Το μπρα ντε φερ του φθινοπώρου για τις συντάξεις…

Το μήνυμα εστάλη με την «εμπλοκή» στην υπόθεση του ΦΠΑ και στην Αθήνα επιβεβαιώθηκε το αυτονόητο: Η μεταμνημονιακή εποχή δεν θα είναι ευρωπαϊκός περίπατος, οι σκληρές συντηρητικές δυνάμεις της…
Ευρώπης εξακολουθούν να δίνουν μάχη επικράτησης σε όλα τα μέτωπα – από το προσφυγικό έως την οικονομία – και η στροφή στην «αντι-λιτότητα» μόνον εύκολη υπόθεση δεν δείχνει. Και στο πλαίσιο αυτό, η πρώτη μεγάλη μεταμνημονιακή δοκιμασία θα είναι η επίτευξη του κομβικού πολιτικού στόχου της κυβέρνησης – η μη εφαρμογή των ψηφισμένων περικοπών στις συντάξεις από τον Ιανουάριο του 2019.

Παρά το γερμανικό καψόνι με τον ΦΠΑ, ο βασικός κυβερνητικός σχεδιασμός εξακολουθεί να προβλέπει ότι η μη περικοπή των συντάξεων θα προαναγγελθεί στην ΔΕΘ από τον πρωθυπουργό, μαζί με την εξαγγελία μιας σειράς μέτρων «αντιλιτότητας» – από την αύξηση του κατώτατου μισθού και την καταβολή κοινωνικού μερίσματος έως τις στοχευμένες φοροελαφρύνσεις.

Ανοιχτό ζήτημα παραμένει το εάν η αναστολή της εφαρμογής του μέτρου θα γίνει σε συνάρτηση με το πρωτογενές πλεόνασμα – ήτοι, εάν θα υιοθετηθεί πολιτική «ρήτρα» που θα κρατά παγωμένες τις περικοπές στις συντάξεις όσο θα επιτυγχάνονται πλεονάσματα 3,5% – ή εάν θα επιλεγεί η αντισταθμιστική, πλήρης κάλυψη των απωλειών των συνταξιούχων με άλλες παροχές. Στο υπουργείο Οικονομικών γίνεται ήδη επεξεργασία πολλαπλών εναλλακτικών σεναρίων, σε κάθε περίπτωση ωστόσο το κεντρικό πολιτικό επιχείρημα της κυβέρνησης προς δανειστές και αγορές θα είναι ένα: Ότι οι περικοπές στις συντάξεις και το αφορολόγητο προνομοθετήθηκαν κατ’ απαίτηση του ΔΝΤ προκειμένου να διασφαλιστούν πρωτογενή πλεονάσματα 3,5%, ότι ο εν λόγω στόχος για το πλεόνασμα επιτυγχάνεται ήδη, και ως εκ τούτου δεν υπάρχει κανένας δημοσιονομικός ή τεχνοκρατικός λόγος που να επιβάλει την μείωση των συντάξεων.

Οι συγκρούσεις στην Ευρώπη

Πρόκειται για ένα επιχείρημα που μπορεί να είναι αρκετό για τον Πιερ Μοσκοβισί, τους ευρωπαίους σοσιαλιστές, ενδεχομένως και για τον μετριοπαθή κεντροδεξιό Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, είναι άκρως αμφίβολο όμως εάν θα γίνει αποδεκτό από τον σκληρό συντηρητικό άξονα της Γερμανία και όχι μόνον. Το αντεπιχείρημα που προβάλλεται ήδη προς την Αθήνα είναι πως οι μειώσεις στις συντάξεις δεν έχουν μόνον υψηλό δημοσιονομικό αποτύπωμα – περίπου 2 δις ευρώ – αλλά, κυρίως, αποτελούν μέτρο διαρθρωτικού χαρακτήρα που επηρεάζει την μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος.

Πέραν τούτου, το μήνυμα της απαρέγκλιτης εφαρμογής των δεσμεύσεων είναι πρωτίστως πολιτικό, έχει ως αποδέκτη εκτός από την Αθήνα και την, πιο «ελαστική», Κομισιόν, και εντάσσεται στην ευρύτερη αναμέτρηση που έχει ανοίξει στην Ευρώπη μεταξύ των δυνάμεων του προοδευτικού και του σκληρού συντηρητικού και νεοφιλελεύθερου πόλου.

Όλα αυτά αξιολογούνται και προσμετρώνται στο Μαξίμου και, σε πρώτο χρόνο, δείχνουν ένα φθινόπωρο νέων προκλήσεων και πιθανών συγκρούσεων. Δεν θα πρόκειται για συγκρούσεις «εποχής 2015», όπως σπεύδουν να τονίσουν κυβερνητικά στελέχη, αλλά για «πολιτικές μάχες που ντε φάκτο θα δοθούν, σε μια Ευρώπη που απειλείται από τα ακραία δεξιά μοντέλα Ζεερχόφεν, Κουρτς και Ορμπαν».

Και πάλι όμως, οι μάχες δεν θα είναι εύκολες, ούτε οι συσχετισμοί κι οι συμμαχίες θεωρούνται δεδομένες. Η αίσθηση και η εκτίμηση που υπάρχει στην κυβέρνηση είναι πως η Μέρκελ δεν θέλει να «πνίξει» την Ελλάδα κι ο σοσιαλδημοκράτης Ολαφ Σολτς «μόνον Σόιμπλε δεν είναι», ωστόσο οι αντίρροπες πιέσεις είναι ισχυρές. Φιλελεύθεροι και Χριστιανοκοινωνιστές στην Γερμανία έχουν θέσει, ουσιαστικά, υπό ομηρία την αποδυναμωμένη καγκελαρία, ενώ και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο οι ισορροπίες είναι ακόμη ασταθείς: Η Κομισιόν τάσσεται ανοιχτά υπέρ της Ελλάδας αλλά «δεν πληρώνει εκείνη» όπως αρέσκονται να λένε οι Γερμανοί, ο Σάντσεθ στην Ισπανία θεωρείται καθαρός σύμμαχος αλλά ηγείται μιας αδύναμης κυβέρνησης, ο Μακρόν βλέπει το Βερολίνο να υποβάλει σε συνεχείς «εκπτώσεις» το σχέδιό του για την θεσμική και οικονομική μεταρρύθμιση της ευρωζώνης, και το νέο πολιτικό σκηνικό στην Ιταλία δεν βοηθά.

Οι «στοχευμένες ρήξεις»

Σ’ αυτό το εξαιρετικά ρευστό σκηνικό, κυβερνητικά στελέχη επισημαίνουν ότι η στροφή προς την «αντι-λιτότητα» προϋποθέτει εξαιρετικά λεπτούς χειρισμούς και «στοχευμένες ρήξεις». Η δεδομένη, πολιτική απόφαση είναι πως μειώσεις στις συντάξεις δεν πρόκειται να υπάρξουν. «Δεν υπάρχει περίπτωση να πάμε σε εκλογές με κομμένες συντάξεις», λέει κυβερνητική πηγή με γνώση των αναλύσεων του Μαξίμου, επιμένοντας ταυτόχρονα ότι κάλπες δεν πρόκειται να στηθούν πριν από την άνοιξη του 2019.

Οπερ, το ερώτημα είναι σε ποιον βαθμό θα λειτουργήσουν οι ευρωπαϊκές συμμαχίες και σε ποια ένταση θα απαιτηθούν συγκρούσεις για να επιτευχθεί ο στόχος. Και οι απαντήσεις που θα δοθούν επ’ αυτού τους επόμενους μήνες μπορεί να κρύβουν και εκπλήξεις…

tvxs.gr