική διασκευή είναι και εδώ του Διονύση Κούτση ενώ διαθέτει πολλούς εύθυμους χαρακτήρες που παρεμβάλλονται. Υπάρχει διάδραση με τους μικρούς μας θεατές, ενώ στο τέλος, το κοριτσάκι μας ξυπνά και διαπιστώνει πως όλα αυτά τα άσχημα που έζησε, ήταν ένα κακό όνειρο. Πρόκειται για παράσταση με όμορφα μηνύματα, ηθικοπλαστικά που έχουν ανάγκη τα παιδιά, που είναι το μέλλον και η ελπίδα μας. ‘Το κοριτσάκι με τα σπίρτα’ έχει λάβει το βραβείο καλύτερης παιδικής παράστασης στα Κορφιάτικα Βραβεία για τη χρονιά 2013-2014 διαγωνιζόμενο με πολλές άλλες αξιόλογες παραγωγές.  Θεωρώ πως άξιζε να διακριθεί καθώς είναι παράσταση που δεν χάνει ποτέ την διαχρονικότητα της. Άλλωστε τα κλασικά έργα όπως αυτό, δεν χάνουν ποτέ το ‘χρώμα’ τους.

Κάνετε όμως και εκδηλώσεις άλλου είδους.

Το Θέατρο Θυμέλη πρωτοπορεί και στα παιδικά πάρτι. Τα τελευταία δεκαέξι χρόνια  συνδυάζονται οι παιδικές μας παραστάσεις με πάρτι. Τα παιδιά βλέπουν την παράσταση με τους καλεσμένους τους, κι ύστερα ανεβαίνουν στο όμορφα διαμορφωμένο φουαγέ που λειτουργεί ως παιδική ντίσκο, με dj, ενώ οι ηθοποιοί του έργου, γίνονται και οι ‘διασκεδαστές’ του πάρτι. Κάνουμε πολλές και όμορφες δράσεις, θεατρικό παιχνίδι, μουσική και χορό. Είμαστε δε, απόλυτα φιλικοί προς τους γονείς. Ως μαμά και η ίδια, έχω διαπιστώσει το τρελό εμπόριο που γίνεται σε σχέση με τα παιδικά πάρτι. Σε μας δεν συμβαίνει αυτό, προσφέρουμε έργο και θέλουμε μέσα από αυτήν την διαδικασία να κάνουμε τα παιδιά να αγαπήσουν ακόμη περισσότερο το θέατρο.

Ας περάσουμε στην Κεντρική Σκηνή.

Οι παραστάσεις της Κεντρικής Σκηνής ξεκινούν στις 4 Νοεμβρίου με το έργο ‘Ο Ποπολάρος’ του Γρηγορίου Ξενόπουλου. Το έργο είχε ξαναπαιχτεί πολύ παλιά και αναβίωσε το 2019 σε σκηνοθεσία Έλλης Βοζικιάδου, ήταν μάλιστα η τελευταία της σκηνοθεσία προτού φύγει από τη ζωή. Η παράσταση ξυπνά μνήμες από τη Ζάκυνθο του 19ου αιώνα, με τις ταξικές διαφορές που υπήρχαν τότε και με έναν πολύ μεγάλο και δυνατό έρωτα, αυτόν της Έλντας με τον Ζέπο, οι οποίοι περνώντας δια πυρός και σιδήρου καταφέρνουν τελικά να νικήσουν. Έχουμε ένα εξαιρετικό cast ηθοποιών, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι ‘παιδιά’ του θεάτρου Θυμέλη, μαθητές της Έλλης Βοζικιάδου που έκαναν εκεί τα πρώτα τους βήματα. Μαζί τους και άλλοι, εξαιρετικοί ηθοποιοί με σημαντική πορεία στο θέατρο. Είναι οι Βασίλης Ασημάκης, Αμαλία Κλειμοπούλου, Γιάννης Σιγάλας, Δέσποινα Παντελίδου, Ζωή Φουρνιστάκη, Έλλη Λορέντη, Ανδρέας Αποστόλου, Βίκυ Θεοφανάκη και Χρήστος Γεωργίου. Η σκηνοθεσία είναι της Έλλης Βοζικιάδου, η μουσική του Διονύση Κούτση, τα σκηνικά του Γιώργου Πολυχρονιάδη και τα κοστούμια της Έλσας Σβώκου, καλλιτεχνικό ψευδώνυμο της Έλλης Βοζικιάδου ως ενδυματολόγου, μιας και ανέπτυξε και αυτήν την δεξιότητα. Το έργο θα παρουσιάζεται κάθε Σάββατο στις 20:30 μέχρις τις αρχές Γενάρη. Μάλιστα θα ταξιδέψει και εκτός Αθηνών σε επιλεγμένες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Παράλληλα υπάρχει και μια ‘φιλοξενούμενη’ παράσταση, συμπαραγωγή θα μπορούσα να πω. Πρόκειται για τρία δραματοποιημένα διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη με τίτλο ‘Το μοιρολόγι της φώκιας’ σε σκηνοθεσία Νίκου Γεωργάκη. Παίζουν οι Στέργιος Γιαννουλάκης, Χρήστος Τσιλιγιάννης και η Ζωή Φουρνιστάκη.

Θα ήθελα να μου πεις μέσα από την προσωπική σου εμπειρία, γιατί είναι το θέατρο τόσο σημαντικό τόσο για τα παιδιά, όσο και για τους μεγάλους.

Επειδή περνάει συναισθήματα. Επειδή διεισδύει στην ψυχή μας. Το καλό θέατρο όμως και εδώ θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή στους γονείς: Να προσέχουν πάρα πολύ σε τι παραστάσεις πηγαίνουν τα παιδιά τους. Δυστυχώς δεν είναι όλα πάντα ρόδινα, συχνά το θέατρο γίνεται μόνον εμπόριο. Κάποιοι αναζητούν ‘εμπορικές’ συνταγές και τις σερβίρουν με κακότεχνο τρόπο με αποτέλεσμα να μην μένει τίποτα στα παιδιά. Αυτό είναι και λίγο επικίνδυνο. Μπορεί να μην τα αποτρέψει από το να δουν θέατρο αλλά θα τους δημιουργήσει μια κακή αισθητική, μια κακή εντύπωση για το τι είναι θέατρο. Τα κάνει να βαριούνται και να λένε στη μητέρα τους ‘τι σαχλαμάρες είναι αυτές’. Τα παιδιά έχουν τρομερή κρίση. Αυτό που νιώθουν, θα το πουν. Ο ενήλικος κρατά τα προσχήματα, το παιδί όχι. Δεν μπορούμε να το καθοδηγούμε όπου θέλουμε και όπως  θέλουμε, ανεξέλεγκτα και να είμαστε σίγουροι ότι αυτό που του ‘σερβίρουμε’ του αρέσει κιόλας.  Γενικά οφείλουμε να προσέχουμε που και πως θα αποκτήσουν επαφή με το θέατρο.  Κάτι που ζω και με συγκινεί πάντα, είναι το γεγονός πως έρχονται μητέρες με τα παιδιά τους και μας λένε πως κι οι ίδιες είδαν στο θέατρο Θυμέλη τις πρώτες τους παραστάσεις. Το θεωρώ μεγάλη καταξίωση.

Πέραν της πρόζας και του παιδικού θεάτρου, υπάρχουν κι άλλες παραγωγές.

Μετά από την προσωπική μου καριέρα δίπλα σε σημαντικούς μουσικούς, συνθέτες κυρίως, όπως ο Μίμης Πλέσσας, ο Γιάννης Σπανός, ο Γιώργος Χατζηνάσιος και πολλοί άλλοι, αλλά και προσωπική δισκογραφία, το 2009 δημιούργησα στο ‘Θυμέλη’ μουσικές παραστάσεις και μιούζικαλ. Φέτος το καλοκαίρι ετοιμάσαμε μια μουσικοθεατρική παράσταση – αφιέρωμα στον Μάνο Λοΐζο, με δέκα άτομα επί σκηνής. Κεντρικοί ερμηνευτές είμαι εγώ και ο Γιώργος Ρήγας. Η καλλιτεχνική διεύθυνση είναι του Λεωνίδα Βοστάνη που έχει αναλάβει την ενορχήστρωση και λαμβάνουν μέρος τέσσερις εκλεκτοί μουσικοί και τέσσερις ηθοποιοί, οι Ανδρέας Αποστόλου, Βασίλης Ασημάκης, Αμαλία Κλειμοπούλου και Δέσποινα Παντελίδου. Στην παράσταση, αγγίζουμε με πολύ σεβασμό την προσωπικότητα του Μάνου Λοΐζου μέσα από μια ιστορική αναδρομή στη ζωή και το έργο του, με την υποστήριξη μιας μεγάλης οθόνης προβολής όπου προβάλλονται στιγμιότυπα, φωτογραφίες και βίντεο από την δράση και τις συνεργασίες του. Ακούγονται τα πιο γνωστά και πιο αγαπητά τραγούδια του και εκτός από το μουσικό κομμάτι, οι ηθοποιοί μας τραγουδούν αλλά και αφηγούνται και χορεύουν. Πρόκειται για πολυθέαμα που περιόδευσε ανά την Ελλάδα και θα παρουσιαστεί για ένα χρονικό διάστημα εδώ, πριν συνεχίσει την περιοδεία του το επόμενο καλοκαίρι.  Υπάρχει επίσης άλλη μια παράσταση-αφιέρωμα στους Μίμη Πλέσσα, Γιώργο Χατζηνάσιο και Γιάννη Σπανό με τίτλο ‘Μουσικό Λεύκωμα’. Είμαι η κεντρική ερμηνεύτρια και με συνοδεύουν οι μουσικοί Μαρίνος Κωστόπουλος στο πιάνο και Βασίλης Παπαδημητρίου στην κιθάρα. Οπτικά μας ‘βοηθά’ πάλι μια μεγάλη οθόνη, για να δημιουργήσουμε ακόμη πιο όμορφη ατμόσφαιρα και να ‘ταξιδέψουμε’ τον θεατή. Η σκηνοθεσία είναι δική μου, έχοντας πάρει το ‘χρίσμα’ από την Έλλη Βοζικιάδου, σκηνοθετώ κι άλλες παραστάσεις.  Θεωρώ πως όσο περισσότερο προσπαθείς, χωρίς φανφάρες και κόλπα, φτάνεις στο καλύτερο αποτέλεσμα. Πρέπει να ενεργοποιήσεις όσο γίνεται τις αισθήσεις του θεατή όταν βλέπει και ακούει.

Πληροφορίες για το θέατρο Θυμέλη εδώ.