Kliktv.gr • Τα πιο επικίνδυνα ρήγματα της Γης: Πού θα χτυπήσει ο επόμενος μεγάλος σεισμός

Η πρόσφατη σεισμική δραστηριότητα στη χερσόνησο της Καμτσάτκα υπενθύμισε με σκληρό τρόπο τη δύναμη των τεκτονικών δυνάμεων που κρύβονται στα έγκατα της Γης.

Στην καρδιά αυτής της γεωλογικής έντασης βρίσκεται ο Ειρηνικός Δακτύλιος της Φωτιάς – το πιο ενεργό και επικίνδυνο τεκτονικό τόξο του πλανήτη. Σύμφωνα με τη Γεωλογική Υπηρεσία των Ηνωμένων Πολιτειών (USGS), η συγκεκριμένη περιοχή είναι υπεύθυνη για περίπου το 90% των σεισμών που καταγράφονται παγκοσμίως και το 80% των ηφαιστειακών εκρήξεων της πρόσφατης ιστορίας.

Περισσότερα από 40.000 χιλιόμετρα γεωλογικής ανησυχίας περιβάλλουν τον Ειρηνικό Ωκεανό, όπως επισημαίνει το Εθνικό Κέντρο Πρόληψης Καταστροφών του Μεξικού (CENAPRED). Στον Δακτύλιο αυτό συγκλίνουν ισχυρές τεκτονικές πλάκες – η Ειρηνική, η Βορειοαμερικανική, η Νάζκα και άλλες – δημιουργώντας εκρηκτικές συνθήκες τριβής και μετατόπισης που οδηγούν σε σεισμούς διεθνούς κλίμακας.

Ο ισχυρός σεισμός των 8,8 Ρίχτερ στην Καμτσάτκα, που προκάλεσε τσουνάμι με επιπτώσεις στη Ρωσία, την Ιαπωνία και τις ακτές των ΗΠΑ, αποτέλεσε ακόμη ένα επεισόδιο σε ένα μακρύ κατάλογο καταστροφικών γεγονότων. Η καταγραφή τέτοιων φαινομένων φέρνει στη μνήμη τον φονικό σεισμό των 9,5 Ρίχτερ στη Χιλή το 1960 και τον σεισμό των 9,1 Ρίχτερ στην Ιαπωνία το 2011, που πυροδότησε και την πυρηνική κρίση της Φουκουσίμα. Στη Νότια Αμερική, ο φόβος για επανάληψη τέτοιων γεγονότων αυξάνει τη σεισμική εγρήγορση σε περιοχές υψηλού κινδύνου όπως η Χιλή και η Αργεντινή.

Πώς γεννιούνται τα ρήγματα

Σύμφωνα με τον ορισμό του USGS, ρήγμα είναι η ρωγμή στον φλοιό της Γης κατά μήκος της οποίας κινούνται τεκτονικά τεμάχια. Οι εσωτερικές δυνάμεις – όπως η συμπίεση, η ένταση και η διάτμηση – όταν υπερβαίνουν την αντοχή των πετρωμάτων, προκαλούν ρήξεις και μετατοπίσεις. Τα ρήγματα ταξινομούνται σε τρεις βασικές κατηγορίες:

Κανονικά ρήγματα: Το επάνω τεμάχιο κατεβαίνει λόγω εφελκυστικής τάσης, χαρακτηριστικό των αποκλινόντων ορίων πλακών (όπως στην Ανατολική Αφρική).
Αντίστροφα ή ρήγματα ώθησης: Το επάνω τεμάχιο ανεβαίνει λόγω συμπίεσης, τυπικό των συγκλινόντων ορίων (όπως στα Ιμαλάια ή στις Άνδεις).
Ρήγματα ολίσθησης: Τα τεμάχια κινούνται πλευρικά, χωρίς κάθετη μετατόπιση, όπως συμβαίνει στο εμβληματικό Ρήγμα του Αγίου Ανδρέα στην Καλιφόρνια.

Ανεξαρτήτως τύπου, όταν η συσσωρευμένη ενέργεια απελευθερώνεται απότομα, μπορεί να προκληθούν ισχυροί σεισμοί με καταστροφικές συνέπειες για τις τοπικές κοινωνίες και το περιβάλλον.

Τα πιο επικίνδυνα ενεργά ρήγματα στον πλανήτη

1. Ρήγμα του Αγίου Ανδρέα (Ηνωμένες Πολιτείες)

Ένα από τα πιο γνωστά και μελετημένα ρήγματα παγκοσμίως, το Ρήγμα του Αγίου Ανδρέα εκτείνεται κατά μήκος της Καλιφόρνιας για περίπου 1.300 χιλιόμετρα. Αποτελεί το όριο μεταξύ της Πλάκας του Ειρηνικού και της Βόρειας Αμερικής και χαρακτηρίζεται από πλευρική ολίσθηση. Είναι υπεύθυνο για ισχυρούς σεισμούς, όπως αυτόν του Σαν Φρανσίσκο το 1906 και της Λόμα Πριέτα το 1989. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι το νότιο τμήμα του ρήγματος, που παραμένει «ήσυχο» για δεκαετίες, ενδέχεται να απελευθερώσει στο μέλλον μεγάλη ενέργεια, προκαλώντας έναν καταστροφικό σεισμό.

2. Ειρηνικός Δακτύλιος της Φωτιάς (πολυηπειρωτική ζώνη)

Πρόκειται για το γεωλογικό “καζάνι” του πλανήτη. Ο Δακτύλιος της Φωτιάς περιβάλλει τον Ειρηνικό Ωκεανό, επηρεάζοντας χώρες από τη Χιλή και το Περού έως την Ιαπωνία, τις Φιλιππίνες και τη Νέα Ζηλανδία. Περιλαμβάνει περισσότερα από 450 ενεργά ηφαίστεια και φιλοξενεί τις βαθύτερες ωκεάνιες τάφρους, όπως την Τάφρο των Μαριανών. Εδώ δρουν όλα τα είδη τεκτονικών ορίων – συγκλίνουσες, αποκλίνουσες και μετασχηματιστικές – προκαλώντας σεισμούς τεράστιας έντασης και ηφαιστειακές εκρήξεις.

3. Λίμνη Κίβου (Ρουάντα – Λ.Δ. Κονγκό)

Μέσα στη Μεγάλη Κοιλάδα του Ριφτ, η Λίμνη Κίβου κρύβει έναν ιδιαίτερα σπάνιο αλλά φονικό κίνδυνο: μια «λιμνική έκρηξη». Το υπέδαφος της λίμνης φιλοξενεί τεράστιες ποσότητες διαλυμένου μεθανίου και διοξειδίου του άνθρακα, που μπορούν να εκλυθούν απότομα λόγω σεισμού ή κατολίσθησης. Το φαινόμενο θα μπορούσε να προκαλέσει ασφυξία σε χιλιάδες κατοίκους γύρω από τη λίμνη, όπως συνέβη στη Λίμνη Νιος του Καμερούν το 1986.

4. Ζώνη ρήγματος της Βαϊκάλης (Σιβηρία – Ρωσία)

Στη νοτιοανατολική Σιβηρία βρίσκεται μία από τις πιο ενεργές σεισμικά περιοχές της Ευρασίας. Η λίμνη Βαϊκάλη – η βαθύτερη και αρχαιότερη λίμνη του κόσμου – βρίσκεται στο επίκεντρο της διαχωριστικής ζώνης της Ευρασίας. Το ρήγμα προκαλεί σταδιακή απομάκρυνση των όχθεων, ενώ η περιοχή πλήττεται συχνά από μέτριους έως ισχυρούς σεισμούς, προκαλώντας ζημιές σε πόλεις και χωριά.

5. Ρήγμα Suswa (Κένυα – Ανατολική Αφρική)

Στην καρδιά της Ανατολικής Αφρικής, το Ρήγμα Suswa αποτελεί τμήμα της Μεγάλης Κοιλάδας του Ριφτ, μιας γεωλογικής περιοχής όπου ο αφρικανικός φλοιός σταδιακά διαχωρίζεται. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα, ρωγμές στην επιφάνεια και συχνούς σεισμούς, που επηρεάζουν ολοένα και περισσότερο τις γύρω αγροτικές κοινότητες. Οι γεωλόγοι θεωρούν πως η περιοχή θα μπορούσε μελλοντικά να μετατραπεί σε νέα ωκεάνια λεκάνη.

Πηγή