Τουρκία, το ξύπνημα του αυτοκρατορικού μύθου και του στρατηγικού βάθους

από τη Sofia Rossi

Με την κατάρρευση του διπολικού κόσμου, η Τουρκία έχει αποκτήσει ένα νέο πρόσωπο: από μια συνοριακή χώρα, που βρίσκεται σε συνθήκες περιφέρειας στο σύστημα των δυτικών δυνάμεων, σε μια χώρα που στέκεται ως πρότυπο στη σκακιέρα της Μέσης Ανατολής, επαναλανσάροντας τη στρατηγική της και του ρόλου της ταυτότητας με την εισαγωγή του στο πλαίσιο της παραδοσιακής ευρωατλαντικής ευθυγράμμισης. Το να κινηθεί το εκκρεμές της ασφάλισης/ασφάλειας είναι το «δίλημμα του διπλού συνδυασμού» με στόχο την υπεράσπιση της τουρκικής εθνικής ακεραιότητας από τις απειλές που προέρχονται από τη γειτονιά: εθνοτική ιδιαιτερότητα. Το σύνδρομο της περικύκλωσης που κυριεύει την Τουρκία είναι το ερμηνευτικό παράδειγμα για την ανάγνωση της «θεωρίας των 2 1/2 πολέμων» και της πολιτικής αφομοίωσης που ασκείται κατά των ανθρώπων κουρδικής εθνότητας, υπέρμαχων του σχεδίου ενός δημοκρατικού έθνους και ενός νέο σύστημα πολιτικό με βάση την αυτοδιοίκηση και την αυτοάμυνα, τον δημοκρατικό συνομοσπονδισμό.

Νεο-Οθωμανισμός, το δόγμα του «στρατηγικού βάθους» και η σπείρα της ανασφάλειας

Η άνοδος του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) στις αρχές της δεκαετίας του 2000 έθεσε τις ρίζες του «τουρκικού μοντέλου», δηλαδή μιας «κοσμικής δημοκρατικής ελεύθερης αγοράς», επομένως φιλοδυτικής ως μεσολαβητής μεταξύ του Ατλαντικού και του Ανατολικός κόσμος, προτείνοντας τον εαυτό της ως ηγετική χώρα στη δημοκρατική μετάβαση στον περιφερειακό χώρο και στις τουρκικές χώρες.

Υποστηρικτής αυτής της επανερμηνείας της ταυτότητας της Τουρκίας στις αρχές του 21ου αιώνα είναι ο Αχμέτ Νταβούτογλου, υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας το 2009, καθώς και πρωθυπουργός από το 2014 έως το 2016 και πάντα κοντά στον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αρχιτέκτονα του δόγματος του «στρατηγικού βάθους». Τουρκικό, επικεντρώθηκε στο περίπλοκο πλαίσιο του νεο-οθωμανισμού και στο πέρασμα της Τουρκίας από ένα «περιφερειακό έθνος» σε ένα «κεντρικό έθνος» που εμπλέκεται σε μια προορατική και διαφοροποιημένη διπλωματία εντός της περιφερειακής σκακιέρας της Μέσης Ανατολής. Ακριβώς λόγω του οράματός του για έναν «μεσολαβητή εξουσίας» της Τουρκίας που εντάσσεται στις διεθνείς στρατηγικές σχέσεις, ορίστηκε από το Foreign Policy ως: «ο εγκέφαλος πίσω από την παγκόσμια αφύπνιση της Τουρκίας».

Για την ανάκτηση της οθωμανικής-ισλαμικής κληρονομιάς, η τουρκική κυβέρνηση υποστηρίζει τα τρία βασικά συμπεράσματα του δόγματος, που συνοψίζονται στις ακόλουθες πολιτικές φόρμουλες της εξάλειψης των προβλημάτων με τους γείτονες, της οικονομικής αλληλεξάρτησης στη βάση των διμερών σχέσεων και της αρχής της περιφερειακής ιδιοκτησίας , δηλαδή την απόδοση στους τοπικούς φορείς ευθύνης για την περιφερειακή σταθεροποίηση και ασφάλεια. Στη βάση του «στρατηγικού βάθους» βρίσκονται οι έννοιες της ασφάλειας και της ασφάλειας, οι οποίες νοούνται ως μια τάση ερμηνείας της εξωτερικής πολιτικής ως μέσου υπεράσπισης της εθνικής ακεραιότητας από τις απειλές που περιβάλλουν τη χώρα και που τροφοδοτούν την «σύνδρομο περικύκλωσης», που μετονομάστηκε επίσης σε «σύνδρομο των Σεβρών», από τη συνθήκη του 1920 που ενέκρινε τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την αναγνώριση της πολυεθνικότητας στα εδάφη που εξακολουθούσαν να αποτελούν μέρος της μετά την πρώτη Παγκόσμιος πόλεμος. Με τη σειρά της, η έννοια της ασφάλειας παίρνει δύο βασικές έννοιες: τη φυσική ασφάλεια, η οποία, σύμφωνα με τη ρεαλιστική σχολή σκέψης, συνδέεται κυρίως με την επιβίωση του κράτους σε ένα διεθνές σύστημα όπου επικρατεί η αναρχία και επομένως, ελλείψει Ανώτατη ρυθμιστική αρχή, κάθε φορέας κάνει την ορθολογική επιλογή με στόχο τη μεγιστοποίηση της δύναμής του, επιτρέποντάς του να εγγυηθεί καλύτερα τη δική του ασφάλεια και επομένως τη δική του ύπαρξη. και οντολογική ασφάλεια, που συνδέεται αντ’ αυτού με την αντίληψη που έχει ένα κράτος για τον εαυτό του και για το πώς θα ήθελε να γίνει αντιληπτό από τους άλλους παράγοντες της διεθνούς κοινότητας. Για την Τουρκία αυτή η παρακμή έχει και χωρική και χρονική σημασία που σχετίζεται με τις συνθήκες περιφέρειας και υποταγής στις ευρωατλαντικές δυνάμεις από τις οποίες πηγάζει η οντολογική της ανασφάλεια.

Η Τουρκική «Στρατηγική 2 ½ Πολέμου» και το κουρδικό σχέδιο «δημοκρατία χωρίς κράτος»

Ωστόσο, η πολιτική «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες» και ο ρόλος του «μεσολαβητή εξουσίας» που ανέλαβε η Τουρκία, εάν αφενός εξομαλύνει τις σχέσεις με τις γειτονικές χώρες, μετριάζοντας τις συγκρούσεις μέσω διμερών συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου και πρωτοβουλιών αφετέρου. χέρι, δεν εξαλείφουν τις απειλές για τα τουρκικά εθνικά συμφέροντα από την Ελλάδα, τη Συρία και το PKK, δηλαδή το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν, υποστηρικτής της ιδέας ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους και εξακολουθεί να θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή η στρατηγική προοπτική περιλαμβάνει αυτό που ο διπλωμάτης Şükrü Elekdağ όρισε ως ” 2 ½ Πολεμική Στρατηγική ”, δηλαδή τη θεωρία των ” 2 1/2 πολέμων ”, σύμφωνα με την οποία: ” […] υπάρχουν βάσιμοι λόγοι για την Τουρκία αντιμετωπίζει τους άλλους γείτονες με σκεπτικισμό και ως πηγή απειλής. Δύο χώρες μεταξύ αυτών των γειτόνων, δηλαδή η Ελλάδα και η Συρία, που έχουν αξιώσεις για ζωτικά συμφέροντα της Τουρκίας, αποτελούν άμεση απειλή για την Τουρκία. […] Η Ελλάδα και η Συρία είναι οι υπέρτατοι υποστηρικτές του PKK. Υπάρχει μια σιωπηρή συμμαχία μεταξύ των δύο χωρών κατά της Τουρκίας. […] Όλα αυτά αθροίζουν την αναγκαιότητα της Τουρκίας να πραγματοποιήσει τον αμυντικό της σχεδιασμό σε «δυόμισι εκστρατείες». ”

Ο Τουρκικός «Πόλεμος κατά της Τρομοκρατίας» εναντίον του PKK ξεκινά από την ίδρυση του κόμματος το 1978 από τον ηγέτη Abdullah Öcalan (απήχθη το 1999 και κρατείται ακόμα στη φυλακή Imrali), ο οποίος δεν πρότεινε τόσο τη γέννηση ενός Κουρδικό έθνος-κράτος, αλλά ένα σύστημα δημοκρατικής αυτοοργάνωσης της κοινωνίας στο Κουρδιστάν συνομοσπονδιακού τύπου, που παίρνει το όνομα «δημοκρατικός συνομοσπονδισμός», δηλαδή ένα μοντέλο συντονισμού για ένα δημοκρατικό έθνος, μέσα στο οποίο υπάρχουν εθνοτικές , οι θρησκευτικές και πολιτιστικές μειονότητες μπορούν να οργανωθούν ανεξάρτητα, χωρίς να αναζητούν νέα πολιτικά όρια για τον καθορισμό.

Η νέα στρατηγική, φιλοσοφική και πολιτική προσέγγιση του κουρδικού απελευθερωτικού κινήματος στοχεύει στον εκδημοκρατισμό των ίδιων των δημοκρατικών θεσμών μέσω της άμεσης παρέμβασης της κυρίαρχης εξουσίας, δηλαδή των ανθρώπων που συμμετέχουν άμεσα στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων της κοινωνίας. Η ιδέα της «δημοκρατίας από τα κάτω» βασίζεται στην αρχή της ομοσπονδιακής αυτοδιοίκησης, που διατυπώνεται στη βάση ανοιχτών συμβουλίων, δημοτικών συμβουλίων, τοπικών κοινοβουλίων και διευρυμένων συνεδρίων που λειτουργούν μέσω μιας πλατφόρμας στην οποία οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων αφήνονται στις κοινότητες. Ο δημοκρατικός συνομοσπονδισμός θεωρείται το αντίθετο παράδειγμα των καταπιεσμένων λαών και μια εναλλακτική στο καπιταλιστικό μοντέλο του έθνους-κράτους, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως τη μόνη προσέγγιση ικανή να λάβει υπόψη τις εθνοτικές και πολιτισμικές διαφορές που χαρακτηρίζουν τις σύγχρονες κοινωνίες.

Η Rojava, μια de facto αυτόνομη περιοχή στη βορειοανατολική Συρία, είναι το πειραματικό εργαστήριο αυτής της πρωτοπορίας της «δημοκρατίας χωρίς κράτος», που βασίζεται σε τρεις θεωρητικούς πυλώνες: την αρχή της ριζοσπαστικής δημοκρατίας, την ισότητα των φύλων και την κοινωνική οικολογία. Η εμπειρία της αυτοδιοίκησης από τις κουρδικές πολιτοφυλακές της Μονάδας Προστασίας του Λαού (YPG) αντιτάχθηκε αμέσως από τις πιστές πολιτοφυλακές του Μπασάρ Αλ Άσαντ και από τις τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, οι οποίοι ξεκίνησαν μια σειρά επιθετικών στρατιωτικών επιχειρήσεων εναντίον η Δημοκρατική Ομοσπονδία της Ροζάβα, όπως η «Επιχείρηση κλαδί ελιάς» (2018), η οποία οδήγησε στην πτώση του καντονιού του Αφρίν και στην επιχείρηση «Πηγή της Ειρήνης» (2019), με στόχο την κατασκευή ενός πλάτους 30 χιλιομέτρων ζώνη ασφαλείας μεταξύ Τουρκίας και Συρίας.

Η συμφωνία του Σότσι (2019) προέβλεπε τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν και τον Ρώσο Πρόεδρο Πούτιν, οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν την απεμπλοκή των ΗΠΑ στην περιοχή για να λειτουργήσουν ως εγγυητές των συμφωνιών με τη Δαμασκό, αναλαμβάνοντας αποφασιστικό ρόλο στην περιοχή.

Η τουρκική στάση στον απόηχο της διπολικής παραβολής μπορεί να συνοψιστεί στην έκφραση «Η Τουρκία, ο καθρέφτης της Ευρώπης στη Μέση Ανατολή», ως ερμηνευτικό κλειδί για την κατανόηση της επανερμηνείας της ταυτότητας που ανατρέπει το σύνδρομο της υποτέλειας και επιβεβαιώνει την τουρκική ιδιαιτερότητα. στις εσωτερικές σχέσεις με τους ευρωατλαντικούς θεσμούς. Από την πλευρά του, το δόγμα του «στρατηγικού βάθους» κάνει την περιφερειακή δυναμική να υπερισχύει των συστημικών και καθορίζει μια διαδικασία αποασφάλειας της εξωτερικής πολιτικής, διατηρώντας αμετάβλητη τόσο την αντίληψη των κινδύνων που προέρχονται από τη γειτονιά όσο και τις επιθέσεις που πραγματοποιούνται. από την κυβέρνηση της Άγκυρας απέναντι στον κουρδικό πληθυσμό.

Πηγή: geopolitica.info

Ακολουθήστε το Sahiel.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Το Διαβάσαμε Τουρκία, το ξύπνημα του αυτοκρατορικού μύθου και του στρατηγικού βάθους