Η Ουκρανία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι όσον αφορά το μέλλον της ασφάλειας και των διεθνών της σχέσεων, καθώς οι συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία συνεχίζονται με εντατική διπλωματική δραστηριότητα.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, εμφανίζεται έτοιμος να παίξει ρόλο μεσολαβητή σε μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία που θα καθορίσει την ασφάλεια της περιοχής για τις επόμενες δεκαετίες. Ωστόσο, σύμφωνα με το Bloomberg, οι εγγυήσεις ασφαλείας παραμένουν σημείο-κλειδί, καθώς το Κίεβο επιδιώκει δεσμεύσεις που θα αποτρέψουν μελλοντική ρωσική επιθετικότητα.
Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι υιοθετεί αμετακίνητη στάση, καλώντας τις ΗΠΑ και την Ευρώπη να αναλάβουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις για την προστασία της χώρας του. Το παράδειγμα του Μνημονίου της Βουδαπέστης (1994) παραμένει ζωντανό: αν και υπογράφηκε από τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, απέτυχε να προστατεύσει την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.
Οι επιλογές της Ουκρανίας και το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ
Η ένταξη στο ΝΑΤΟ αποτελεί διαχρονικό αίτημα του Κιέβου, προκειμένου να διασφαλιστεί η προστασία του Άρθρου 5, δηλαδή της συλλογικής άμυνας της Συμμαχίας. Ωστόσο, η προοπτική παραμένει αμφίβολη λόγω της έντονης ρωσικής αντίθεσης. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν αντιμετωπίζει την περαιτέρω διεύρυνση του ΝΑΤΟ ως «κόκκινη γραμμή», ενώ η διστακτική στάση χωρών όπως η Γερμανία και η Ουγγαρία επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τη διαδικασία.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Ιταλία έχει καταθέσει πρόταση για μια λύση «τύπου Άρθρου 5» χωρίς πλήρη ένταξη. Το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία ενός μηχανισμού συλλογικής άμυνας, όπου κράτη με διμερείς συμφωνίες με την Ουκρανία θα αποφασίζουν μέσα σε 24 ώρες για παροχή βοήθειας σε περίπτωση νέας ρωσικής επίθεσης.
Η πιθανότητα ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Η ένταξη στην ΕΕ θεωρείται επίσης στρατηγική προοπτική για την Ουκρανία, παρά την εξαιρετικά σύνθετη και μακρόχρονη διαδικασία. Η Ένωση διαθέτει δική της ρήτρα αμοιβαίας άμυνας, στο Άρθρο 42.7 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν και προβλέπει βοήθεια σε περίπτωση επίθεσης εναντίον κράτους-μέλους, η εφαρμογή της δεν ισοδυναμεί με αυτόματη στρατιωτική υποστήριξη.
Παρά τα εμπόδια, η Ουκρανία συνεχίζει να επιδιώκει την ένταξη στην ΕΕ ως μέσο ενίσχυσης της πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας, αλλά και της ασφάλειάς της. Ωστόσο, η διαδικασία παραμένει δύσκολη λόγω της αντίστασης χωρών όπως η Ουγγαρία.
Διεθνή παραδείγματα και εναλλακτικά σενάρια
Σε περίπτωση που η ένταξη στο ΝΑΤΟ ή η πλήρης ευρωπαϊκή ένταξη αποδειχθούν ανέφικτες, το Κίεβο μπορεί να στραφεί σε διμερείς αμυντικές συμφωνίες με ισχυρούς εταίρους, κυρίως τις ΗΠΑ. Η περίπτωση της Ιαπωνίας είναι χαρακτηριστική: μέσω της Συνθήκης του 1951, οι ΗΠΑ ανέλαβαν την προστασία της χωρίς άμεση εμπλοκή σε κάθε στρατιωτικό σενάριο.
Παράλληλα, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν αναλάβει την πρωτοβουλία για μια «συμμαχία των προθύμων», η οποία θα μπορούσε να αναλάβει ειρηνευτική αποστολή μετά από μια πιθανή κατάπαυση του πυρός.
Το δύσβατο μονοπάτι της Ουκρανίας: Προκλήσεις και προοπτικές
Παρά την κινητοποίηση της διεθνούς κοινότητας, η διαμόρφωση μιας αποτελεσματικής συμφωνίας ασφαλείας για την Ουκρανία παραμένει εξαιρετικά δύσκολη. Οι γεωπολιτικές αντιθέσεις, η ρωσική αντίσταση και η αστάθεια στην περιοχή καθιστούν τις διαπραγματεύσεις περίπλοκες.
Η βιώσιμη λύση φαίνεται να περνά μέσα από την ενίσχυση της στρατιωτικής ισχύος της Ουκρανίας και τη δημιουργία διεθνών μηχανισμών που θα εγγυώνται την ασφάλειά της, χωρίς όμως να προκαλούν άμεση στρατιωτική σύγκρουση με τη Ρωσία.
Κοινοποιήστε: