«Το πάρτι τελείωσε» για την Τουρκία;…

H Toυρκία είναι αντιμέτωπη με μια κρίση παρόμοια με αυτήν που έπληξε την Ινδονησία και άλλες χώρες της Ασίας στα τέλη της δεκαετίας του 1990, εκτιμά σε άρθρο του στους New York Times ο…
νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν, υπογραμμίζοντας πως “το πάρτι τελείωσε”.

Σύμφωνα με τον Πολ Κρούγκμαν, το σενάριο των συγκεκριμένων κρίσεων είναι το εξής: “Ξεκινάς με μια χώρα, που για οποιοδήποτε λόγο, έγινε η αγαπημένη των ξένων δανειστών και βίωσε μια μεγάλη εισροή ξένων κεφαλαίων για αρκετά χρόνια. Το κρίσιμο είναι πως το χρέος που προκύπτει με τον τρόπο αυτό αποτιμάται σε ξένο νόμισμα, όχι σε εγχώριο (που είναι και ο λόγος που οι ΗΠΑ, οι οποίες δέχτηκαν και αυτές μεγάλες εισροές στο παρελθόν, δεν είναι εξίσου ευάλωτες, καθώς δανείζονται σε δολάρια).

Σε κάποιο σημείο ωστόσο το πάρτι τελειώνει. Δεν έχει τόση σημασία τι προκαλεί την απότομη διακοπή στον ξένο δανεισμό: μπορεί να είναι γεγονότα στο εσωτερικό, όπως το να τοποθετείς το γαμπρό σου ως υπεύθυνο για την οικονομική πολιτική, μπορεί να είναι μια αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων, μπορεί να είναι μια κρίση σε μια άλλη χώρα που οι δανειστές θεωρούν πως είναι παρόμοια με τη δική σου.
Όποιο και αν είναι το σοκ, το κρίσιμο είναι ότι το ξένο χρέος έχει καταστήσει την οικονομία σου ευάλωτη σε ένα σπιράλ θανάτου. Η απώλεια εμπιστοσύνης προκαλεί πτώση στο νόμισμα σου. Αυτό κάνει πιο δύσκολο να αποπληρώσεις τα χρέη σε ξένο νόμισμα. Αυτό πλήττει την πραγματική οικονομία και μειώνει ακόμα περισσότερο την εμπιστοσύνη, οδηγώντας σε περαιτέρω πτώση το νόμισμα σου και ούτω καθεξής. Το αποτέλεσμα είναι ότι το ξένο χρέος εκτινάσσεται ως ποσοστό του ΑΕΠ. Η Ινδονησία μπήκε στην οικονομική κρίση της δεκαετίας του 1990 με ξένο χρέος λιγότερο από 60% του ΑΕΠ, περίπου όσο και της Τουρκίας φέτος. Ως το 1998 η βουτιά της ρουπίας είχε στείλει το χρέος αυτό σχεδόν στο 170% του ΑΕΠ”.

Το ερώτημα που τίθεται σήμερα είναι αν η Τουρκία μπορεί να αποφύγει αυτή την κατάρρευση και να μειώσει το κόστος της κρίσης; Σύμφωνα με τον Κρούγκμαν υπάρχουν ακόμα περιθώρια, αλλά είναι πολύ στενά. Αυτό που χρειάζεται είναι ένας συνδυασμός βραχυπρόθεσμης ανορθοδοξίας και αξιόπιστων δεσμεύσεων για επιστροφή στην ορθοδοξία μακροπρόθεσμα.

Τα βήματα που πρέπει να γίνουν κατά τον ίδιο είναι τα εξής: να διακοπεί η εκρηκτική άνοδος του λόγου του χρέους με κάποια προσωρινά capital controls και την αποκήρυξης ενός μέρους του χρέους σε ξένο νόμισμα. Εν τω μεταξύ, πρέπει να υπάρξουν μέτρα για ένα δημοσιονομικά βιώσιμο καθεστώς μόλις λήξει η κρίση. Αν όλα πάνε καλά, η εμπιστοσύνη θα επιστρέψει σταδιακά και τα capital controls θα αρθούν. Όπως επισημαίνει, “κάτι παρόμοιο έκανε η Μαλαισία το 1998 και η Νότια Κορέα την ίδια εποχή. Μια δεκαετία αργότερα, η Ισλανδία τα κατάφερε επίσης αρκετά καλά με ένα συνδυασμό capital controls και αποκήρυξης χρέους”.

Όμως ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται πως ακολουθεί μια τελείως διαφορετική κατεύθυνση. Μέχρι τώρα έχει αφήσει την οικονομική πολιτική εκτός πλαισίου και επιχειρεί να διαχειριστεί την κρίση με επικοινωνιακούς όρους, αποδίδοντας την κρίση σε εξωτερικούς εχθρούς. “Μπορεί αυτοί να έχουν το δολάριο, αλλά εμείς έχουμε τον Θεό μας”, δήλωσε κάνοντας λόγο για έναν “οικονομικό πόλεμο”, ενώ ισχυρίστηκε ότι η Τουρκία δεν αντιμετωπίζει μακροοικονομικά προβλήματα ή προβλήματα με το τραπεζικό σύστημα, αλλά «πρόκειται για μια τεχνητή κρίση”.

Είναι δεδομένο πως η σύγκρουση με τις ΗΠΑ έχει επιφέρει σημαντικά πλήγματα στην Τουρκία, όμως είναι επίσης αλήθεια πως η Τουρκία αντιμετωπίζει σημαντικά δημοσιονομικά προβλήματα και πως ο ίδιος ο Ερντογάν έχει σημαντική ευθύνη για την οικονομική κατάρρευση. Υπενθυμίζεται πως οι υποβαθμίσεις της τουρκικής οικονομίας είναι διαδοχικές το τελευταίο διάστημα και οι αποδόσεις των δεκαετιών ομολόγων ξεπέρασαν το 15%, καθιστώντας απαγορευτικό το δανεισμό της χώρας από τις αγορές. Η πτώση της λίρας, η διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, του δημοσιονομικού ελλείμματος αλλά και η σημαντική αύξηση του εξωτερικού χρέους, που είχε καταγραφεί πολύ πριν τις εκλογές, έχουν προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στους επενδυτές, που εγκαταλείπουν σταδιακά την τουρκική οικονομία. Η μεγάλη εξάρτηση της τουρκικής οικονομίας από τους ξένους επενδυτές σε συνδυασμό με τις πολιτικές του Ερντογάν οδήγησαν αναπόφευκτα την Τουρκία σε ένα καταστροφικό οικονομικό αδιέξοδο…

Δείτε τη συνέχεια ΕΔΩ…

tvxs.gr