Σάκης Σερέφας “Η Τέχνη κάνει τη ζωή ενδιαφέρουσα”

Ο σημαντικός λογοτέχνης Σάκης Σερέφας μοιράζεται μερικές σκέψεις του με το iart.gr Θα τις βρείτε εξαιρετικά ενδιαφέρουσες..

Τι ήταν αυτό που σας ώθησε στη γραφή; Πότε ξεκινήσατε να γράφετε; Θυμάστε ποιό ήταν το πρώτο σας γραπτό;

Ημερολόγιο και καταγραφές ονείρων, αμέσως μετά το πρωινό ξύπνημα, ζεστός ακόμα, αυτά ήταν τα πρώτα μου γραφτά, στην εφηβεία. Και κάτι ποιήματα την ώρα του μαθήματος στο βαρετό Λύκειο. Έτσι πήρε μπρος η μηχανή.

Το έργο σας είναι αυτό του πραγματικού λογοτέχνη. Δημιουργείτε ποίηση, πεζό λόγο, δοκίμια, μελέτες και θεατρικά. Τι απαιτεί το κάθε είδος από τον εαυτό σας ; Πως τα διαχωρίζετε μέσα σας;

Δεν υπάρχει διαχωρισμός. Όλα συμπλέκονται με όλα. Όλα δημιουργούνται μέσα από τον ίδιο μηχανισμό, λειτουργώ ολιστικά. Τη μορφή την καθορίζει το υλικό μου, το ερέθισμα, κι από εκεί ξεκινούν όλα. Μα η έσω μηχανή είναι η ίδια. Είμαι πολυμηχάνημα που υποτάσσεται στο υλικό του.

 Έχετε ασχοληθεί εκτεταμένα με τη Θεσσαλονίκη. Γιατί; Υπάρχει σκέψη να κάνετε το ίδιο και με κάποια άλλη πόλη;

Η Θεσσαλονίκη είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα πόλη, πολύ ελκυστική για έναν συγγραφέα. Μέσα στο ιστορικό κέντρο της, και όχι μόνον, ξετυλίγεται ένα παλίμψηστο ιστορίας είκοσι τριών αιώνων και πολλών πολιτισμών. Περπατάς και σκοντάφτεις πάνω σε εμφανή και αφανή τοπόσημα που εκπέμπουν ιστορίες, παλιές και σημερινές. Πώς να τα προσπεράσεις όλα αυτά; Κάθε τόπος περιέχει τις ιστορίες του, όπως και κάθε άνθρωπος και περιμένει μια συσκευή, δηλαδή έναν δημιουργό, να τις προσλάβει και να τις αναμεταδώσει. Προσεχώς πρόκειται να κυκλοφορήσουν από τις εκδόσεις Πατάκη δύο τόμοι: «Τα μυστικά της Θεσσαλονίκης» και «Τα μυστικά της Αθήνας» που απευθύνονται σε εφήβους και τους καλούν να ανακαλύψουν την αφανή πόλη τους. Βλέπετε, λοιπόν, πως ήδη έχω αρχίσει να λοξοκοιτώ προς την πολλαπλώς ενδιαφέρουσα πόλη της Αθήνας.

 Ως εκπαιδευτικός, ποια νομίζετε πως είναι η σχέση των παιδιών με την ελληνική γλώσσα; Τι θα μπορούσε να τη βελτιώσει;

Τα παιδιά δυσκολεύονται να κατανοήσουν και να χειριστούν λέξεις και έννοιες της καθημερινής γλώσσας, έχουν πολύ περιορισμένη «γλωσσική μνήμη». Η σχέση τους με τη γλώσσα είναι περισσότερο εργαλειακή παρά εκφραστική, κι αυτό φαίνεται όταν παθιασμένα προσπαθούν να εκφράσουν μια σκέψη ή ένα συναίσθημά τους και τότε νιώθουν το έσω έλλειμμα, το οποίο εκπέμπουν με την έκφραση του προσώπου και τη γλώσσα του σώματος, λες και ασφυκτιούν. Τη γλώσσα τη μαθαίνεις χρησιμοποιώντας την. Τα γλωσσικά μαθήματα στο σχολείο, όπως και η λογοτεχνία, ακολουθούν μια αποσπασματική και «δασκαλίστικη» λογική, χρήσιμη μόνο για βαθμολογική χρήση. Μα το σχολικό περιβάλλον είναι μόνο ένας συντελεστής της γλωσσικής καλλιέργειας. Το σχολείο δεν είναι μια αποστειρωμένη «φούσκα». Δεν μπορεί να αναπληρώσει τις γλωσσικές, και άλλες, «αναπηρίες» της αληθινής ζωής ενός νέου και του περιβάλλοντός του. Ας μην υπερεκτιμούμε την επίδρασή του σχολείου.

Στην εποχή της εικόνας, πόσο δύσκολο είναι να γνωρίσει ο κόσμος ένα βιβλίο; Να το αγαπήσει;

Είναι βέβαιο πως η εικόνα είναι πολύ ελκυστική. Κι εγώ, πολλές φορές, ανάλογα με τις αντοχές μου, προτιμώ να δω μια ταινία παρά να διαβάσω ένα βιβλίο, αφού άλλα πράγματα παίρνω από το ένα κι άλλα από το άλλο. Για να αγαπήσεις το βιβλίο, πρέπει να δοκιμάσεις τη γλύκα του. Στη σπιτική βιβλιοθήκη, στη δημοτική βιβλιοθήκη, στη σχολική τάξη. Υπάρχουν αυτές οι ευκαιρίες;

Τι καινούριο ετοιμάζετε τώρα; 

Τον Φεβρουάριο του 2022 πρόκειται να κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Μεταίχμιο το πεζογράφημά μου «Άνθρωπος Μαρίκα». Πρόκειται για μια νουβέλα που βασίζεται πάνω στη ζωή της Μαρίκας Νίνου, αυτής της μεγαλειώδους και τραγικής μορφής, μα δεν αποτελεί βιογραφία της. Παρακολουθεί τη ζωή της παράλληλα με τις ταραγμένες εποχές στις οποίες έζησε, τη μικρασιατική καταστροφή, την Κατοχή, τον Εμφύλιο. Επίσης, μέχρι τέλος Ιανουαρίου 2022 θα παίζεται στο θέατρο Αλκμήνη στην Αθήνα, η περφόρμανς «Μνήμη Καπούτ» βασισμένη στα ποιήματα της συλλογής μου «Γιάννης Μαρία Χένριξ» σε εμπνευσμένη σκηνοθεσία της Όλγας Ποζέλη. Παραβρέθηκα στην πρεμιέρα και ομολογώ πως παθιάστηκα από τη λιτή, και συγχρόνως ευρηματική, σωματοποιημένη δραματουργική αναδημιουργία των ποιημάτων μου και του σύμπαντός τους.

Ποιό είναι το σημαντικότερο – κατά τη γνώμη σας – πράγμα που προσφέρει το διάβασμα, το θέατρο; Τι έχει προσφέρει σε εσάς;

Η τέχνη κάνει τη ζωή ενδιαφέρουσα, όπως και τον εαυτό μας. Μέσα από την τέχνη επινοούμε συνεχώς τη ζωή και τον εαυτό μας δημιουργικά, χωρίς να θεωρούμε κανένα από τα δύο δεδομένα, οπότε και βαρετά.

Το Διαβάσαμε Σάκης Σερέφας “Η Τέχνη κάνει τη ζωή ενδιαφέρουσα”