Το νέο «φάντασμα» της τοξικοεξάρτησης ονομάζεται νιταζίνη και είναι ένα συνθετικό οπιοειδές πιο ισχυρό και πιο ύπουλο από τη Φαιντανύλη
Η Δύση έχει βιώσει τη χειρότερη κρίση ναρκωτικών στην ιστορία της, τροφοδοτούμενη από τη φαιντανύλη. Ωστόσο, ένα ακόμα πιο επικίνδυνο ναρκωτικό αναδύεται, απειλώντας να προκαλέσει χάος με πρωτοφανείς ρυθμούς: οι νιταζένες.
Αυτά τα πανίσχυρά συνθετικά οπιοειδή, που προέρχονται κυρίως από την Κίνα, είναι ήδη υπεύθυνα για εκατοντάδες θανάτους στην Ευρώπη και έχουν προκαλέσει κινητοποίηση στις αρχές που προσπαθούν να περιορίσουν την εξάπλωσή τους.
Τι είναι οι νιταζίνες και γιατί είναι τόσο επικίνδυνες;
Οι νιταζίνες είναι μια κατηγορία συνθετικών οπιοειδών που αναπτύχθηκαν αρχικά τη δεκαετία του 1950, αλλά ποτέ δεν εγκρίθηκαν για ιατρική χρήση λόγω των θανατηφόρων αναπνευστικών προβλημάτων που προκαλούν. Είναι πολύ ισχυρότερες από τη φαιντανύλη, με τις πιο κοινές ναρκωτικές ουσίες να είναι 50 έως 250 φορές πιο ισχυρές από την ηρωίνη, ή έως και πέντε φορές την ισχύ της φαιντανύλης.
Αυτό που τις καθιστά ιδιαίτερα ύπουλες είναι η ευκολία με την οποία μπορούν να διακινηθούν λαθραία και να αναμειχθούν με άλλα ναρκωτικά. Έχουν βρεθεί σε ηρωίνη, ναρκωτικά όπως η κοκαΐνη, η κεταμίνη κοκ, αλλοιωμένα φάρμακα της μαύρης αγοράς όπως παυσίπονα, ακόμη και σε παράνομα ρινικά σπρέι και συσκευές ατμίσματος.
Η χρήση τους, συχνά ακούσια, καθιστά την κατάσταση ακόμα πιο επικίνδυνη. Ακόμη και ίχνη τους μπορούν να προκαλέσουν θανατηφόρα υπερβολική δόση, με αποτέλεσμα οι επίσημοι αριθμοί θανάτων να είναι σχεδόν σίγουρα υποτιμημένοι λόγω των περιορισμένων τοξικολογικών εξετάσεων.
Η εξάπλωση στην Ευρώπη και οι προειδοποιήσεις
Ενώ οι ΗΠΑ έχουν βιώσει την οπιοειδή κρίση της φαιντανύλης, η Ευρώπη βρίσκεται τώρα στην πρώτη γραμμή της εισβολής των νιταζινών, ιδιαίτερα σε μεγάλες αγορές ηρωίνης και οπιοειδών, όπως η Βρετανία και οι χώρες της Βαλτικής. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τουλάχιστον 400 άνθρωποι πέθαναν από υπερβολικές δόσεις που σχετίζονται με νιταζίνες μέσα σε 18 μήνες έως τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους. Η Εθνική Υπηρεσία Καταπολέμησης του Εγκλήματος του Ηνωμένου Βασιλείου προειδοποίησε ότι «ποτέ δεν υπήρξε πιο επικίνδυνη στιγμή για λήψη ναρκωτικών» λόγω, εν μέρει, των νιταζενών.
Στις ΗΠΑ, όπου η φαιντανύλη κυριαρχούσε στην αγορά οπιοειδών, οι νιταζίνες έχουν βρεθεί από πέρυσι σε τουλάχιστον 4.300 κατασχέσεις ναρκωτικών από το 2019, συνήθως σε μείγματα φαιντανύλης, και έχουν οδηγήσει σε δεκάδες θανάτους.
Η περίπτωση του Alex Harpum, ενός 23χρονου ανερχόμενου τραγουδιστή όπερας που πέθανε από ακούσια υπερβολική δόση νιταζινών που είχαν νοθεύσει γνωστά χάπια, αναδεικνύει τον κίνδυνο για άτομα που λαμβάνουν ναρκωτικά ακούσια. Η μητέρα του χρειάστηκε να ερευνήσει μόνη της τον θάνατο του γιου της για να διαπιστωθεί η παρουσία του οπιοειδούς.
Παγκόσμια ανησυχία και οικονομικά κίνητρα
Οι νιταζίνες έχουν εντοπιστεί σε κάθε ήπειρο, γεγονός που υπογραμμίζει την παγκόσμια διάσταση του προβλήματος. Οι Κινέζοι προμηθευτές πωλούν ανοιχτά νιταζίνες σε διαδικτυακές αγορές, συχνά παραπλανητικά επισημαίνοντάς τες ως «χημικά για έρευνες».
Το κίνητρο πίσω από αυτή την επικίνδυνη εξάπλωση είναι η απληστία. Οι έμποροι ναρκωτικών αγοράζουν φθηνά και ισχυρά νιταζίνες και τις αναμειγνύουν με ουσίες διόγκωσης, όπως η καφεΐνη και η παρακεταμόλη, για να αυξήσουν τον όγκο του προϊόντος και να αποκομίσουν σημαντικά κέρδη. Δεδομένης της υψηλής τους ισχύος, χρειάζονται πολύ μικρότερες ποσότητες για την ίδια αγορά, καθιστώντας τα πιο εύκολα στη λαθραία διακίνηση.
Το Παράδειγμα της Εσθονίας
Η Εσθονία έχει ήδη βιώσει παρόμοια κατάσταση στο παρελθόν. Όταν οι Ταλιμπάν απαγόρευσαν την καλλιέργεια παπαρούνας το 2000, η φαιντανύλη κατέκλυσε την εσθονική αγορά ως υποκατάστατο της ηρωίνης, οδηγώντας σε τετραπλασιασμό των θανάτων. Τώρα, η Εσθονία αντιμετωπίζει την εισροή νιταζινών, οι οποίες ευθύνονται σχεδόν για τους μισούς θανάτους που οφείλονται σε ναρκωτικά στο μικροσκοπικό έθνος από το 2023.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι εάν μεγάλες εγκληματικές οργανώσεις αρχίσουν να προμηθεύουν νιταζινες στην Ευρώπη σε μεγάλη κλίμακα, η δημόσια υγεία θα αντιμετωπίσει μια τεράστια καταστροφή. Η πρόσφατη απαγόρευση της καλλιέργειας παπαρούνας από τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, η οποία προμηθεύει περίπου το 90% της παγκόσμιας ηρωίνης, ενδέχεται να οδηγήσει σε έλλειψη ηρωίνης και να ωθήσει τις συμμορίες να στραφούν στο «νέο» ναρκωτικό ως υποκατάστατο. Η κρίση των νιταζινών είναι μια παγκόσμια πρόκληση που απαιτεί άμεση και αποτελεσματική απάντηση, τονίζουν οι ειδικοί.
Οι νιταζίνες μαστίζουν επίσης τη Δυτική Αφρική ως ένα διαδεδομένο συστατικό στο kush, ένα συνθετικό ναρκωτικό που έχει σκοτώσει χιλιάδες ανθρώπους και έχει οδηγήσει τη Σιέρα Λεόνε και τη Λιβερία να κηρύξουν εθνική έκτακτη ανάγκη.
«Προκαλούν διεθνής ανησυχία. Έχουν εντοπιστεί σε κάθε ήπειρο», δήλωσε ο Άνταμ Χόλαντ, ειδικός στα συνθετικά οπιοειδή στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ. «Μπορούν να παραχθούν με διαφορετικές χημικές ουσίες που είναι σχετικά εύκολο να τις βρείτε, και μπορείτε να το κάνετε σε ένα υπόγειο εργαστήριο. Και επειδή είναι τόσο ισχυρά, χρειάζεστε λιγότερα για το ίδιο μέγεθος αγοράς, επομένως είναι πιο εύκολο να τα λαθρεμπόριο».
«Μου είπε :πρόσεχε γιατί είναι δυνατό»
Μέχρι στιγμής, οι νιταζίνες φαίνεται να παρέχονται από μεμονωμένους λαθρεμπόρους ναρκωτικών αλλά η Ευρώπη είναι γεμάτη με διεθνείς συμμορίες ναρκωτικών που θα μπορούσαν να στραφούν σε νιταζένες.«Εάν μεγάλες εγκληματικές ομάδες, όπως ομάδες αλβανικής μαφίας, τουρκικές εγκληματικές ομάδες ή ιταλικές ή μεξικανικές ομάδες, αρχίσουν να προμηθεύουν νιταζένες στην Ευρώπη σε μεγάλη κλίμακα, μπορούμε να προβλέψουμε μια τεράστια καταστροφή στη δημόσια υγειονομική περίθαλψη» προειδοποιεί η Vanda Felbab-Brown, ανώτερη συνεργάτιδα και ειδικός στο παγκόσμιο εμπόριο οπιοειδών στο Brookings Institution
Τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, τουλάχιστον 31 χρήστες έπαθαν υπερβολική δόση σε λίγες ημέρες στο Κάμντεν, στο βόρειο Λονδίνο. Μία από αυτές, η Τίνα Χάρις, 41 ετών, η οποία κάνει χρήση ηρωίνης από τις αρχές της εφηβείας της, είπε ότι αγόρασε μια σακούλα 5 λιρών με αυτό που νόμιζε ότι ήταν φαιντανύλη από έναν έμπορο ναρκωτικών στο Κάμντεν.
«Μου είπε, “πρόσεχε γιατί είναι δυνατό”. Νόμιζα ότι απλώς έλεγε ανοησίες», είπε. Αφού κάπνισε το ναρκωτικό, λιποθύμησε και επέζησε μόνο επειδή μια φίλη της της έκανε ενέσεις ναλοξόνης, ενός αντίδοτου που έχουν μαζί τους οι χρήστες για έκτακτες ανάγκες, μέχρι να φτάσει το ασθενοφόρο. Η Χάρις ξύπνησε στο νοσοκομείο, τρέμοντας από σύνδρομο στέρησης. Από τότε, έχει σώσει δύο φορές τη ζωή φίλων της που κατά λάθος έπαιρναν νιταζίνες. «Είναι παγίδα του διαβόλου», είπε.
Κοινοποιήστε: