Το θέμα δεν είναι ποιος φταίει…

αλλά ποιος θα πάρει μπουλντόζες…

Σε μια οργανωμένη χώρα όταν συμβαίνει μια φυσική καταστροφή, μια εθνική τραγωδία η αντιπολίτευση οφείλει να…
συνταχθεί με την κυβέρνηση προκειμένου να αντιμετωπισθεί άμεσα και με τον καλύτερο τρόπο. Στην Ελλάδα είναι μια καλή ευκαιρία για αντιπολίτευση για να πέσει ή έστω να φθαρεί η κυβέρνηση που φταίει, να γίνει μια παραίτηση υπουργού -τέλος πάντων.

Οι δηλώσεις και ο λόγος των κομμάτων είναι πάντα ίδιος ξύλινος με μια τρομακτική διαπίστωση: τα ίδια λόγια χρησιμοποιεί η κυβέρνηση που χρησιμοποιούσε η σημερινή αντιπολίτευση, τα ίδια απαντά η αντιπολίτευση με μια ομοιότητα, τις ίδιες λέξεις, την ίδια λογική: εξαίρουμε το έργο της Πυροσβεστικής, του κρατικού μηχανισμού, πάντα, ζητάμε ευθύνες από την κυβέρνηση.

Ποιος φταίει σ΄αυτή τη χώρα; Πολλοί δημοσιογράφοι μετατρέπονται σε εισαγγελείς, βγάζουν αποφάσεις πριν αρχίσει η έρευνα, αγνοώντας τις βαρύτατες ευθύνες που έχουν τα μέσα ενημέρωσης σε περιπτώσεις κινδύνων που μπορεί να δημιουργήσουν πανικό, να προκαλέσουν θανάτους για τη «σωστή ενημέρωση» που εκφράστηκε με ένα μακάβριο, αλλά ηδονικό τρόπο από τηλεπαρουσιαστή του: «Ας πάμε» είπε «να πάρουμε μια γεύση από την τραγωδία».

Μετά τον Αμβρόσιο που είδε ως τιμωρία από τον Θεό την τραγωδία ο συγκυβερνήτης Καμμένος εμφανίστηκε έτοιμος να ανοίξει τα ρέματα -εκ των υστέρων- στο Μάτι κι εμφάνισε μια παρόμοια θεωρία για το έγκλημα και την τιμωρία:

«Μετά από μια τέτοια τραγωδία ήρθε η στιγμή να καταλάβουν ότι είναι επικίνδυνο για αυτούς και τις οικογένειές τους να μην ακολουθούν τους νόμους και τους κανόνες. Επειδή έχτιζαν σπίτια ανάμεσα στα πεύκα και χωρίς άδειες».

Η άποψη αυτή δεν απαλλάσσει την κυβέρνηση από ευθύνες και παραλείψεις, αλλά τη μεταθέτει σε άλλες κυβερνήσεις στο παρελθόν. Αν όμως τα σπίτια έχουν άδειες -πιθανόν τις τελευταίες να έδωσε αυτή η κυβέρνηση- κι αν δεν έχτισαν τα σπίτια ανάμεσα στα δάση, αλλά φύτεψαν τα πεύκα σε νόμιμα σπίτια τι αλλάζει; Θα αφαιρέσει τις άδειες η κυβέρνηση ή θα γκρεμίσει όλα τα αυθαίρετα καθώς όλη η Ελλάδα είναι ένα Μάτι;

Την εκδοχή της τιμωρίας επανέφερε ο υπουργός Χρήστος Σπίρτζης ο οποίος είπε ότι «στην περιοχή έχουμε κτίσματα πολλά από τα οποία είναι πολυτελή με μάντρες κ.λπ. που είναι μερικώς ή ολικώς αυθαίρετα εμποδίζοντας τη πρόσβαση του κόσμου στη θάλασσα τις κρίσιμες ώρες της πυρκαγιάς. Πρέπει να διερευνηθεί ποιοι έδωσαν άδεια σε αυτά τα κτίρια».

Η «άναρχη δόμηση» -γενικά και αόριστα- δεν φταίει για τις πυρκαγιές, ούτε ο εμπρησμός αλλάζει κάτι σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση μιας πυρκαγιάς που αν και με πολλούς τρόπους έχει προφητευθεί ο μηχανισμός αντιμετώπισης μάλλον δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ίσως γιατί αναφέρεται στο παρελθόν ή σε βεβαιότητες πως ποτέ δεν θα έφτανε στο Μάτι.

Μια άσκηση τον Μάιο- για 7 μποφόρ- πήγε τόσο καλά που ο κ. Τόσκας συνεχάρη όσους συμμετείχαν. Δεν είναι ότι κάτι δεν πήγε καλά. Είναι πως δεν υπήρχε κανένα σχέδιο για μια τέτοια πυρκαγιά, ούτε υπήρχε κανένα σχέδιο εκκένωσης, ούτε μπορούσε να εφαρμοσθεί: η απόπειρα εκκένωσης μιας περιοχής με πολλές χιλιάδες κατοίκους μέσα σε λίγη ώρα σε συνθήκες πανικού θα είχε περισσότερα θύματα, όπως λένε όσοι ξέρουν καλύτερα από όσους κατηγορούν την κυβέρνηση και την Περιφέρεια, αλλά όχι και την Πυροσβεστική ή τους δημάρχους.

«Η ορθή λειτουργία του κρατικού μηχανισμού έχει ονοματεπώνυμα. Θα μιλήσουμε αύριο, ώστε τα θρασίμια της πολιτικής να πάνε στη θέση τους» θα πει ο Μάκης Βορίδης σπάζοντας την υποτιθεμένη σωστή στάση του Κυριάκου Μητσοτάκη να περιμένει πριν αποδώσει ευθύνες.

Η δικαστική έρευνα που θα αποδώσει -όχι πολιτικές- ευθύνες μπορεί να οδηγήσει μακριά σε εγκληματικές ενέργειες που αρχίζουν τώρα και φτάνουν την εποχή της …ΕΡΕ, όταν χτίζονταν το Μάτι, αλλά όχι μόνο αυτό. Στην πραγματικότητα θα βρούμε ευθύνες παντού, κυρίως στον κρατικό μηχανισμό όπου πολλοί υπάλληλοι πλούτισαν, σε οικοπεδοφάγους και σε εμπρηστές, αλλά αν ο Τόσκας αποδείξει την θεωρία του και συλλάβει τους ενόχους αυτής της πυρκαγιάς θα έχει λυθεί το πρόβλημα ή μήπως είναι μεγαλύτερο και βρίσκεται κάπου αλλού;

Τα εξώφυλλα άλλων εποχών της Αυγής και του Ριζοσπάστη που αναρτώνται αυτές τις μέρες μας λένε καθαρά πως για τις φωτιές φταίει ο δικομματισμός. Είναι ένας μύθος που κατέρρευσε μαζί με άλλους που η βασική δομή τους είναι πως αν φύγουν αυτοί κι έρθουμε εμείς τότε δεν θα υπάρχουν πυρκαγιές και «ασύμμετρες απειλές» ή θα αντιμετωπίζονται με «αριστερές» πολιτικές.

Η αλήθεια είναι πως η κυβέρνηση που θα επιχειρήσει να λύσει το πρόβλημα της «άναρχης δόμησης» θα πέσει πριν προλάβει. Κι αν αυτό λυθεί ίσως οι πόλεις θα καίγονται πιο οργανωμένα, θα υπάρχουν λιγότερα θύματα γιατί θα υπάρχουν έξοδοι διαφυγής, αλλά το πρόβλημα με τις πυρκαγιές δεν θα έχει λυθεί.

Η άναρχη ανάπτυξη στο όνομα μιας ευημερίας που ιεραρχούσε τα πελατειακά συμφέροντα πάνω από τους κινδύνους και τις πραγματικές ανάγκες μιας πόλης που μεγάλωνε με ξενοδοχεία στη θάλασσα και ιδιωτικές παραλίες, με δόμηση μέσα σε δάση, με αυθαίρετους οικισμούς χωρίς σχέδιο ή αποχέτευση, με κανένα εθνικό πλάνο, δεν ανήκει στο παρελθόν, αλλά στο μέλλον.

Έφταιγε η Δεξιά, η Χούντα, το ΠΑΣΟΚ, τώρα όμως φταίει και ο ΣΥΡΙΖΑ που βλέπει τις παλιά του κείμενα να εκτοξεύονται εναντίον του. Ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή για μια συναίνεση διακομματική με αποφάσεις σκληρές κι αντιδημοφιλείς, καθώς η επόμενη τραγωδία ανακοινώθηκε και δεν αφορά το ποιος είναι στην κυβέρνηση με όλες τις καλές προθέσεις.

Από την μεταπολεμική εποχή υπάρχει στην Ελλάδα ένα παρακράτος μπροστά στο οποίο κάθε κυβέρνηση είναι ανίσχυρη, ένα πελατειακό σύστημα σε μια χώρα με ένα εκατομμύριο αυθαίρετα, που αφορά όλα τα κόμματα, μια χώρα παγίδα-θανάτου. Ένα δαιδαλώδες σύστημα σαν τους δρόμους στο Μάτι, που απαιτεί σύγκρουση με πολίτες και συμφέροντα καθώς όποια κυβέρνηση επιχειρήσει λύσεις θα βρεθεί αντιμέτωπη με τους ψηφοφόρους της.

Προφανώς η λύση δεν είναι ούτε το πένθος, ούτε τα διαγγέλματα, ούτε οι διορισμοί στο δημόσιο των θυμάτων της επόμενης τραγωδίας που μάλλον μπορεί να προσδιορισθεί με ακρίβεια πότε και πού θα γίνει. Πάντα θα υπάρχουν ακραία φαινόμενα πια, πάντα δεν θα μπορούσε να γίνει κάτι καλύτερο, πάντα δεν θα υπάρχει σχέδιο και πάντα θα μπλοκάρουν οι δρόμοι.

Οι πιθανές παραιτήσεις, η τιμωρία των ενόχων -που πάντα αναζητούνται, αλλά δεν βρίσκονται -δεν αλλάζουν το γεγονός ότι η χώρα μας όλο και περισσότερο λόγω κλιματικής αλλαγής και πολλών παραλείψεων, πρέπει να μάθει να ζει πυρκαγιές και να τις αντιμετωπίζει ακόμα κι αν οι άνεμοι φτάνουν τα 11 μποφόρ ανεξάρτητα από το ποια κυβέρνηση βρίσκεται στην εξουσία, δεδομένου του ότι δεν έχουν πολιτικό χρώμα και είναι ίδιες ακόμα κι αν είναι αποτέλεσμα εμπρησμών ή όχι.

Το 2007 ήταν «ασύμμετρες» συνθήκες, το 2018 ξανά, πάλι φταίει η κυβέρνηση, αλλά αυτή τη φορά έχει αλλάξει. Το σχέδιο μάλλον αφορούσε εκείνη την πυρκαγιά κι όχι την επόμενη και η αυτάρεσκη δήλωση «κάναμε ότι μπορούσαμε» -με υπηρεσιακό ύφος- αποκρύπτει τις πολιτικές ευθύνες μέχρι να περάσει η μπόρα.

Αν αυτή η κυβέρνηση θέλει να αποδείξει πως «δεν είμαστε σαν τους άλλους» πρέπει να το αποδείξει, αλλά όχι μπροστά στις κάμερες. Ας προκαλέσει μια συζήτηση ανοιχτή -που άρχισε σε βάρος της, κι ας βάλει μπροστά τις μπουλντόζες, να ρίξει φράχτες, να γκρεμίσει μάντρες, να ανοίξει παραλίες. Να ξεμπαζώσει ρέματα, να βρει κονδύλια, να κάνει απαλλοτριώσεις και να ξεπεράσει γραφειοκρατίες, ψηφοθηρικές αποφάσεις και πάνω από όλα την νοοτροπία πως «φταίνε οι άλλοι».

Αν δεν το κάνει δικαίως, αν σωθεί από την πυρκαγιά, θα την παρασύρει η επόμενη πλημμύρα…

Νίκος Λακόπουλος