Λαιστρυγόνες και Κύκλωπες…

του ανασχηματισμού…

Όλα δείχνουν ότι έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για τον ανασχηματισμό και ο Αλέξης Τσίπρας βρίσκεται αντιμέτωπος με τις…
δικές του Λαιστρυγόνες και τους δικούς του Κύκλωπες, με το παζλ των εσωκομματικών αντιθέσεων και ισορροπιών. Παρ’ ότι το γενικό συμπέρασμα που εξάγεται από συνομιλητές του είναι ότι σε αυτό το κυβερνητικό λίφτινγκ δεν θα μπει σε διαδικασίες τήρησης ισορροπιών με κανέναν υπουργό, η πραγματικότητα είναι ότι λειτουργεί υπό καθεστώς πιέσεων από τους διάφορους αντικρουόμενους κομματικούς πόλους.

Η καθυστέρηση στην ανακοίνωσή του νέου κυβερνητικού σχήματος, άλλωστε, φέρνει στο προσκήνιο τις γκρίνιες και τις τρικλοποδιές που βάζουν ορισμένα κυβερνητικά στελέχη. Υπό το πρίσμα αυτό, στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και της κυβέρνησης, εκδηλώνεται μία τάση «αντισυσπείρωσης» απέναντι στον πρωθυπουργό, την οποία καλείται να εξουδετερώσει εν τη γενέσει της. Από την άλλη, ακόμα και οι «Ηρακλείς του στέμματος» έχουν και αυτοί τους προσωπικούς ανταγωνισμούς τους, προκαλώντας μία εσωστρέφεια, η οποία κλιμακώνεται µε παρασκηνιακές εχθροπραξίες και αλληλοϋπονομεύσεις.

Δύο πρωτοκλασάτοι υπουργοί και προβεβλημένα κομματικά στελέχη, ο Πάνος Σκουρλέτης και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είναι –σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες- τα κεντρικά πρόσωπα αυτού του ανασχηματισμού. Τα υπόλοιπα κομμάτια είναι αυτά που θα ολοκληρώσουν το παζλ. Οι υπουργοί Οικονομικών και Εσωτερικών όχι μόνο διατηρούν περίπλοκες σχέσεις με το Μέγαρο Μαξίμου, αλλά και έχουν ένα ειδικό πολιτικό βάρος στον ΣΥΡΙΖΑ, γεγονός που μετατρέπει τον χειρισμό τους σε «επικίνδυνες αποστολές».

Σύμφωνα με διαρροές από το πρωθυπουργικό περιβάλλον, ο Αλέξης Τσίπρας καθυστέρησε τον ανασχηματισμό πρωτίστως επειδή δεν επιθυμούσε να φύγουν τα φώτα της δημοσιότητας από τον πολιτικό συμβολισμό της εξόδου από τα μνημόνια και από το διάγγελμα της Ιθάκης. Να μην επισκιάσει επικοινωνιακά, δηλαδή, την ελπιδοφόρα αυτή εξέλιξη. Πολύ λογικό είναι το Μέγαρο Μαξίμου να θέλει το κλίμα αυτό να διατηρηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο, δεδομένου ότι ο ανασχηματισμός θα επισκίαζε και εκ των πραγμάτων θα άλλαζε την ατζέντα.

Κυβερνητικά στελέχη, όμως, ομολογούν ότι υπάρχει και ένας πρόσθετος λόγος. Ο πρωθυπουργός χρειάζεται λίγο ακόμα χρόνο, καθώς δυσκολεύεται να λύσει το σταυρόλεξο του ανασχηματισμού. Επιδιώκει να προσδώσει αέρα ανανέωσης στην κυβέρνησή του, αλλά δίχως να θιγούν οι «βαρόνοι» του ΣΥΡΙΖΑ. «Λεπτές ισορροπίες για γάτα», όπως χαρακτηριστικά σχολίασε κάποιος μυημένος.

Από το αριστερό «μανίκι»
Ο υπουργός Εσωτερικών με τις παρεμβάσεις του έχει θεωρηθεί κατά καιρούς πως τραβάει το Μέγαρο Μαξίμου από το αριστερό “μανίκι”, ενώ έχουν γίνει συχνότερες οι προστριβές του με το πρωθυπουργικό περιβάλλον. Είναι κοινό μυστικό πως έχει αποδειχθεί απαιτητικός. Μέχρι πρότινος αρνιόταν τη μετακίνησή του σε άλλο υπουργείο. Σήμερα μπορεί δημοσίως να δηλώνει πως έχει συζητήσει το θέμα με τον πρωθυπουργό και δεν έχει αντίρρηση, αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι αυτή είναι η επιθυμία του.

Ειδικά, όμως, μετά τις φονικές πυρκαγιές, η μεταγραφή του για την Κουμουνδούρου αποτελεί ένα πιθανό σενάριο (όχι το μόνο φυσικά). Η μετακίνηση του στη γραμματεία του κόμματος θα επιφέρει αναπόφευκτα ένα ντόμινο αλλαγών στο κυβερνητικό σχήμα. Παρ’ όλα αυτά, πολλά κομματικά στελέχη βλέπουν με συμπάθεια μία τέτοια εξέλιξη, επιθυμώντας έναν πιο ενεργό, άμεσα παρεμβατικό και ανανεωμένο κομματικό μηχανισμό, ειδικά λίγο πριν τις εκλογές. Είναι, άλλωστε, αξιοσημείωτο πως ο Πάνος Σκουρλέτης έχει εκλεκτικές συγγένειες με την «ομάδα των 53», γεγονός που τον καθιστά κατάλληλο για έναν τέτοιο ρόλο.

Η προσωπική του φιλία με το Νίκο Φίλη θα του επιτρέψει δυνητικά να επιτύχει συναινέσεις και να ενεργοποιήσει τον κομματικό μηχανισμό, τώρα που σιγά-σιγά μπαίνουμε στην προεκλογική περίοδο. Αυτό του δίνει την ισχύ να θέσει τους δικούς του όρους στο Μέγαρο Μαξίμου για αλλαγές στην κομματική δομή, προκειμένου να αποδεχθεί τον ρόλο.

Την ίδια στιγμή, ωστόσο, το γεγονός ότι η συζήτηση για νέο γραμματέα στο κόμμα γίνεται κυρίως στο πεδίο των μέσων ενημέρωσης έχει ενοχλήσει τον τωρινό γραμματέα Παναγιώτη Ρήγα, ο οποίος δεν κρύβει τη δυσαρέσκειά του. Σύμφωνα με πηγές που έχουν εικόνα των συζητήσεων, εάν ο Πάνος Σκουρλέτης πάει στη γραμματεία του κόμματος, ο Παναγιώτης Ρήγας θα υπουργοποιηθεί.

Ένας απρόσμενος σύμμαχος
Είναι αξιοσημείωτο, πάντως, πως σε αυτή την διελκυστίνδα του Πάνου Σκουρλέτη με το Μέγαρο Μαξίμου έχει βρει έναν απρόσμενο σύμμαχο: τον Ευκλείδη Τσακαλώτο. Ο υπουργός Οικονομικών, παρ’ ότι μάλλον δεν θα απομακρυνθεί από το γραφείο του στην οδό Νίκης, είναι ενοχλημένος από δημοσιεύματα που τον φέρουν να είναι υπέρ της περικοπής των συντάξεων. Σε συνομιλίες του, μάλιστα, δεν κρύβει τις υποψίες του ότι πίσω από τα σχετικά δημοσιεύματα βρίσκονται άτομα που κατοικοεδρεύουν στο Μέγαρο Μαξίμου.

Επιπλέον, ο υπουργός Οικονομικών έχει κινηθεί σε πιο ρεαλιστικές ατραπούς σε σχέση με τις εξαγγελίες που έχουν γίνει τον τελευταίο καιρό, με αποτέλεσμα η απόστασή του από το πρωθυπουργικό περιβάλλον να έχει μεγαλώσει. Δεν είναι τυχαίο ότι μετά από πολλές ημέρες αποχής από τις πανηγυρικές δηλώσεις για την έξοδο από τα μνημόνια, επέλεξε να κάνει μία δήλωση-χρησμό: «Γράφουμε νέες σελίδες… μαζί με τους ανθρώπους που μας στήριξαν», «συνεχίζουμε με τις ίδιες αξίες» και τέλος «ο Οδυσσέας νίκησε με τη βοήθεια των πιστών δικών του ανθρώπων».

Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος μοιάζει να δείχνει τη δυσαρέσκειά του, όπως και της ομάδας του στις φήμες περί ανοίγματος της κυβέρνησης σε πρόσωπα από τον χώρο της Κεντροαριστεράς. Η φράση του, μάλιστα, πως «πρωτίστως ξέρουμε ότι δεν θα καταφέρουμε να πετύχουμε τους στόχους μας, χωρίς την κοινωνία δίπλα μας, χωρίς το κόμμα πλαισιωμένο από τους καλύτερους από μας», φαίνεται να επιδέχεται ανάγνωση, η οποία παραπέμπει στην τοποθέτηση του Πάνου Σκουρλέτη στην Κουμουνδούρου.

Οι σχέσεις των δυο κορυφαίων υπουργών, πάντως, έχουν περάσει από πολλά κύματα. Έφτασαν να συγκρουστούν ανοιχτά, ιδιαίτερα για το ζήτημα της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ και του ΑΔΜΗΕ και τις τοποθετήσεις τους στο Συνέδριο του 2016, την περίοδο που ο Πάνος Σκουρλέτης ήταν στον υπουργείο Ενέργειας. Από τότε κύλησε αρκετό νερό στο αυλάκι.

Τους δύο άντρες, άλλωστε, ενώνει η κοινή αντιπάθεια που φέρεται να τρέφουν για το στενό πρωθυπουργικό επιτελείο. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, εξάλλου, δεν θα μπορούσε στην παρούσα φάση να μην στηρίζει τον Πάνο Σκουρλέτη, αφού τον βλέπουν πολύ θετικά τα στελέχη «της ομάδας των 53», στην οποία συνεχίζει, παρά τα προβλήματα να ανήκει κατά μία έννοια να ηγείται.

Πέρα, όμως, από την περίπτωση των δύο κορυφαίων υπουργών, ο Αλέξης Τσίπρας καλείται να λύσει και άλλα προβλήματα πριν σχηματίσει το νέο Υπουργικό Συμβούλιο. Ένα από αυτά είναι να ξεπεράσει τη δυστοκία που υπάρχει όσον αφορά την προσέγγιση και αξιοποίηση στελεχών της Κεντροαριστεράς. Αυτή συνεχίζει να προσκρούει σε ισχυρές αντιστάσεις στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ.

Συγκρουσιακές δυνάμεις
Στις αποφάσεις που καλείται να λάβει ο πρωθυπουργός είναι υποχρεωμένος να συνυπολογίσει και δύο παράγοντες: το Νίκο Βούτση και το Νίκο Φίλη. Πρόκειται για δύο στελέχη που τον πιέζουν προς την κατεύθυνση της ενδυνάμωσης του κόμματος και της απελευθέρωσής του από τα κυβερνητικά δεσμά. Εξάλλου, η κατάσταση στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ είναι δύσκολη.

Η τραγωδία στο Μάτι απελευθέρωσε συγκρουσιακές δυνάμεις, πρωτόγνωρες μέχρι σήμερα για το κυβερνών κόμμα. Στο κάδρο μπαίνει πλέον ακόμη και ο υπουργός Εξωτερικών και η κίνηση «Πράττω», της οποίας ηγείται. Η πληροφορία ότι στις εκλογές στους δήμους και στις περιφέρειες θα κατέβει με δικούς του υποψηφίους προκαλεί αντιδράσεις. Επιπλέον, δεν είναι λίγα τα στελέχη που δεν ξεχνούν την ανακοίνωσή που έβγαλε η κίνηση για τις φονικές φωτιές, λέγοντας ότι η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί είναι αποτέλεσμα των Μνημονίων, συμπεριλαμβάνοντας εμμέσως πλην σαφώς και το τρίτο.

Στα προβλήματα πρέπει να προστεθεί και ο Δημήτρης Τζανακόπουλος, ο οποίος δέχεται ολοένα και περισσότερο συντροφικά πυρά, παρά τη στήριξη του πρωθυπουργού. Αν και δεν είναι το πλειοψηφικό σενάριο, είναι ενδεικτικό ότι έχει συζητηθεί ακόμα και το ενδεχόμενο ο σημερινός κυβερνητικός εκπρόσωπος να πάει αντί του Πάνου Σκουρλέτη στο κόμμα, και στη θέση του να μετακινηθεί ο Νίκος Παππάς.

Το βέβαιο είναι πως ο πρωθυπουργός χρειάζεται ένα ισχυρό χαρτί στο υπουργείο Εσωτερικών για να φέρει σε πέρας τις πολλαπλές εκλογικές αναμετρήσεις (ευρωεκλογές, εκλογές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση και εθνικές εκλογές). Επίσης, χρειάζεται ένα δημοφιλές και ευέλικτο στέλεχος για κυβερνητικό εκπρόσωπο και ένα ισχυρό χαρτί για το κόμμα, προκειμένου να μαζέψει τις σκληρές φωνές της εσωτερικής αντιπολίτευσης.

Σημαντικό πρόβλημα είναι και η επιλογή προσώπου για το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Σύμφωνα με πληροφορίες, στις μέχρι τώρα βολιδοσκοπήσεις που έχουν γίνει σε κυβερνητικά στελέχη, κανένα δεν έδειξε προθυμία. Γι’ αυτό τον λόγο πιθανότατα το χαρτοφυλάκιο θα προταθεί σε εξωκοινοβουλευτικό στέλεχος, το οποίο να μην προέρχεται από τον χώρο του ΣΥΡΙΖΑ…


Νεφέλη Λυγερού