Μπορεί ο δανεισμός να γίνει επιστροφή…

Η πρόταση του Έλληνα πρωθυπουργού και η αποδοχή της από τον Εμανουέλ Μακρόν, να δανείσει στη χώρα μας το Μουσείο του Λούβρου τη δέκατη μετόπη από τη νότια πλευρά του Παρθενώνα για τους εορτασμούς των 200 χρόνων από την…
Ελληνική Επανάσταση το 2021, έγινε αποδεκτή με εξαιρετικό ενθουσιασμό ως πράξη «μοναδικού συμβολισμού», όπως τόνισε η κυβέρνηση, που το προσμέτρησε στις «επιτυχίες» της. Η είδηση ωστόσο επισκιάστηκε από την άλλη πρόταση του Κυριάκου Μητσοτάκη, λίγες ημέρες αργότερα, που αφορούσε τον δανεισμό των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο.

Πλήθος δημοσιευμάτων και ειδικών άρθρων ακολούθησε, τα οποία εξηγούσαν γιατί η ελληνική πλευρά οφείλει να μην προχωρήσει σε μια τέτοια συμφωνία (την οποία αποκλείεται, έτσι κι αλλιώς, να δεχθεί το Βρετανικό Μουσείο, εκτός κι αν αναγνωρίσουμε την κυριότητά του επί των κλεμμένων που διεκδικούμε). Το θέμα ανέβηκε ψηλά και στην πολιτική ατζέντα, μετά την παρέμβαση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα.

Επί δεκαετίες, η Ελλάδα ζητά την επιστροφή των κλεμμένων Γλυπτών και την επανένωσή τους με το παγκόσμιο μνημείο. Διεκδίκηση με υποστηρικτές προσωπικότητες διεθνούς κύρους αλλά και πολίτες από όλο τον κόσμο και κυρίως τα εκατομμύρια των επισκεπτών – πρεσβευτών μας, που τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν περάσει από το Μουσείο Ακρόπολης.

Στο αμφιθέατρό του πριν από λίγους μήνες, στα μέσα Απριλίου συγκεκριμένα, διοργανώθηκε διεθνής ημερίδα με θέμα την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, με τη συμμετοχή σπουδαίων προσωπικοτήτων από τη χώρα μας και το εξωτερικό, εκπροσώπων της Διεθνούς Επιτροπής και όλων των Εθνικών Επιτροπών για την Επανένωση των Γλυπτών, οι οποίοι τάχθηκαν υπέρ της επιστροφής, προκειμένου το μνημείο να αποκτήσει την ακεραιότητά του.

Για να συμβεί αυτό, ωστόσο, εκτός από τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο που αποσπάστηκαν βίαια από τον μεγαλύτερο αρχαιοκάπηλο, τον γνωστό Ελγιν, χρειάζεται να μας επιστραφούν και άλλα που βρίσκονται διάσπαρτα σε ξένα Μουσεία και δεν αποτελούν προϊόντα ανασκαφής, αλλά είναι αποτελέσματα απόσπασης από την Ακρόπολη. Μάλιστα αυτό που προτάθηκε και έγινε κοινά αποδεκτό από τους συμμετέχοντες στην ημερίδα, είναι η προσπάθεια να επιστραφούν τα τμήματα από τα μουσεία του Παλέρμο, του Βατικανού και του Λούβρου.

Οι μετόπες στο νότιο τμήμα του Παρθενώνα αποτυπώνουν μοναδικά την Κενταυρομαχία, τη μάχη των Λαπίθων με τους Κενταύρους. Η δέκατη που εκτίθεται στο Λούβρο, παρουσιάζει μια Λαπιθίδα που επιχειρεί να ελευθερωθεί από τον Κένταυρο που την έχει αιχμαλωτίσει. Το κεφάλι του Κένταυρου έχει εξαφανιστεί, ενώ το δεξί χέρι του βρίσκεται στο Μουσείο της Ακρόπολης.

Αγνωστο πώς, η μετόπη περιήλθε στα χέρια του ερασιτέχνη αρχαιολόγου, ζωγράφου και για ένα διάστημα πρεσβευτή της Γαλλίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, Λουί Φρανσουά Σεμπαστιάν Φοβέλ, ο οποίος διατηρούσε εξαιρετικές σχέσεις με τους Οθωμανούς. Εκείνος το έστειλε στον κόμη Μαρί Γκαμπριέλ Φλοράν Ογκίστ, κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης. Ακολούθησε η δημοπρασία του στο Λονδίνο με αγοραστή τον Ελγιν και τελικά η επιστροφή του στο Παρίσι. Το Λούβρο αναφέρει ότι το αγόρασε το 1818.

Το εκθέτει σε αίθουσά του μαζί με τμήμα της ζωφόρου του Παρθενώνα που εικονίζει τις υφάντρες του ιερού πέπλου των Παναθηναίων (447-438 π.Χ.), το οποίο θεωρείται έργο του Φειδία. Ανήκε και αυτό στον Φοβέλ, ο οποίος το προμήθευσε στον κόμη Ντε Σουαζέλ – Γκουφιέ, που είχε διατελέσει πρεσβευτής των Γάλλων στην Κωνσταντινούπολη (1785 – 1792).

Το Λούβρο συνολικά κατέχει έξι κομμάτια από τον Παρθενώνα και, κατά την ημερίδα, η Donatella Μοnterisi Andreani, αντιπρόεδρος της Γαλλικής Επιτροπής (French Committee for the Return of the Parthenon Marble), γνωστοποίησε με την ανάγνωσή της επιστολή της Ελένη Γλύκατζη – Αρβελέρ προς τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, που ζητά την επιστροφή όλων των τμημάτων των Γλυπτών από το Λούβρο.

Το μουσείο Salinas του Παλέρμο της Σικελίας κατέχει θραύσμα από τον 6ο λίθο της ανατολικής ζωφόρου του Παρθενώνα (35×34 εκ.), όπου εικονίζονται το άκρο ποδιού και οι παρυφές του ενδύματος της Πειθούς ή της Αρτέμιδος. Δόθηκε από τον ίδιο τον Ελγιν σε κάποιον συμπατριώτη του, όταν κατά το ταξίδι του προς τη Βρετανία σταμάτησε στο Παλέρμο. Ο Βρετανός το χάρισε στο μουσείο του Salinas. Το Μουσείο του Βατικανού κατέχει τρία θραύσματα από τον ανάγλυφο διάκοσμο του Παρθενώνα.

Το ένα εξ αυτών που είχε έρθει στην Αθήνα το 2008 (ως προσωρινό δάνειο) προέκυψε μετά το βομβαρδισμό της Ακρόπολης από τον Μοροζίνι, το 1687. Περιήλθε στα χέρια τού τότε Αγγλου πρόξενου, ο οποίος το δώρισε στον Πάπα. Να σημειώσουμε ότι ο φιλέλληνας αρχαιολόγος Λουί Γκοντάρ, τέως σύμβουλος αρχαιολογικών θεμάτων της ιταλικής Προεδρίας της Δημοκρατίας, έχει πρωτοστατήσει με δράσεις του, προκειμένου τα θραύσματα να επιστραφούν στη χώρα μας.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη και το υπουργείο Πολιτισμού θα εξακολουθήσουν να διεκδικούν με τόσο πρόχειρες μεθόδους και προς χάριν εντυπωσιασμού τον δανεισμό των Γλυπτών του Παρθενώνα; Και θα πανηγυρίσουν, αν μας δανείσουν προσωρινά κάτι που μας ανήκει, στην πραγματικότητα;…

Βασιλική Τζεβελέκου

efsyn.gr