Άντα Κουγιά «Κάθε παράσταση είναι συνομιλία»

Η Άντα Κουγιά μιλά στο iart.gr για το θέατρο, με τον υπέροχο, άμεσο τρόπο της. Απολαύστε!

Μίλησε μας για την παράσταση που παίζεις αυτήν την στιγμή.  

Παρουσιάζουμε (γιατί το Θέατρο είναι ομάδα, κι αν δεν έχεις ομάδα δεν έχεις τίποτα), την παράσταση ‘Πλάσματα του Θεού – Υπόθεση Παπέν’ στο θέατρο Altera Pars κάθε Σάββατο στις 21:00 και κάθε Κυριακή στις 20:30. Βασίζεται σε αληθινή ιστορία. Το 1933 έγινε ένα έγκλημα στη Γαλλία που συγκλόνισε την παγκόσμια θα έλεγα κοινή γνώμη. Οι δυο αδελφές Παπέν, Κριστίν και Λέα που εργάζονταν ως υπηρέτριες στο σπίτι των Λανσελέν, όχι μόνον σκότωσαν την κυρία Λανσελέν και την κόρη της Ζενεβιέβ, αλλά κατακρεούργησαν τα πτώματα τους. Κανείς δεν μπόρεσε να ερμηνεύσει αυτό το γεγονός, που συνέβη από γυναίκες, πράγμα πάρα πολύ σπάνιο. Το έγκλημα πήρε μεγάλες διαστάσεις. Και ταξικές. Ασχολήθηκαν με αυτό φιλόσοφοι της εποχής όπως ο Σαρτρ, η Ντε Μπωβουάρ, ενώ ο Ζαν Ζενέ έμπνεύστηκε και έγραψε τις ‘Δούλες’. Εμείς προσπαθήσαμε να βρούμε τι οδήγησε σε αυτό το έγκλημα, μέσα από έρευνα, ντοκιμαντέρ, αναγνώσεις κλπ, να δούμε τι συνέβη, χωρίς – φυσικά – καμία διάθεση να δικαιολογήσουμε αυτό που συνέβη. Το κείμενο είναι αποτέλεσμα σύνθεσης όλων αυτών που γράφτηκαν και παρουσιάστηκαν σχετικά με το θέμα. Η σκηνική σύνθεση είναι της ομάδας με την ιδιαίτερη συμβολή της Αγγελικής Κοντού και του Πέτρου Νάκου, ο οποίος κάνει και τη σκηνοθεσία. Δημιουργήσαμε μια παράσταση την οποία αγαπάμε πολύ, ψάξαμε σε βάθος για να την πραγματοποιήσουμε. Ουσιαστικά παρουσιάζουμε την ζωή των τεσσάρων αυτών γυναικών από την στιγμή που οι αδελφές Παπέν έπιασαν δουλειά εκεί. Στο σπίτι  υπήρχε και πατέρας, ο οποίος δεν παρουσιάζεται στην παράσταση, καθώς δεν έπαξε κανέναν ρόλο στο έγκλημα, έλειπε εκείνη την περίοδο.  Ο ρόλος που ανέλαβα είναι αυτός της Ζενεβιέβ. Την κα Λανσελέν ερμηνεύει η Μίνα Χειμώνα. Κριστίν Παπέν είναι η Αγγελική Κοντού και Λέα η Άννα Μαρκάκη.  

Γιατί διαλέξατε αυτό το έργο;   

Υπήρξε μια σειρά από συγκυρίες όπου έπεσαν στα χέρια μας διάφορα πράγματα για αυτήν την υπόθεση. Κάποιος έτυχε να δει ένα ντοκιμαντέρ, κάποιος άλλος διάβασε κάτι, είχαμε και στο μυαλό μας το έργο του Ζενέ. Ψάχνοντας, ανακαλύψαμε πως δεν πρόκειται για τυχαίο έγκλημα. Απασχόλησε πολύ τον τότε κόσμο και μάλλον τον απασχολεί και τώρα. Προσπαθούμε να δείξουμε τι μπορεί να ήταν αυτό που όπλισε το χερι των Παπέν. Οι λόγοι βέβαια, ίσως να ήταν πολλοί. Το μήνυμα που θέλουμε να περάσουμε είναι, μήπως η ίδια η κοινωνία θρέφει τέρατα; Και, ποιός είναι το τέρας; Για να τα απαντήσουμε όλα αυτά, ψάξαμε την δικογραφία, είδαμε τι έγινε στη δίκη, τι είπαν οι μάρτυρες.. Κάναμε εμπεριστατωμένη έρευνα και συνειδητοποιήσαμε ότι υπήρχε παρελθόν κακοποίησης, υπόνοιες αιμομικτικής σχέσης, που και αυτό οφείλεται στην πρότερη κακοποίηση που είχαν υποστεί οι Παπέν, αλλά και σε μια ολόκληρη κοινωνία που διαχωρίζονταν στους ‘κυρίους’ που δεν απηύθυναν καν τον λόγο στους υπηρέτες και σε αυτούς που τους υπηρετούσαν. Αυτό προσωπικά με σόκαρε. Να σου κάνει κάποιος μια δουλειά και να του μιλάς στο τρίτο πρόσωπο. ‘Η Άννα να μου κλείσει τη σόμπα’…  

Όλα αυτά πάντως, φαίνονται πολύ σημερινά.  

Είναι. Μερικές φορές νομίζω ότι αυτή η κοινωνία όσο προχωράει, τόσο πηγαίνει όλο και πιο πίσω. Αναρωτιέται κανείς, που θα φτάσει αυτό; Τα προβλήματα που απασχολούν την ανθρωπότητα δεν έχουν λυθεί. Κι εκείνο που συνειδητοποίησα είναι πως τα περισσότερα δεινά τα προκαλεί ο άνθρωπος στον άνθρωπο. Στην παράσταση ξεδιπλώνεται ένα ιστορικό το οποίο – επαναλαμβάνω – δεν δικαιολογεί κανέναν. Από την άλλη, ίσως και να δικαιολογεί, ο κάθε θεατής το προσλαμβάνει διαφορετικά. Προσπαθήσαμε να είμαστε όσο πιο αντικειμενικοί μπορούσαμε, σύμφωνα με τις πληροφορίες που είχαμε και να παρουσιάσουμε μια καθημερινότητα που δυστυχώς δεν απέχει πολύ από το σήμερα.  

Δίνει τροφή για σκέψη..  

Πολύ. Έχουμε ακούσει πολλά,  ο κόσμος παραμένει, ρωτά διάφορα πράγματα, μας μιλάει, είμαστε πολύ χαρούμενοι για αυτό. Άλλωστε, το Altera Pars διαθέτει υπέροχο φουαγέ – μπαρ στο οποίο θέλουμε να καθόμαστε μαζί με το κοινό. Στην συγκεκριμένη παράσταση συμβαίνει αυτό ακριβώς!  

Έχεις και άλλες συνεργασίες με το Altera Pars 

Ευτυχώς! Είμαι πολύ χαρούμενη που βρέθηκα σε αυτήν την ομάδα. Η ζωή μπορεί να είναι ζοφερή, σου φέρνει όμως και μερικά καλά… Η πρώτη μας συνεργασία ήταν όταν κάναμε μια ραδιοφωνική παράσταση στην ΕΡΤ, την ‘Φλαντρώ’, προς τιμήν του Παντελή Χορν. Ήταν πολύ συγκινητικό. Στη συνέχεια κάναμε μαζί τη ‘Νόρα – Το σπίτι της κούκλας’ που παρουσιάστηκε τα Χριστούγεννα του 2022, παίξαμε μέχρι τον Μάρτη και επιστρέψαμε από Οκτώβριο μέχρι Γενάρη του 2024. Ήταν εξαιρετική συνεργασία και η παράσταση πήγε πολύ καλά, την αγαπήσαμε όλοι, αν και ο ρόλος μου ως κα Λίντε ήταν δύσκολος. Είχα συχνά την ευτυχία να βρεθώ σε πολύ ωραίες συνεργασίες. Όμως, το να συμβεί ένα τέτοιο δέσιμο όπως αυτό που έχουμε στο Altera Pars, να ξέρεις ότι υπάρχει κατανόηση, σύμπνοια, δεν είναι συνηθισμένο. Όταν  συναντιόμαστε, με κάποιον τρόπο τα προβλήματα πάνε λίγο στην άκρη. Γελάμε, τα λέμε.. Οι άνθρωποι είναι η ευτυχία αυτής της δουλειάς. Η ‘Νόρα’ πήγε επίσης πολύ καλά, ακούσαμε ωραία σχόλια, την αγαπήσαμε και ήταν επίσης πολύ επίκαιρη – δυστυχώς. Είναι δυνατόν να συζητάμε ακόμη για τη θέση της γυναίκας και την πάλη των δυο φύλων; Αυτό ακριβώς ήθελε να πει ο σκηνοθέτης, που διάλεξε το έργο για να γιορτάσει τα 20 χρόνια Altera Pars και να παρουσιάσει – όπως και το κατάφερε – και τις δυο πλευρές, με έναν τρόπο όσο το δυνατόν πιο αντικειμενικό. Δεν υπήρχαν ‘κατηγορίες’ ως προς την μια ή την άλλη πλευρά, υπήρχε η παρουσίαση της πραγματικότητας. Αυτό είναι νομίζω και το νόημα του θεάτρου. Να έρθει κάποιος, να δει ένα έργο και είτε να ‘μετακινηθεί’ είτε να ερμηνεύσει με τον δικό του τρόπο τα πράγματα. Το Altera Pars πιστεύει πολύ στην Αλήθεια, στον Ρεαλισμό.. Είναι και ο τρόπος που δουλεύουμε τέτοιος. Ο Πέτρος Νάκος μπορεί να σου παρουσιάσει μια προσωπικότητα μαζί με τον τρόπο να την ‘βρεις’, να την καταλάβεις, καθιστώντας την αληθινή. Είναι αξιοθαύμαστο και δείχνει το φοβερό του ταλέντο, δεν ξέρω πως το κάνει. Όλα αυτά λοιπόν συνετέλεσαν – και οι τρεις δουλειές – να είναι μέσα στην καρδιά μας. Η επόμενη θα είναι το ‘Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα’. Λεπτομέρειες, προσεχώς!  

Άντα, πως βρέθηκες στο Θέατρο;  

Από μικρή έλεγα πως θέλω να γίνω ηθοποιός. Στο σχολείο είχαμε θεατρική ομάδα κι εκεί, για καλή μας τύχη, μας έμαθαν πως λειτουργεί το θέατρο, πόση δουλειά θέλει. Γοητεύτηκα. Κάποιους τους αποθάρρυνε, αλλά για μένα, ήταν αυτό ακριβώς που φανταζόμουν κι αποφάσισα πως αυτό είναι που θα κάνω. Έχω σπουδάσει επίσης Δημοσιογραφία και Επικοινωνία και ΜΜΕ στο Καποδιστριακό, παράλληλα με την υποκριτική. Δεν ξέρω πως τα κατάφερα. Έχω την τύχη να εχω δουλέψει και στους δυο τομείς καθώς, για κάποιον λόγο, δεν μπορώ να κάτσω ‘ήσυχη’, θέλω να κάνω συνεχώς καινούρια πράγματα. Μέχρι πρότινος έγραφα στο πολύ καλό, free press περιοδικό ‘Η Πόλη Ζει’, που έχει να κάνει με την Αθήνα και τους ανθρώπους, τις πόλεις μέσα στην πόλη. Μου αρέσει πολύ το γράψιμο και ίσως το ξανακάνω.  

Θυμάσαι την πρώτη σου δουλειά;  

Θυμάμαι δυο: Ήταν μια παιδική παράσταση με τίτλο ‘Προσοχή, χαθήκαμε στα χρώματα’  στο θέατρο ‘Τόπος Αλλού’ σε σκηνοθεσία Νίκου Καμτσή. Πολύ ωραία παράσταση, οι χαρακτήρες ‘έβγαιναν’ μέσα από πίνακες ζωγραφικής. Πέρασα καταπληκτικά. Πριν από αυτό είχα συμμετάσχει σε μια παράσταση για φιλανθρωπικό σκοπό στην Αίγινα, αμέσως μόλις τελείωσα τη δραματική σχολή. Ήταν πολύ ‘ζόρικο’ για μένα γιατί έπρεπε να τα οργανώσουμε όλα μόνοι μας και από την αρχή. Είχαμε δει το θέατρο σε όλο του το μεγαλείο! Θυμάμαι τις δυο αυτές δουλειές με πολλή αγάπη. Γενικά έχει να κάνει με το πως βλέπει κανείς τα πράγματα. Για κάποιους είναι πολύ δύσκολο, για άλλους που τους αρέσει πολύ, δεν είναι και τόσο. Νομίζω πως η αλήθεια είναι ένας συνδυασμός των δυο. Έτσι είναι η ζωή, έχει συνδυασμούς. Το ίδιο και το θέατρο. Δεν είναι τυχαίο.  

Συνεργασίες; 

Ήμουν για έξι χρόνια στο θέατρο ‘Τόπος Αλλού’ και έλαβα μέρος σε πολλές παραστάσεις για παιδιά, για εφήβους, για ενήλικες… Συνεργάστηκα με τον εξαιρετικό Γιάννη Λασπιά στην παράσταση ‘Το δικό της δωμάτιο’ της Βιρτζίνια Γουλφ, σε διασκευή του Γιάννη. Ήταν φανταστική, αλλά μας διέκοψε η καραντίνα. Κάναμε μόνον οχτώ παραστάσεις. Και πάλι έβλεπες πως η Βιρτζίνια Γουλφ έγραψε το έργο το 1930 και παραμένει επίκαιρο. Αγαπώ επίσης πολύ το παιδικό θέατρο. Μέχρι πρότινος ήμουν στην παράσταση ‘Το σκοτάδι είναι πράσινο’ η οποία συνεχίζει και παίζει για σχολεία. Το θέμα της είναι η ανακύκλωση και η εξοικονόμηση ενέργειας. Οι θεατές βοηθούν να σωθεί ο κόσμος μέσα από αυτές τις δράσεις, που δεν τις γνωρίζουμε ακόμη καλά. Μιλά επίσης για την διαφορετικότητα, την αγάπη, τη φιλία. Η σκηνοθεσία είναι της Αθηνάς Χατζηαθανασίου, η παραγωγή της εταιρείας Cult και πρόκειται για εξαιρετική παράσταση και τα παιδιά περνούν καταπληκτικά.  

Ποιες παραστάσεις θεωρείς πιο δύσκολες από άποψη κοινού;   

Κάθε παράσταση έχει την δυσκολία της και διαφορετικές παραμέτρους που πρέπει να λάβεις υπόψη σου. Ένα παιδί χρειάζεται πάρα πολύ έντονα την εικόνα, το χρώμα, τον ήχο, την ενέργεια.. ακόμα και την διαφορετική νότα. Αυτό όμως μπορεί να συμβαίνει και στο ενήλικο κοινό. Απλά είναι διαφορετικός ο τρόπος. Έχει να κάνει με το πως θέλεις να περάσεις το μήνυμα. Ίσως, στις παιδικές παραστάσεις η ευθύνη είναι μεγαλύτερη γιατί ο θεατής είναι σε ηλικία που διαμορφώνεται ακόμη.  Γενικά οι παραστάσεις, κάθε παράσταση, είναι συνομιλία. Πρόκειται για διάλογο μεταξύ σκηνής και πλατείας. Πιστεύω πως τα πάντα είναι τέχνη γύρω μας, έχει να κάνει με το πως τα βλέπουμε. Κι ευτυχώς γιατί αν ήταν όλα πραγματικότητα και ωμός ρεαλισμός, δεν θα έβγαινε η ζωή.