Δημήτρης Ψαρράς
Στη συνέντευξη που έδωσε στη Σία Κοσιώνη την περασμένη βδομάδα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσπάθησε να απαντήσει σε όσους τον κατηγορούν ότι λησμονεί τις θέσεις του πατέρα του για την επίλυση του Μακεδονικού.
Ο…
ισχυρισμός του ήταν ότι ο πατέρας του θα έκανε ό,τι και ο ίδιος:
«Προβληματίστηκα πολύ και διάβασα και παλιά κείμενα και ομιλίες του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, σκεφτόμουν τι θα έκανε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Τι θα έκανε; Δεν θα ψήφιζε αυτή τη συμφωνία, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν θα δεχόταν ποτέ μακεδονική εθνότητα και μακεδονική γλώσσα. Γιατί μεγάλη του έννοια δεν ήταν τόσο το όνομα – χωρίς να υποτιμώ τη σημασία του. Ηταν τα εργαλεία του αλυτρωτισμού. Σήμερα, το ότι εκχωρήσαμε στη γειτονική χώρα τη μακεδονική εθνότητα και τη μακεδονική γλώσσα, αποτελεί την τελική επιβεβαίωση μιας πολιτικής αλυτρωτισμού, την οποία καμία προηγούμενη κυβέρνηση δεν είχε συζητήσει» («Σκάι», 25.6.2018).
Κατανοητή και ανθρώπινη η ανάγκη του γιου να επικαλείται τη γνώμη του πατέρα του, όμως τα στοιχεία βοούν προς άλλη κατεύθυνση.
Ολα τα διαθέσιμα ντοκουμέντα επιβεβαιώνουν ότι ο Κων. Μητσοτάκης ήταν υπέρ της επίλυσης του ζητήματος, αδιαφορώντας για την ονομασία και επιμένοντας μόνο να μην υπάρχει αναφορά σε μειονότητα εντός της Ελλάδας, κάτι που ήδη έχει επιτευχθεί με τη συμφωνία Τσίπρα-Ζάεφ.
Η άποψη αυτή του Κων. Μητσοτάκη επιβεβαιώνεται και από τις δύο αποκλίνουσες αφηγήσεις για την επίμαχη περίοδο: του Θόδωρου Σκυλακάκη που εξέφραζε τις απόψεις Μητσοτάκη («Στο όνομα της Μακεδονίας», εκδ. Ελληνική Ευρωεκδοτική, Αθήνα 1995) και του Αλέξανδρου Τάρκα που εξέφραζε τις απόψεις Σαμαρά («Αθήνα Σκόπια. Πίσω από τις κλειστές πόρτες», εκδ. Λαβύρινθος, Αθήνα 1995).
Αυτό που λείπει μέχρι σήμερα είναι το περιεχόμενο των δύο συσκέψεων πολιτικών αρχηγών που συγκλήθηκαν υπό την προεδρία του Κωνσταντίνου Καραμανλή στις αρχές του 1992 και ήταν αυτές που έδωσαν το δραματικό τέλος στη σύγκρουση Μητσοτάκη-Σαμαρά.
Δυστυχώς τα πρακτικά αυτών των συσκέψεων είναι ακόμα απόρρητα.
Διαθέτουμε όμως ένα δημοσιευμένο ντοκουμέντο που συνοψίζει τις απόψεις που προβλήθηκαν από τους πολιτικούς αρχηγούς.
Πρόκειται για τις ιδιόγραφες σημειώσεις του Ανδρέα Παπανδρέου, τις οποίες έχει δημοσιεύσει στο βιβλίο της η Δήμητρα Παπανδρέου («10 χρόνια και 54 μέρες», εκδ. Λιβάνη, Αθήνα 1997).
Η αξιοπιστία αυτού του ντοκουμέντου δεν αμφισβητείται, εφόσον ο Αν. Παπανδρέου τις κρατούσε για αυστηρά δική του χρήση.
Από την ανάγνωση αυτών των σημειώσεων, τα κύρια σημεία των οποίων παρατίθενται στη συνέχεια, προκύπτει σαφώς ότι ο Κων. Μητσοτάκης ήταν υπέρ της σύνθετης ονομασίας, ενώ συμφωνούσε και με τη διπλή!
Κατά συνέπεια δεν έθετε καν το ζήτημα πώς θα ονομάζουν οι ίδιοι οι πολίτες της ΠΓΔΜ τη γλώσσα ή την πολιτογράφησή τους. Μοναδική του έννοια, να μη δημιουργηθεί «μειονοτικό» ζήτημα στην Ελλάδα.
Αφού λοιπόν «προβληματίζεται» ο Κυριάκος Μητσοτάκης για τις θέσεις του πατέρα του, ευκαιρία είναι να ζητήσει ο ίδιος να δημοσιευτούν τα Πρακτικά των ιστορικών εκείνων συνεδριάσεων.
Εκεί θα φανεί αν έχει δίκιο αυτός ή οι σημειώσεις του Ανδρέα Παπανδρέου.
ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ:
◼ Κριτήριο: Συνέπειες κάθε απόφασης για το μέλλον του έθνους.
◼ Πρώτο το θέμα των Σκοπίων.
ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ:
◼ Είχε προτείνει πρώτος τη σύσκεψη αυτή.
◼ Σκόπια στο πλαίσιο του Γιουγκοσλαβικού.
◼ Συμφωνία στις κυρώσεις.
◼ Στόχος πρέπει να μην είναι η ανατροπή του Μιλόσεβιτς. Ομως είναι.
[…]
◼ Αρχές: Να μη διαλύουν τη Γιουγκοσλαβία.
◼ Τα σύνορα δεδομένα.
◼ Ομοειδείς περιπτώσεις με τα ίδια κριτήρια.
◼ 16η Δεκέμβρη 1991.
[…]
◼ Δεν υπάρχουν πιθανότητες να φύγει η λέξη «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ».
◼ Μπορούμε να περάσουμε επιθετικό προσδιορισμό.
◼ Καθώς και τροποποίηση του Συντάγματος κ.λπ.
◼ Ομως καμιά αναφορά σε «μειονότητα».
◼ Formula των δύο ονομάτων, «Δημοκρατία των Σκοπίων» με ελεύθερη χρήση του «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» από τα Σκόπια (μικρές πιθανότητες).
◼ Κανείς δεν μπορεί να επιβάλει στον Γκλιγκόροφ τη λύση.
◼ Θα ληφθεί απόφαση τη Δευτέρα.
◼ Αναβολή σημαίνει αναγνωρίσεις.
◼ ΝΑ ΔΕΧΘΟΥΜΕ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ.
[…]
ΣΚΟΠΙΑ:
◼ Δεν έχουν ξεκαθαρίσει τις σχέσεις τους ως προς την Ελλάδα.
◼ Κράτος αδύναμο: διαμελισμός ή ύπαρξη (το έθεσε ο Μιλόσεβιτς).
◼ Προϋποθέσεις αναγνώρισης:
α) Οχι εδαφικές διεκδικήσεις.
β) Μειονότητα στην Ελλάδα.
γ) Ονομα να μην υποδηλώνει διεκδικήσεις.
◼ Αποστολή Καραγιάννη.
◼ Στηρίζουμε τη χώρα, αλλά δεν υπαναχωρούμε.
◼ Θα αναγνωριστούν τα Σκόπια από πολλές χώρες. Πρέπει να πιθαναγκάσουμε τα Σκόπια να δεχθούν.
◼ Η μη αναγνώριση είναι δύσκολη υπόθεση.
[…]
◼ Ενοχλούμε τους συμμάχους μας με τις σχέσεις μας με την Τουρκία, με τα Σκόπια.
◼ Πρόβλημα στην Κοινότητα.
ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ:
◼ Από λάθη οδηγηθήκαμε στο αδιέξοδο των Σκοπίων. Διπλωματική ήττα.
◼ Αποδοχή διάσπασης Γιουγκοσλαβίας.
◼ Διαπραγμάτευση για το όνομα (όχι αοριστίες).
◼ Αποδοχή ρόλου Προεδρίας σηματοδότησε συμβιβασμό.
◼ Δεχθήκαμε τον Δεκέμβρη ότι οικονομική βοήθεια υιοθετείται με πλειοψηφία. Εγκρίθηκε ομόφωνα Κανονισμός που προβλέπει βοήθεια προς τη «Δημοκρατία της Μακεδονίας».
ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ:
◼ Ενημέρωση Σαμαρά
◼ Η Ελλάδα δεν μπορούσε να προλάβει τη διάσπαση. Επέτυχε τους 3 όρους. Υπάρχει ασάφεια στον 3ο όρο. Εξ υπαρχής εδόθη η έννοια ότι αφορούσε το όνομα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ.
ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ:
◼ Στην τελευταία συνεδρίαση είπαμε πως θα υποστηρίξουμε τους 3 όρους.
◼ Κίνδυνος διχασμού έκτοτε. Το θέμα αυτό πήρε τεράστιες διαστάσεις. Οφείλεται στην αοριστία.
◼ Διάσταση επόψεων μεταξύ Ελλάδος και ΕΟΚ. Οφείλεται στην αοριστία.
ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ:
◼ Δεν μπόρεσε ο Σαμαράς να επιβάλει τη θέση μας.
◼ Προς τα μέσα αποτέλεσμα.
◼ Συναισθηματικοί παράγοντες.
◼ Επιστολή Baker. Κίνηση προς Bush και Kohl.
◼ Κερδίσαμε χρόνο.
◼ Πλήρης ικανοποίηση στους 2 πρώτους όρους.
◼ Ο 3ος όρος ήταν πάρα πολύ δύσκολος.
◼ Οι ελπίδες δεν είναι μεγάλες.
◼ Αν χάσουμε τη μάχη οι συνέπειες μπορεί να είναι αρνητικές.
◼ Το λαϊκό αίσθημα: ΟΧΙ «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ».
[…]
◼ Να παλέψουμε αλλά να μην πάμε στον χορό του Ζαλόγγου.
◼ Θα εδέχετο «Μακεδονία του Βαρδάρη».
◼ Veto.
“Εφημερίδα των Συντακτών”
Κοινοποιήστε: