Του Νίκου Αντωνιάδη
Ίσως, κάποιοι που γνωρίζουν τι σήμαινε “εξοστρακισμός” στην αρχαία Αθήνα, να έχουν καταλάβει αμέσως το θέμα της παρούσας ανάλυσης. Σε μια προσπάθεια να δούμε λίγο “πέραν” του στενού περιβάλλοντος της σφαίρας που όλοι “κινούμαστε” και να αξιοποιήσουμε τα θετικά που μας δίδαξαν οι αρχαίοι πρόγονοι μας (μέσα από την γέννηση της ίδιας της Δημοκρατίας), τα πιο κάτω αποσκοπούν:
- α) στο καλό και την ενότητα του λαού και
- β) στην βελτίωση της πολιτικής κουλτούρας στην Ελλάδα.
Μιας και το (α) και (β) φαίνεται ότι κινούνται σε παράλληλο σύμπαν!
Οστρακισμός ήταν ο θεσμός του αρχαίου αθηναϊκού πολιτεύματος όπου γινόταν ψηφοφορία με όστρακα για την απομάκρυνση από την Αθήνα (για δέκα χρόνια) εκείνου του πολίτη που θεωρούνταν από τους περισσότερους ψηφοφόρους επικίνδυνος για το δημοκρατικό πολίτευμα. Ο Οστρακισμός ή εξοστρακισμός άρχισε να εφαρμόζεται στην αρχαία Αθήνα από τον 6ο αιώνα π.Χ., ως θεσμός της Αθηναϊκής Δημοκρατίας.
Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, καθιερώθηκε από τον Κλεισθένη το 510 π.Χ. με τη δημοκρατική μεταρρύθμιση, στην προσπάθεια του να ενισχύσει τη λαϊκή δύναμη απέναντι στην εγκαθίδρυση τυρρανίδας και ως μέσο προστασίας του δημοκρατικού πολιτεύματος. Η χρησιμότητα του οστρακισμού ήταν να απαλλάσσονται οι Αθηναίοι από πολίτες, οι οποίοι είχαν συσσωρεύσει υπερβολικά μεγάλη πολιτική δύναμη, σε σημείο να γίνονται επικίνδυνοι για την πολιτική που ακολουθούνταν.
Τι σχέση μπορεί να έχει αυτό με το σήμερα; Μέσα από μελέτες που έχω διεξάγει σε συνεργασία με Γαλλικό και Αμερικανικό Πανεπιστήμιο (ως μέρος της υγιούς πολιτικής επικοινωνίας), τόσο σε ΗΠΑ, όσο και σε Ευρώπη, επιβεβαιώνεται ότι περισσότερο “υπεύθυνη” για το “χάσμα” μεταξύ της Πολιτείας και των Πολιτών είναι η “εξουσία”, η οποία, ενώ προεκλογικά έχει “ικανοποιήσει” όλα τα θέλω του λαού, μετεκλογικά, συχνά, σφυρίζει αδιάφορα, ωσάν να μην έχει ποτέ ακούσει κάτι, κάνοντας στην ουσία, κατάχρηση εξουσίας.
Επανερχόμαστε στα δικά μας, στο σήμερα, θέτοντας κάποια καίρια ερωτήματα: Οι εκάστοτε Ελληνικές κυβερνήσεις έκαναν και κάνουν όσα η πλειοψηφία του λαού ζητά; Κάνουν όσα υποσχέθηκαν προεκλογικά; Στην παρούσα φάση δεν θα σταθώ ιδιαίτερα σε κόμματα κ.λπ. Θα σταθώ όμως στην περηφάνια του ίδιου του Ελληνικού λαού που είναι και το ζητούμενο (για κάθε λαό). Α
ν κάνουμε ένα γκάλοπ μεταξύ των Ελλήνων με βάση την γενική “ικανοποίηση” τους, πέραν του 65% (δηλαδή δυο στους τρεις) θα απαντήσουν:
– Ανέμενα κάτι διαφορετικό σε σχέση με τον χειρισμό για τα Μνημόνια. Δεν είμαι ικανοποιημένος/η.
– Δεν ανέμενα πως θα “δίναμε” μέρος της Μακεδονικής περηφάνιας. Δεν είμαι ικανοποιημένος/η.
– Η εθνική μου περηφάνια έχει χαθεί. Νιώθω πως χάνεται καθημερινά.
– Κ.λπ.
Την ίδια στιγμή, ενώ οι διεθνείς συγκυρίες θα μπορούσαν να ευνοήσουν την Ελλάδα (και την Κύπρο) σε μεγάλο βαθμό (Μνημόνια, ΔΝΤ, Κυπριακό), όπως π.χ. η τεταμένη πλέον σχέση ΗΠΑ – Τουρκίας και ο θυμός της Αμερικής (σχετικό άρθρο), με τις ΗΠΑ να “φλερτάρουν” την Ελλάδα (και την Κύπρο), η Ελληνική κυβέρνηση φαίνεται πως έχει “μεθύσει” από μια συμφωνία που δεν μπορεί να πείσει την πλειοψηφία του λαού ότι είναι “επιτυχία”. Οι ξένοι πανηγυρίζουν μαζί με την Ελληνική κυβέρνηση (γιατί άραγε;). Ο Ελληνικός λαός γιατί δεν πανηγυρίζει αλλά διαδηλώνει εκφράζοντας την αντίθεση του; Βλέπουμε ένα συρρικνωμένο ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ να ακολουθεί τις “κεφαλές” του και να “μεθά” μαζί με την μέθη τους. Από την άλλη, βλέπουμε την ΝΔ και την αντιπολίτευση να εκμεταλλεύονται τον “πόνο” του λαού (μέσα από μια “συμφωνία” που οι ίδιοι ξεκίνησαν), παίζοντας το παιχνίδι του κρυφτού, με αποτέλεσμα να επικρατεί ένα “πολιτικό” και κοινωνικό αλαλούμ. Και όλα αυτά κάνουν πολλούς να διερωτώνται αν μιλάμε για παντελή πολιτική άγνοια ή για προσωπικό εγωισμό “εξουσίας” (σχετικό άρθρο).
Που καταλήγουμε με όλα αυτά; Θα συνεχίσει η “Δημοκρατία” να αγνοεί τον λαό; Θα συνεχίσει η “εξουσία” να σφυρίζει αδιάφορα (με αυτή την αδιαφορία να ισοδυναμεί με πρόκληση); Θα συνεχίσει το γύρω-γύρω όλοι (καρέκλα εξουσίας) και στην μέση ο Μανώλης (λαός);
Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, η χρησιμότητα του οστρακισμού ήταν να απαλλάσσονται οι αρχαίοι Αθηναίοι από πολίτες, οι οποίοι είχαν συσσωρεύσει πολιτική δύναμη, σε σημείο να γίνονται επικίνδυνοι για την πολιτική που ακολουθούνταν, ένας θεσμός που δρούσε ως μέσο προστασίας του δημοκρατικού πολιτεύματος. Σήμερα, το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: Ποιος βουλευτής – πολιτικός – ηγέτης (όχι μόνο στην Ελλάδα) έχει τα κότσια να εργαστεί για να εκμοντερνίσει αυτό τον θεσμό δημιουργώντας και προτείνοντας σχετικά νομοσχέδια στο Κοινοβούλιο, και “επιστρέφοντας” έτσι την δύναμη των εθνικών αποφάσεων στον λαό;
Ποιος θα μπορούσε να συμβάλει στην καταπολέμηση της κατάχρησης εξουσίας(;) αλλά και της “βίαιης εξουσίας” (βλέπε εθνικισμός) προς όφελος του Έλληνα πολίτη; Ως παράδειγμα – εισήγηση, στην περίπτωση που μια συμφωνία θα δεσμεύ(σ)ει το μέλλον, την τσέπη, την ιστορία και γενικά την περιουσία του Ελληνικού λαού και/ή στην περίπτωση που η πλειοψηφία του λαού αντιδρά έντονα ενάντια σε κάποια συμφωνία που πρόκειται να υπογραφεί (και δεν συμφωνεί), η Κυβέρνηση να καλείται διά νόμου να διενεργήσει δημοψήφισμα (π.χ. αν μαζευτούν 200.000 υπογραφές). Ακόμη και να υπάρξουν πρόωρες εκλογές.
Αν δηλαδή μια Κυβέρνηση αγνοήσει κάτι από τα πιο πάνω, διά (νέου) νόμου, με την “προ-υπογραφή” του λαού να μπορεί να “εξοστρακίζει” την επικείμενη “προ-συμφωνία” της Κυβέρνησης και να ζητά πρόωρες εκλογές ή δημοψήφισμα. Με απλά λόγια, η εισαγωγή προσαρμοσμένων νόμων “εξοστρακισμού” θα μπορούσαν να δράσουν ως βάλσαμο και μέσο προστασίας του δημοκρατικού πολιτεύματος μιας Νέας Ελλάδας. Και επαναλαμβάνω, ως καίριο επίσης “κτύπημα” στον εθνικισμό και τους “πολίτες-ηγέτες” αυτού. Ίσως η Βουλή να “αδυνατεί” να ελέγξει την έξαρση του εθνικισμού. Η υπογραφή όμως της πλειοψηφίας του λαού μπορεί να τον “εξοστρακίσει”!
Ιδού η Ελλάδα, ιδού και το πολιτικό “πήδημα”. Τέτοιες προτάσεις – νομοσχέδια δεν χρειάζονται ολόκληρο κόμμα για να σχεδιάσει και να προτείνει. Ένας απλός βουλευτής (ηγέτης) αρκεί για να ξεκινήσει να εισάγει σχετικές προτάσεις – νομοσχέδια. Ακόμη κι αν “αυτός” ο βουλευτής (ή Υπουργός) βρει δυσκολίες στήριξης, η επιμονή, ο χρόνος και ο λαός (αργά ή γρήγορα) θα τον δικαιώσουν. Αλλιώς, η Ελληνική περηφάνια και η υγιής Δημοκρατία των προγόνων μας θα παραμείνουν σε “κώμ(μ)α” και η Ελλάδα, ως μια “Μεθυσμένη Πολιτεία” θα χάνει καθημερινά την αίγλη της περιμένοντας από τις αναλαμπές του κάθε Ομπάμα και του κάθε Στινγκ να μας θυμίσουν πως “οι Έλληνες δίδαξαν στον κόσμο την Δημοκρατία και τον Πολιτισμό”!
Καλή τύχη στην Ελλάδα!
- Υ.Γ.1: Η Κύπρος δεν εξαιρείται του κανόνα.
- Υ.Γ.2: Σε σχέση με τα πιο πάνω, αξιέπαινη είναι η συμβολή του τέως Υφυπουργού παρά τω Προέδρω και νυν ΥΠΕΣ της Κύπρου, Κωνσταντίνου Πετρίδη, ο οποίος, το 2017, εισήγαγε τον θεσμό των ηλεκτρονικών υπογραφών (e-petitions) ως μέρος ενίσχυσης της Δημοκρατίας και του λαού. Σχετικό άρθρο:
- Υ.Γ.3: Ιδιαίτερες ευχαριστίες στην φιλόλογο Ζήνα Λυσάνδρου για την βοήθεια της στην εξεύρεση πληροφοριών για την αρχαία Αθήνα.
* Guest Lecturer of Political Marketing & Communications
(Political Competitiveness & Performance)
Editor ikypros.com and LA Voice
https://www.linkedin.com/in/nicolaosantoniades/
Βιβλιογραφία:
1) Εγκυκλοπαίδεια “Δομή”, τομ.12, σελ.197, Αθήνα.
2) Αριστοτέλους, “Πολιτικά”, 1284α 17-18, μετάφραση, Β. Μοσκόβης, 1989.
3) Αντωνιάδης, Ν. (2015). “Πολιτικό Μοντέλο Στρατηγικής, Ανταγωνιστικότητας και Απόδοσης AMPCOPE”, Ουάσιγκτον, Ιούλης 2015.
4) Αντωνιάδης, Ν. (2018). “Πολιτική Στρατηγική Μάρκετινγκ στις ΗΠΑ”.
hellasjournal.comΠηγή “Μεθυσμένη” Πολιτεία, Δημοκρατία και περηφάνια σε κώ(μ)μα! Που πάει η Ελλάδα μας;
Κοινοποιήστε: