Ο τρόπος παραγωγής των "ψευδο-ειδήσεων"

Η Ισπανία δέσμευσε τις καταθέσεις του προέδρου της Συρίας Άσαντ μετά την επίθεση με χημικά στην πόλη Ιντλίμπ. Την είδηση μετέδωσε το πρακτορείο Ρόιτερς και την αναμετέδωσαν τα μέσα ενημέρωσης σε ολόκληρο τον κόσμο. Μάταια στη συνέχεια τόσο η Ρωσία όσο και ο Άσαντ
διαψεύδουν ότι χρησιμοποίησαν χημικά όπλα. Ακόμα και το Ρόιτερς μπορεί να «πάρει πίσω» την «ψευδή είδηση», αλλά αυτή έχει εκτοξευθεί με τη δύναμη της «αλήθεια» σε ολόκληρο τον κόσμο. Μέχρι που ακόμη και ο Λευκός Οίκος επιτέθηκε σκληρά στον Άσαντ. Τι συμβαίνει λοιπόν; Πως κυκλοφορούν οι «ψευδείς ειδήσεις»(fake news);
Η ταχύτητα και οι τρόποι με τους οποίους διαδίδεται τώρα πλέον μια πληροφορία, έχει δημιουργήσει τις ιδανικές συνθήκες για την αποκαλούμενη «κυκλική αναφορά».

Η ταχύτητα με την οποία οι πληροφορίες διαδίδονται σήμερα έχει δημιουργήσει τις ιδανικές συνθήκες για την εμφάνιση ενός φαινομένου που λέγεται «κυκλική αναφορά». Αυτό συμβαίνει όταν η δημοσίευση Α’ περιέχει ανακρίβειες, η δημοσίευση Β’ τις επαναλαμβάνει και τότε η πρώτη δημοσίευση δηλώνει ως πηγή την δεύτερη! Επίσης «κυκλική αναφορά» είναι όταν πολλά δημοσιεύματα αναφέρουν την ίδια πηγή για την ψευδή πληροφορία που μεταδίδουν και η οποία κατόπιν εμφανίζεται να έχει εξακριβωθεί από πολλές πηγές.

Για παράδειγμα, το 1998, η δημοσίευση μιας ψευδοεπιστημονικής μελέτης που υποστήριζε ότι τα παιδικά εμβόλια προκαλούν αυτισμό, προκάλεσε την ανάπτυξη μιας ολόκληρης κίνησης κατά των εμβολίων. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι η μελέτη λοιδορήθηκε κατ’ επανάληψη από την επιστημονική κοινότητα. Ως αποτέλεσμα, παιδιά που δεν έχουν εμβολιαστεί κολλούν πλέον μεταδοτικές ασθένειες που είχαν πρακτικά εξαφανιστεί στις ΗΠΑ. Μάλιστα κάποιες μολύνσεις αποδείχτηκαν θανατηφόρες.

Πηγές που το περιεχόμενό τους δημιουργείται από χρήστες, όπως τα wikis, επίσης συνεισφέρουν στην «κυκλική αναφορά». Όσο περισσότεροι συγγραφείς ανατρέχουν σε αυτές τις πηγές για γρήγορες πληροφορίες, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες ένα μη διασταυρωμένο γεγονός σε μια τέτοια σελίδα να φτάσει έως ένα δημοσιευμένο άρθρο που αργότερα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πηγή στο ίδιο το λήμμα του wiki page, από το οποίο προήλθε, κάνοντας έτσι ακόμη πιο δύσκολη την απομυθοποίηση του.

Όπως είδαμε με την άμεση αντίδραση του Λευκού Οίκου και της Μαδρίτης με την είδηση για την χρήση χημικών όπλων στη Συρία από τον Άσαντ, οι «ψευδείς ειδήσεις» παράγουν πολιτικά αποτελέσματα. Όταν βεβαίως η πολιτική εξουσία δεν χειραγωγεί τα σημερινά μιντιακά δίκτυα παράγοντας «ψευδείς ειδήσεις» που στοχοποιούν τους αντιπάλους της. Ανάλογες καταστάσεις έχουμε ζήσει (και ζούμε) και στην Ελλάδα. Αλλά τα διεθνή δίκτυα και οι διεθνείς «ψευδο-ειδήσεις» προκαλούν συνθήκες εφιαλτικές, καθώς ο κόσμος που γνωρίζουμε μέσω των ειδήσεων δεν έχει καμιά σχέση με τον πραγματικό κόσμο.

*Τον τρόπο με τον οποίο διαδίδονται τα λεγόμενα fake news, οι ψεύτικες ειδήσεις εξηγεί στο πολύ ενδιαφέρον βίντεο – animation του TED, ο συγγραφέας Νόα Τάβλιν: