Φορολογικός οδηγός: Τα 8 «κλειδιά» για τα τεκμήρια της εφορίας

Αναλυτικός οδηγός για μισθωτούς, αυτοαπασχολούμενους και συνταξιούχους για τα έσοδα που προσμετρώνται στο φορολογητέο εισόδημα και τι ισχύει με τα τεκμήρια 

Πονοκέφαλος για εκατομμύρια φορολογούμενους από τα τεκμήρια της εφορίας που θα ισχύσουν και για το 2024, κυρίως για χαμηλόμισθους, χαμηλοσυνταξιούχους και αυτοαπασχολούμενους, που δηλώνουν χαμηλά εισοδήματα.

Το φορολογητέο εισόδημα τους εξαιτίας της εφαρμογής των τεκμηρίων διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων που προβλέπουν τα άρθρα 31 και 32 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος θα προσδιοριστεί σε υψηλότερα επίπεδα από το δηλωθέν ποσό.

Σύμφωνα με την εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος, για τους αυτοαπασχολούμενους με χαμηλά δηλωθέντα εισοδήματα, τα τεκμήρια μπορεί να ανεβάσουν το ύψος του τελικού φορολογητέου εισοδήματος ακόμη και σε επίπεδο υψηλότερο του εισοδήματος που θα προκύψει με βάση το νέο σύστημα αντικειμενικών κριτηρίων, που νομοθετήθηκε πρόσφατα.

Οι φορολογούμενοι ωστόσο και το 2024 θα μπορέσουν να αποφύγουν τις παγίδες της υπερφορολόγησης από την εφαρμογή των τεκμηρίων της εφορίας, αφού θα μπορούν να καλύψουν τις πρόσθετες διαφορές φορολογητέου εισοδήματος που θα προκύψουν από την εφαρμογή των τεκμηρίων και να γλιτώσουν από σημαντικού ύψους φορολογικές επιβαρύνσεις.

Τα 8 SOS για τα τεκμήρια

Η νομοθεσία που ισχύει σήμερα προβλέπει ότι κάθε φορολογούμενος μπορεί να καλύψει τυχόν προστιθέμενη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος που προκύπτει λόγω εφαρμογής τεκμηρίων αναγράφοντας στη φορολογική δήλωση που θα υποβάλει για τα εισοδήματα του 2023 μέχρι 8 διαφορετικές κατηγορίες ποσών.

1. Πραγματικά εισοδήματα, τα οποία αποκτήθηκαν κατά το 2023 από τον ίδιο τον φορολογούμενο, τον/την σύζυγο και τα εξαρτώμενα μέλη της οικογένειάς του, τα οποία απαλλάσσονται από τον φόρο ή έχουν ειδικό τρόπο φορολόγησης.

Τέτοια εισοδήματα είναι τα επιδόματα ανεργίας, τα κέρδη από μετοχές και αμοιβαία κεφάλαια, έντοκα γραμμάτια και ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, οι τόκοι από REPOS, οι τόκοι από καταθέσεις στις τράπεζες, τα επιδόματα επικινδυνότητας κλπ.

Στην κατηγορία συμπεριλαμβάνονται και εισπραχθέντα ποσά που απαλλάσσονται τόσο από τον φόρο εισοδήματος όσο και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, όπως για παράδειγμα εισπραχθέντα επιδόματα τέκνων από τον ΟΠΕΚΑ, μισθοί, συντάξεις και πάγια αντιμισθία των ολικά τυφλών και των κινητικά αναπήρων 80% και άνω, αποζημίωση λόγω διακοπής εργασιακής σχέσης κλπ.

Η ΑΑΔΕ θα αναρτήσει κάποια από τα ποσά σε πληροφοριακούς πίνακες, αναδυόμενους, προκειμένου να συμπληρωθούν από τους ίδιους τους φορολογούμενους σε συγκεκριμένους κωδικούς του πίνακα 4 της φορολογικής δήλωσης ή θα προσυμπληρωθούν από την ΑΑΔΕ σε συγκεκριμένους κωδικούς του πίνακα 6 του εντύπου της φορολογικής δήλωσης – κωδικοί 619, 620 του πίνακα 6 και κωδικοι 661, 662 για τα ποσά των επιδομάτων ανεργίας – εφόσον όμως οι φορείς που τα κατέβαλαν αποστείλουν στην ΑΑΔΕ ηλεκτρονικά τα αρχεία με τα σχετικά στοιχεία.

Εάν δεν υποβληθούν από τους φορείς, οι φορολογούμενοι πρέπει να τα αναγράψουν στους κωδικούς 659-660 του πίνακα 6.

2. Χρηματικά ποσά τα οποία δεν θεωρούνται εισόδημα και αποκτήθηκαν εντός του 2023 από τον φορολογούμενο ή τον/ την σύζυγο. Για παράδειγμα, το εφάπαξ ενώς συνταξιούχου, μία αποζημίωση από ασφαλιστική εταιρεία ή για ηθική βλάβη, οι υποτροφίες, οι ενισχύσεις σε πληγέντες από φυσικές καταστροφές, η ενίσχυση μέσω του «Γέφυρα», τα επιδόματα του ΟΠΕΚΑ και ποσά που καταβλήθηκαν σε ειδικές κατηγορίες ατόμων με αναπηρία, επίδομα γέννησης κ.α.

Προσοχή: Ο φορολογούμενος πρέπει να έχει τα δικαιολογητικά έγγραφα που αποδεικνύουν ότι έχει εισπράξει τα εν λόγω ποσά.

Τα ποσά αυτής της κατηγορίας δηλώνονται στον κωδικό 781 του πίνακα 6 του Ε1 από τον φορολογούμενο και στον κωδικό 782 του πίνακα 6 από τη σύζυγο.

3. Κάθε έσοδο ή τίμημα που εισέπραξε ο φορολογούμενος εντός του 2023 από την πώληση περιουσιακών στοιχείων. Σε αυτά λαμβάνονται υπόψη και τα ποσά που εισέπραξε ο φορολογούμενος από πώληση ακινήτων, αυτοκινήτων, κινητών πραγμάτων συνολικής αξίας άνω των 10.000 ευρώ, μετοχών, ομολόγων, έντοκων γραμματίων μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων και άλλων κινητών αξιών.

Από το τίμημα πώλησης αφαιρείται το κόστος απόκτησης, δηλαδή το τίμημα που καταβλήθηκε για την αγορά του περιουσιακού στοιχείου.

Σύμφωνα με την εφημερίδα, προκειμένου ο φορολογούμενος να αποδείξει την είσπραξη ποσού από πώληση περιουσιακού του στοιχείου πρέπει να προσκοιμίσει, εφόσον του ζητηθεί, κυρωμένο αντίγραφο συμβολαίου ή προσυμφώνου ή βεβαίωση του συμβολαιογράφου από τα οποία προκύπτουν τα χρηματικά ποσά που εισέπραξε. Για αγοραπωλησία αυτοκινήτων μεταξύ ιδιωτών αρκεί μία υπεύθυνη δήλωση από τους δύο συναλλασσόμενους. Τα έσοδα από την πώληση περιουσιακών στοιχείων δηλώνονται στους κωδικούς 781-782 του πίνακα 6 της φορολογικής δήλωσης.

4. Χρηματικά ποσά που εισήγαγε στην Ελλάδα ο φορολογούμενος το 2023, είτε σε ευρώ είτε σε συνάλλαγμα, εφόσον η απόκτησή τους στο εξωτερικό δικαιολογείται. Για την απόδειξη των ποσών αυτών απαιτείται το πρωτότυπο παραστατικό που εκδίδει κάθε τράπεζα όταν εισάγονται χρηματικά κεφάλαια από το εξωτερικό. Μεταξύ των παραστατικών περιλαμβάνεται και η μοναδική βεβαίωση αγοράς συναλλάγματος.

Τα ποσά πρέπει να δηλωθούν στους κωδικούς 781-782 του πίνακα 6 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

5. Δάνεια που έλαβε ο φορολογούμενος εντός του 2023 από τράπεζες, συγγενείς ή τρίτους. Η σύναψη δανείου με τραπεζικό ίδρυμα αποδεικνύεται από το κείμενο της σχετικής σύμβασης που έχει υπογραφεί από τον φορολογούμενο, ενώ η σύναψη δανείου με ιδιώτη αποδεικνύεται από συμβολαιογραφικό ή ιδιωτικό έγγραφο που έχει χαρτοσημανθεί.

Τα ληφθέντα εντός του 2023 ποσά δανείων αναγράφονται στους κωδικούς 781-782 του πίνακα 6 της φορολογικής δήλωσης.

6. Ποσά που εισέπραξε το 2023 ο φορολογούμενος από δωρεές ή από γονικές παροχές. Για να αποδείξει ο φορολογούμενος ότι εισέπραξε εντός του 2023 τέτοια ποσά, θα πρέπει η σχετική φορολογική δήλωση να έχει υποβληθεί εντός εξαμήνου από την είσπραξή τους.

Τα ποσά των χρηματικών δωρεών-γονικών παροχών δηλώνονται στους κωδικούς 781-782 του πίνακα 6.

7. Κέρδη από λαχεία, ΠPOΠO, ΛOTTO, TZΟKEP, Προκαθορισμένο Στοίχημα και λοιπά τυχερά παιχνίδια. Τα ποσά των κερδών από τυχερά παιχνίδια λαμβάνονται υπόψη μόνο εφόσον αφαιρεθεί η δαπάνη του φορολογουμένου για την αγορά του κουπονιού ή του δελτίου ή του λαχείου που κέρδισε. Για να αποδειχθεί η είσπραξη κέρδους από τυχερό παιχνίδι ή λαχείο, θα πρέπει ο φορολογούμενος να έχει στη διάθεσή του τη σχετική βεβαίωση.

Τα κέρδη από λαχεία και λοιπά τυχερά παιχνίδια πρέπει να αναγραφούν στους κωδικούς 781-782 του πίνακα 6.

8. Εισοδήματα και έσοδα που αποκτήθηκαν τα έτη προ του 2023, δεν ξοδεύτηκαν μέχρι τις 31-12-2022 και αναλώθηκαν εντός του 2023. Πρόκειται για τη μέθοδο κάλυψης τεκμηρίων μέσω «ανάλωσης κεφαλαίου παρελθόντων ετών».

Η «ανάλωση κεφαλαίου»

Όπως εξηγεί ο Ελεύθερος Τύπος, με την «ανάλωση κεφαλαίου» ο φορολογούμενος μπορεί να ανατρέξει στις δηλώσεις προηγούμενων ετών και να προβεί στις εξής ενέργειες:

– Να αθροίσει τα ποσά των πάσης φύσεως εισοδημάτων (από μισθούς, συντάξεις, ενοίκια, επιχειρήσεις, τόκους καταθέσεων, μερίσματα, υπεραξίες από πώληση μετοχών κ.λπ.) και τα ποσά των εσόδων από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων τα οποία έχει αναγράψει στις δηλώσεις των παρελθόντων ετών.

– Από το άθροισμα εισοδημάτων και εσόδων προηγούμενων ετών που θα προκύψει, θα πρέπει, στη συνέχεια, να αφαιρέσει τα ποσά που ελήφθησαν υπόψη στις ίδιες φορολογικές δηλώσεις ως τεκμήρια διαβίωσης (για κατοικίες, Ι.Χ. αυτοκίνητα, πισίνες, σκάφη, υπηρετικό προσωπικό κ.λπ.), καθώς και τα ποσά που δήλωσε στις ίδιες δηλώσεις ότι δαπάνησε για να αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα, Ι.Χ. αυτοκίνητα, σκάφη, κινητά αντικείμενα μεγάλης αξίας κ.λπ.).

Από τις παραπάνω μαθηματικές πράξεις θα προκύψει ένα ποσό, το οποίο είναι το «κεφάλαιο» των προηγούμενων ετών, που ο φορολογούμενος μπορεί να εμφανίσει στην εφορία ως προϊόν αποταμίευσης. Ο φορολογούμενος μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα μέρος για την κάλυψη της πρόσθετης διαφοράς εισοδήματος που θα προσδιοριστεί από τα τεκμήρια.

Η αναλυτική καταγραφή όλων των παραπάνω ποσών (εισοδημάτων, δαπανών, καθαρού κεφαλαίου) μπορεί να γίνει χειρόγραφα σε ένα απλό φύλλο χαρτί ή ηλεκτρονικά σε πρόγραμμα Excel, με τη μορφή ενός πίνακα εσόδων, δαπανών και καθαρού «κεφαλαίου».

Τα συνολικά ποσά των κεφαλαίων που αποκτήθηκαν μέχρι το τέλος του 2022 και αναλώθηκαν εντός του 2023 αναγράφονται στον κωδικό 787 του πίνακα 6 της φορολογικής δήλωσης από τον υπόχρεο και στον κωδικό 788 του πίνακα 6 από τη σύζυγο.

Πηγή: Ελεύθερος Τύπος