Εύα Ζευγουλά «Να βγαίνουμε έξω από το ‘κουτάκι’»

Η ραδιοφωνική παραγωγός και dj Εύα Ζευγουλά (a.k.a. Foxy Lady) μιλά για τη μαγεία του ραδιοφώνου στο iart.gr

Εύα, πότε ξεκίνησε η αγάπη για το ραδιόφωνο;  

Από μωρό στην κούνια. Ήταν το μόνο πράγμα που μπορούσε να με ησυχάσει, να με νανουρίσει κι έτσι φρόντιζε ο μπαμπάς να έχω ένα ραδιοφωνάκι στην κούνια μου. Γενικά δεν θυμάμαι να έχω κάνει κάτι στη ζωή μου χωρίς το ραδιόφωνο. Πάντα φρόντιζα να κάνω παρέα με ‘ραδιοφωνατζήδες’, να τρυπώνω σε καμαράκια με τους παράνομους τότε ραδιοφωνικούς σταθμούς, να κάνω αφιερώσεις.. ξέρεις, τα καλά του παλιού ραδιοφώνου. Ήμουν τυχερή που δεν είχα πέσει σε κυνήγι, ούτε χρειάστηκε να ‘κρύψω’ μηχανήματα φίλων. Δάνειζα δίσκους όμως κι έχω χάσει μεγάλο αριθμό βινυλίων.. Στα χρόνια του Λυκείου ξεκίνησα μια εκπομπή σε έναν τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό που είχε εμβέλεια ένα οικοδομικό τετράγωνο. Το φοβερό της υπόθεσης είναι πως είχα και ακροαματικότητα! Με άκουγε όλο το τετράγωνο, ο κόσμος έπαιρνε τηλέφωνο, έκανε αφιερώσεις, περίμεναν να ξεκινήσει η εκπομπή και κυρίως εξέφραζαν την απαίτηση ‘δεν πιστεύω να μιλάς πάνω στα τραγούδια, έχω ετοιμάσει το κασετόφωνο!’ Μέχρι και σήμερα αποφεύγω να μιλάω πριν τελειώσει το τραγούδι.  

 Μετά; 

Κανονικά, αυτό που λέμε ‘on tracks’ ξεκίνησε το 2014. Είχα πάει ως παρεάκι στην εκπομπή μιας φίλης στους Imaginistes, το διαδικτυακό ραδιόφωνο του Δήμου Αγίου Δημητρίου. Με είχε καλέσει σε ένα αφιέρωμα που έκανε, νομίζω στον Μάνο Λοΐζο. Σχολίαζα και πετούσα διάφορες ατάκες οι οποίες έβγαιναν στον αέρα – χωρίς να το γνωρίζω. Προφανώς τα σχόλια μου της φάνηκαν εύστοχα οπότε μου πρότεινε να κάνω μια δική μου εκπομπή. Έμεινα λίγο έκπληκτη είναι η αλήθεια, αλλά έτσι ξεκίνησε η ραδιοφωνική μου καριέρα. Το πρώτο διάστημα έπαιζα κλασικό ροκ γιατί με αυτό έχω μεγαλύτερη επαφή. Μετά ξεκίνησα να κάνω γνωριμίες με κάτι παλιόπαιδα που έπαιζαν blues, με το οποίο απέκτησα ένα κόλλημα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το ρεπερτόριο μου έχει ανοίξει από το 2018 και μετά. Δηλαδή φολκ, ελληνική σκηνή, αλλά και πράγματα ανάλογα με τον σταθμό που βρίσκομαι. Τα σαββατοκύριακα που έχω εκπομπή στον Thes Radio, παίζω πανκ και heavy metal, για να ξυπνάν τα αίματα. Αυτό που μου λένε πολλοί ακροατές – γιατί έχω φανατικούς ακροατές – είναι ‘βάρα εσύ για να μην βαρέσουμε εμείς κανέναν στη δουλειά’. Είμαι επίσης στον ‘Μεταδεύτερο’, κάθε Τετάρτη και Πέμπτη, από τις 13:00 έως τις 14:00 το μεσημέρι. Εκεί είναι πιο συμμαζεμένα τα πράγματα λόγω της ώρας. Το Μεταδεύτερο μου δίνει άλλες διεξόδους. Μπορώ να είμαι πιο σοβαρή έως και ‘βαριά’ ανάλογα και με την επικαιρότητα, την οποία σχολιάζω. Κάποιες φορές που προσπάθησα να ενσωματώσω λογοτεχνία δεν μου βγήκε, οπότε έχω κατά κάποιον τρόπο καθιερωθεί ως η ‘τσούχτρα’ του ραδιοφώνου γιατί δεν είμαι καθόλου ευγενική όταν σχολιάζω πράγματα της ειδησεογραφίας.  

Είναι πολύ ωραίος τίτλος η ‘τσούχτρα’.  

Είμαι η ξινή της παρέας, μονίμως. Ειδικά όταν στο Thes Radio έκανα πρωινή εκπομπή ήμουν η Μενεγάκη από την ανάποδη γιατί συνέχεια γκρίνιαζα για αυτά που συμβαίνουν. Την ακρίβεια, τις καταστάσεις που βιώνουμε.  

Πλέον τα πιο γνωστά ραδιόφωνα δεν ασχολούνται τόσο με τα σοβαρά θέματα της επικαιρότητας.   

Η εμπειρία και οι αντιδράσεις του κοινού έχουν αποδείξει πως ο σχολιασμός χρειάζεται. Πρέπει απλά να είσαι λίγο προσεκτικός σε σχέση με την πολιτική τους τοποθέτηση. Να μην ενοχλήσεις, να μην προσβάλλεις. Κατά τα άλλα όμως, θεωρώ πως πρέπει να μιλάς για τα πάντα γιατί ο κόσμος ακούει ραδιόφωνο για πολλούς λόγους. Όχι μόνο για τα τραγούδια και τη μουσική. Επίσης, καθώς δυστυχώς ζούμε και την εποχή της αποβλάκωσης, που και που πρέπει να τους τσιγκλάς, έτσι ώστε να βγαίνουν – και όλοι μας – έξω από το ‘κουτάκι’ και να εστιάζουμε και σε άλλα πράγματα, πράγματα που συμβαίνουν έξω από εμάς και μπορεί να μην μας επηρεάζουν τώρα, υπάρχει όμως μεγάλη πιθανότητα να μας επηρεάσουν στο άμεσο μέλλον. Τώρα μπορεί να έχεις λεφτά να αγοράσεις ένα λίτρο ελαιόλαδο. Την επόμενη εβδομάδα, μπορεί να μην έχεις, αν δεν ενδιαφερθείς επί του θέματος, να πάρεις κάποια μέτρα, να κάνεις κάτι. Δεν είναι δυνατόν να συμβαίνουν τόσα σοβαρά πράγματα γύρω σου κι εσύ να είσαι σε ένα υπέροχο κουκούλι, όπου όλα είναι βολικά. Κάποιος πρέπει να τσιγκλάει εκείνους που έχουν περιχαρακωθεί σε αυτό το κουκούλι. Δεν είναι κακό να ξεκουνάς λίγο τον άλλον, για να ξέρει τι γίνεται. Πολύς κόσμος δεν ξέρει τι γίνεται, αφενός γιατί δεν έχει χρόνο για ενημέρωση, αφετέρου δεν έχει τη διάθεση. Όλοι πιστεύουν πως η ενημέρωση είναι πλασματική και σε μεγάλο βαθμό, είναι. Όχι όλη όμως. Απλά το κοινό την έχει απορρίψει συνολικά. Καλό είναι λοιπόν να ακούν και την αλήθεια, γιατί υπάρχει και αυτή. Η δικιά μου αλήθεια, η δικιά σου αλήθεια. Κι όπως λέει ένα τραγούδι ‘η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση’. Καλή θέληση να υπάρχει και θα βρούμε την άκρη. Θεωρώ – και το λέω με λύπη – πως το ραδιόφωνο συμμετέχει εν πολλοίς σε αυτήν την εποχή της αποβλάκωσης. Δεν ξεκουνάει τον κόσμο ούτε μουσικά πια. Υπάρχει μια ροή που δεν ‘σπάει’ ενώ θα έπρεπε. Να ακουστεί κάτι διαφορετικό από το συνηθισμένο. Κατά την άποψη μου, η ομοιομορφία δεν είναι καλό πράγμα. Η φύση δεν λειτουργεί με ευθείες, έχει σκαμπανεβάσματα, που πολλές φορές τα δημιουργεί και μόνη της για να ‘ρολάρει’ το πράγμα λίγο πιο καλά. Είναι καλοκαίρι ας πούμε, κι εκεί που λιάζεσαι στην παραλία ξεσπά μια καταιγίδα, γιατί έτσι. Γιατί να μην ρίξεις μια ‘καταιγίδα’ και στον ακροατή.  

Φαντάζομαι πως οι ακροατές σου θα λειτουργούν έξω από το ‘κουτί’.  

Ναι, και σε κάποιες προσωπικές επαφές έχω δει πως είναι άνθρωποι που μπορούμε να συζητήσουμε – ασχέτως πολιτικής τοποθέτησης – και να πουμε πράγματα που μας οδηγούν στη μέση οδό. Βγαίνεις έτσι και από τη δική σου νιρβάνα. Ο κάθε άνθρωπος βλέπει τα πράγματα με έναν τρόπο. Μέσα από τη διαδικασία της διαφωνίας, βλέπεις και την οπτική ενός άλλου. Δεν είναι απαραίτητο να συμφωνήσεις μαζί του, σε κάνει όμως να ‘στροφάρεις’ και να βλέπεις τα πράγματα λίγο αλλιώς.  

Πως μπορεί να το πετύχει αυτό ένας ραδιοφωνικός παραγωγός; Εσύ, ας πούμε.  

Βάζοντας το κατάλληλο τραγούδι, πάντα, όπως των ‘Λευκή Συμφωνία’, το ‘Μη ζήσεις μάταια’. Ευτυχώς ξέρω πολλά και πιστεύω πως για κάθε τι υπάρχει το κατάλληλο τραγούδι, συχνά, παραπάνω από ένα και μπαίνεις στη δυσάρεστη θέση να επιλέξεις. Καθώς δεν είμαι των διλημμάτων, συνήθως τα παίζω και τα δυο.  

Δεν περιορίζεσαι όμως στο ραδιόφωνο.  

Ενίοτε κάνω και τον dj. Λέω ‘ενίοτε’ γιατί δεν είμαι popular. Δεν ξέρω από δημόσιες σχέσεις και δεν έχω μάθει να πλασάρω τον εαυτό μου, όπως επίσης δεν μπορώ να πάρω σβάρνα τα μπαρ. Είναι δύσκολο να είσαι γυναίκα dj όσο μαγικό κι αν ακούγεται. Η μόνη πετυχημένη είναι η Θέκλα Τσελεπή που το ξεκίνησε. Γενικότερα όμως, ισχύει αυτό που μας έλεγαν παλαιότερα οι μαμάδες μας, ‘η νύχτα δεν είναι για τις γυναίκες’.  Είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο σπορ, έχει πολλές απαιτήσεις. Καλώς ή κακώς οι γυναίκες κάνουν πολλές παραχωρήσεις στις δουλειές, το ίδιο και σε αυτήν. Έρχεται κάποιος να σου πει πως θα παίξεις, συνήθως το αφεντικό κι αναγκάζεσαι να συμμορφωθείς. Σε γενικές γραμμές δεν περνάω καλά τη νύχτα, με εξαίρεση το τρέχον διάστημα όπου βρίσκομαι στο Charlie’s στην Καλλιθέα. Εκεί κανείς δεν ανακατεύεται με τα decks μου, κανείς δεν μου λέει τι να παίξω και τι όχι, έχω πλήρη ελευθερία και είμαι πολύ ευχαριστημένη. Όλα τα προηγούμενα χρόνια όμως, οι πιέσεις ήταν του τύπου ‘ο κόσμος θέλει να χορέψει’, ‘ο κόσμος θέλει να γελάσει’ και το περίεργο είναι ότι ο κόσμος έρχεται να σου πει τι ωραία που παίζεις, ενώ το αφεντικό ‘απορεί’ τι είναι αυτά που παίζεις. Εσύ τραβάς μια σύγχιση και δεν ξέρεις τι να κάνεις. Το κοινό σίγουρα δεν σου λέει ψέμματα γιατί δίνει τα χρήματα του στο μαγαζί που βρίσκεσαι. Δεν θα σε κολακέψει για κανέναν λόγο. Όταν ακούς από τον κόσμο πως παίζεις ωραία, παίζεις ωραία, πάει και τελείωσε. 

Όλα αυτά τα χρόνια, τι διαφορές εντοπίζεις στον τρόπο που ακούει κάποιος ραδιόφωνο και διασκεδάζει; 

Καταρχάς ο κόσμος βγαίνει μόνο Παρασκευή και κυρίως Σάββατο. Είναι και θέμα οικονομικό, δεν μπορείς εύκολα να βγεις και μια καθημερινή, δεν υπάρχουν τα χρήματα να βγεις και να πιείς ότι θέλεις, ή να πάρεις ένα ταξί, ή να φας κάτι. Αν δεν έχεις λεφτά για ταξί θα πρέπει να τρέξεις να προλάβεις το λεωφορείο, το μετρό κι αυτό είναι εκνευριστικό γιατί μπορεί εκείνη την ώρα να περνάς τέλεια αλλά να πρέπει να φύγεις. Γενικά η νύχτα έχει αλλάξει πολύ, υπάρχει μεγάλη σκέψη για να βγεις από το σπίτι.  Νομίζω πως λείπει το κέφι, η ζωντάνια. Δεν υπάρχει η διάθεση να μιλήσεις με τον διπλανό σου. Όλοι είναι με ένα κινητό στο χέρι. Πλέον κανείς δεν σε ρωτάει τι τραγούδι παίζεις. Θα το ψάξει στο Σαζάμ. Γιατί;; Είναι η χαρά του dj να τον ρωτήσεις τι παίζει, να του πεις πόσο ωραίο είναι το τραγούδι. Όσον αφορά στο ραδιόφωνο, είναι η χαρά της λίστας, μιας λίστας που δεν είναι και τόσο πλούσια. Οι περισσότερες παίζουν στο repeat με αποτέλεσμα κάθε λίγες ώρες να ακούμε το ίδιο τραγούδι. Φωνές δεν υπάρχουν, που να καθίσουν μπροστά στο μικρόφωνο και να πουν κάποια πράγματα. Είναι μια ‘σχολή’, ειδικά στις γυναίκες, που – είναι αγαπημένη ατάκα αυτή – είναι πάντα στα πρόθυρα του οργασμού, άσχετα με την ώρα. Πως το κάνουν αυτό, πολύ θα ήθελα να μάθω. Αυτό δεν είναι ραδιόφωνο. Το να είσαι μέσα στη χαριτωμενιά όταν γύρω σου ο κόσμος καίγεται είναι άτοπο. Ας το, μην το κάνεις. Η αμοιβές είναι ανύπαρκτες. Το καλό είναι η εφεύρεση του ιντερνετικού ραδιοφώνου. Ανοίγει ορίζοντες. Μπορείς να βρεις έναν σταθμό που να σε εκφράζει κάθε φορά και να μην παίζει λίστα. Επίσης το ιντερνετικό ραδιόφωνο δεν έχει χορηγούς, οπότε μπορείς να μιλάς χωρίς να προσέχεις μήπως τον θίξεις. Δεν έχει διαφημίσεις, οπότε δεν χρειάζεται ο ακροατής να φύγει μέχρι να τελειώσουν. Τα αρνητικά του είναι πως αν δεν έχεις σύνδεση, δεν έχεις ραδιόφωνο κι αναγκάζεσαι να καταφύγεις στα Fm, όπου τα πράγματα δεν είναι τόσο καλά από άποψη ποιότητας και ρεπερτορίου. Διαγωνισμοί που επαναλαμβάνονται κάθε τρία λεπτά, διαφημίσεις που δείχνουν έναν κόσμο τέλειο, που απέχει μακράν από τον πραγματικό. Μια σαπουνόφουσκα. Κι ύστερα, όταν βρεθείς έξω από τη σαπουνόφουσκα θα ακούσεις για ένα τραγικό ατύχημα, μια δολοφονία και θα νιώσεις σοκ. Το ίδιο συμβαίνει και με την ενημέρωση. Βλέπουμε ένα σωρό πράγματα που ‘πρέπει’ να αγοράσουμε. Κανείς δεν έμαθε – πέρα από τους φανατικούς ακροατές τους – πως έβγαλαν καινούριο δίσκο οι Jethro Tull . Και δεν έχει να κάνει με τη γνώμη για το καινούριο άλμπουμ, έχει να κάνει με την είδηση. Το ίδιο συμβαίνει με την ελληνική σκηνή. Ποιος την καλύπτει; Γιατί να μην ξέρει ο ακροατής του ραδιοφώνου ότι υπάρχουν μπάντες που ‘χρυσοπληρώνουν’ την ανάγκη τους να κάνουν μουσική και βγάζουν πράγματα που στέκονται άνετα παντού. Λίγο καιρό πριν έκανα δυο εκπομπές αφιερωμένες στην ελληνική μουσική σκηνή, σε διάφορα είδη. Συνήθως παίζω ελληνικές μπάντες μαζί με ξένες, διότι είναι απόλυτα εφάμιλλες τόσο δημιουργικά, όσο και σε επίπεδο παραγωγής που ειδικά τα τελευταία χρόνια έχει απογειωθεί. Δεν ξεχωρίζεις αν είναι ελληνική ή ξένη μπάντα. Στην Ελλάδα φτιάχνουμε μουσικάρες σε όλα τα είδη. Το δύσκολο είναι που στην Ελλάδα οι μουσικοί είναι αναγκασμένοι να κάνουν δυο δουλειές για να βιοπορίζονται. Εκεί υστερούμε, θα πρέπει κάποια στιγμή ο Έλληνας καλλιτέχνης να ζει από την τέχνη του. Και εδώ, μεγάλο μερίδιο ευθύνης έχουν τα ραδιόφωνα.