Δεν φτάνει να ξαναφτιάξουμε το Μάτι…

Πολύ πριν διαπιστώσουμε τι ακριβώς έγινε στο Μάτι στις 23 Ιουλίου βγάλαμε τα πορίσματα, έγιναν τηλεδίκες κι αποδόθηκαν οι πρώτες ευθύνες με μια τραγική διαπίστωση: όλα…
γίνονται μπροστά στις κάμερες, για τις κάμερες.Κρατάνε όσο η επικαιρότητα με τα μέσα ενημέρωσης να υποκαθιστούν την έρευνα ή να την κατευθύνουν, να δικάζουν και να καταδικάζουν, να υπαγορεύουν και να αποφασίζουν -μέχρι να γίνει είδηση η επόμενη συγκλονιστική τραγωδία.

Η πολιτική εκμετάλλευση αυτή τη φορά ξεπέρασε κάθε όριο με κραυγές και προσωπικές με επιθέσεις, με μίσος και μισαλλοδοξία, με απαίτηση για πολιτικό αίμα και ανθρωποφαγία. «Οι ευθύνες έχουν ονοματεπώνυμο: Αλέξης Τσίπρας. Όσο και αν επιχειρεί ο Πρωθυπουργός μέσα στην ταραχή του να διασωθεί απομακρύνοντας τους επικεφαλής της ΕΛΑΣ και της Πυροσβεστικής, οι Έλληνες ξέρουν ότι ο ίδιος και η κυβέρνηση του βρίσκονται σε αποδρομή» είναι το σχόλιο της ΝΔ».

Είναι σαφές ότι φταίει η κυβέρνηση και προσωπικά ο Αλέξης Τσίπρας. «Εις μάτην όμως νομίζουν ότι έτσι θα απαλλάξουν από τις ευθύνες τους τον κ. Τσίπρα και την ανίκανη Κυβέρνησή του. Έχουν τελειώσει. Απομένει η τυπική πράξη με την καταδίκη των πολιτών στις εκλογές» θα προσθέσει το Κίνημα Αλλαγής.

Η λύση είναι η παραίτηση της κυβέρνησης και οι εκλογές για την αντιπολίτευση που περιμένει με ανυπομονησία τις δημοσκοπήσεις. «Η καθυστερημένη αποπομπή του κυρίου Τόσκα δεν πρόκειται, όμως, να ξεγελάσει κανένα. Αναλάβετε την πολιτική ευθύνη για την ανείπωτη τραγωδία στην Ανατολική Αττική και παραιτηθείτε. Αν φυσικά έχετε φιλότιμο και τσίπα».

Τα δύο κόμματα δεν έμαθαν τίποτα από τραγωδίες που συνέβησαν επί κυβερνήσεων τους -όπου δεν παραιτήθηκε κανένας, ούτε αισθάνονται την ανάγκη για αυτοκριτική καθώς κυβέρνησαν αυτή τη χώρα σαράντα χρόνια και παρά τις ευθύνες της σημερινής κυβέρνησης, όπως είπε προς στιγμήν ο Κυριάκος Μητσοτάκης, υπάρχουν «διαχρονικές ευθύνες».

Αν δεν αποδεχθούμε τις θεωρίες περί αναπότρεπτου και δεν αρκεστούμε σε υποκειμενικές ευθύνες αξιωματούχων που έκαναν λάθος ή δεν έκαναν αυτό που έπρεπε θα φτάσουμε σε ένα πλέγμα προβλημάτων. Που ξεκινούν από την πρόληψη, τη νομοθεσία που διαχέει ευθύνες σε έναν πολυνομικό λαβύρινθο. Τις αδυναμίες του συστήματος πολιτικής προστασίας και την ανεπάρκεια του κρατικού μηχανισμού που μάλιστα έκανε «επιτυχείς» ασκήσεις ετοιμότητας πρόσφατα τόσο στο Νταού, όσο και στο …Μάτι, όπου οι υπεύθυνοι αλληλοσυνεχάρησαν ο ένας τον άλλον.

«Η ​​τραγική εμπειρία στο Μάτι ανέδειξε και πάλι την αδυναμία του διοικητικού συστήματος Πολιτικής Προστασίας (Π.Π.). Η έλλειψη προληπτικών δράσεων (σχεδιασμός, σενάρια και χαρτογράφηση κινδύνου, ασκήσεις ετοιμότητας, ενημέρωση πληθυσμού), αλλά και η απουσία ενός αποτελεσματικού κεντρικού συντονιστικού «εγκεφάλου», δεν επέτρεψαν να γίνει συντεταγμένη εκκένωση, η οποία ασφαλώς θα έσωζε αρκετές ζωές» θα συμπεράνει ο δρ Γεράσιμος Παπαδόπουλος, διευθυντής Ερευνών του Αστεροσκοπείου Αθηνών.

Η αλήθεια είναι πως σε ένα ανεπαρκή μηχανισμό έτυχαν ‘ακραία καιρικά φαινόμενα» κι έτσι ήταν «ανθρωπίνως αδύνατο» να αντιμετωπισθεί η φονική πυρκαγιά που θα μπορούσε να έχει περισσότερα θύματα. Αν δεν έκλεινε την Λεωφόρο Μαραθώνος, όπως είπε ο αρχηγός της Αστυνομίας, θα υπήρχαν άλλα 400 καμμένα αυτοκίνητα εκεί με ανυπολόγιστο αριθμό θυμάτων.

Αν στο Μάτι ο εγκλωβισμός συνέβαινε νωρίτερα θα υπήρχαν περισσότερα θύματα. Κι αν η φωτιά η οποία ποτέ δεν νικήθηκε, αλλά υποχώρησαν οι άνεμοι, προχωρούσε στον Άγιο Ανδρέα, στις παιδικές κατασκηνώσεις, κανείς δεν ξέρει τι θα συνέβαινε: η εκκένωση, αν και υπήρχε σχέδιο, κράτησε πολλές ώρες.

Εκ του αποτελέσματος τίθεται το ερώτημα γιατί δεν εκκενώθηκε το Μάτι για να δοθεί η απάντηση πως δεν υπήρχε χρόνος. Η αλήθεια είναι πως με στροβιλιζόμενους άνεμους και με την εκτίμηση πως θα πήγαινε στο Διόνυσο αυτός που θα διέταξε εκκένωση θα έπρεπε να το κάνει σε μια ευρύτερη περιοχή κι όχι μόνο στο Μάτι υπό συνθήκες πανικού με ανυπολόγιστα αποτελέσματα.

Η πιο τραγική αλήθεια είναι πως από τότε ως τώρα πέρα από τις περιπολίες και απαγόρευση της κίνησης στα επικίνδυνα δάση δεν έχει αλλάξει κάτι στην πολιτική προστασία, την επάρκεια του μηχανισμού και την πρόληψη. Προφανώς δεν είναι μόνο το Μάτι και ο κίνδυνος δεν έχει περάσει, αλλά θα ασχοληθούμε με αυτόν μόνο αν υπάρχουν θύματα κι αν το θέμα γίνει είδηση.

Ούτε η παραίτηση ενός υπουργού ή όλης της κυβέρνησης θα είναι η λύση του προβλήματος, αν και η αντιπολίτευση -χωρίς άλλες προτάσεις- πιστεύει πως η απάντηση σε μια φονική πυρκαγιά είναι οι εκλογές. Ή, όπως φαίνεται, η κυβέρνηση -προς τον παρόν- απαντά πως όταν καιγόμαστε κάνουμε …ανασχηματισμό της κυβέρνησης και κοιτάζουμε τις δημοσκοπήσεις.

Μαζί με την ετοιμότητα του κρατικού μηχανισμού δεν κατέρρευσε, αν υπήρχε, η εμπιστοσύνη του κόσμου στο κράτος -που επαιτεί για την καταστροφή στο Μάτι, αλλά όλο το πολιτικό σύστημα. Ο κομματισμός, η αντίληψη πως φταίνε οι άλλοι και πως το πρόβλημα θα λυθεί αν αλλάξει η κυβέρνηση.

Ένα μοντέλο «ανάπτυξης» κατέρρευσε μαζί με το μικροαστικό όνειρο «ένα σπίτι στο δάσος» καθώς για πρώτη φορά ενοχοποιείται και ο «πολίτης» που μπαζώνει το ρέμα και φωνάζει «που είναι το κράτος». Ο ψηφοφόρος που πολλές φορές αντάλλαξε τη ψήφο του με ρεύμα στο αυθαίρετο, ο «πολίτης» που καμιά φορά λάδωσε την Πολεοδομία. Ο καταναλωτής που αγόρασε ένα προϊόν επικίνδυνο και τον εξαπάτησαν, πάντα αθώος, ανεύθυνος και προδομένος.

Η απάντηση σ΄αυτή την τραγωδία, καθώς έχουν προαναγγελθεί οι επόμενες που μπορεί να οφείλονται σε πλημμύρες όπως η αναδόμηση του συστήματος προστασίας μαζί με τις κατεδαφίσεις, αλλαγές στην νομοθεσία και την φονική πολυνομία, οι τομές στην γραφειοκρατία και την δικαιοσύνη -που εμπλέκεται άμεσα, θα πάρουν πολλά χρόνια. Θα απαιτήσουν πολλές κυβερνήσεις -που πρέπει να κινηθούν στην ίδια γραμμή με ένα εθνικό σχέδιο, που δεν φαίνεται να υπάρχει με αυτές τις πολιτικές αντιλήψεις.

Πιθανόν ο Πρωθυπουργός, πολιτικός μηχανικός ο ίδιος, όταν κάλεσε δυο επιστήμονες στο Μέγαρο Μαξίμου να έχει αντιληφθεί ότι αν και το πρόβλημα είναι πολιτικό -με πολλαπλό τρόπο- δεν μπορούν να το λύσουν τα πολιτικά κόμματα.Ούτε αυτά που πιστεύουν ότι φταίει το κράτος της Δεξιάς και του ΠΑΣΟΚ, ούτε αυτά που πιστεύουν πως «χωρίς μπάζωμα, δεν υπάρχει ανάπτυξη», πως φταίει η κυβέρνηση, αλλά όχι αν είναι δική μας.

Υπάρχουν και επιστήμονες που δεν ανήκουν σε κόμματα ή δεν βγαίνουν στα κανάλια, που για την θεαματικότητα ή άλλα συμφέροντα σύντομα θα βρεθούν στο πλευρό του «πολίτη» που του κατεδαφίζουν το σπίτι. Αυτοί μπορούν να δώσουν λύσεις κι επειδή το πρόβλημα δεν αφορά μια ανύπαρκτη γενική γραμματεία, αλλά τα μισά υπουργεία, ο επόμενος ανασχηματισμός ας τους συμπεριλάβει.

Ας μην είναι κομματικός, ούτε «αριστερός» ή «κεντροαριστερός»ο ανασχηματισμός. Δεν χρειαζόμαστε μια»αριστερή», αλλά μια ικανή κυβέρνηση. Ας μην αφήσουμε τη δίψα των ΜΜΕ για αίμα και καυτά ρεπορτάζ να ορίσουν τι πρέπει να γίνει.

Η τραγωδία αυτή δεν έχει έναν δολοφόνο-εμπρηστή και τα πολιτικά κόμματα που κυβέρνησαν αυτή τη χώρα αντί να αποδίδουν ευθύνες, ας της αναλάβουν. Η απάντηση είναι ριζικές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα από τον κρατικό μηχανισμό, ως την «ανάπτυξη» που θέλουμε, τον τρόπο που χτίζουμε για τον οποίο δεν φταίει ούτε η Μοίρα, ούτε ο Θεός, ούτε το Δάσος, ούτε το Μνημόνιο -όπως έχει ειπωθεί, ούτε ο …Καπιταλισμός.

Δεν φτάνει η αναδόμηση της κυβέρνησης και του κρατικού μηχανισμού, αλλά όλης της χώρας που καθώς τα πράγματα αλλάζουν όχι μόνο με κλιματικές αλλαγές, έχει μείνει πίσω με την οργάνωση μιας άλλης εποχής, τις ανάγκες και τις αντιλήψεις μιας άλλης εποχής. Όπως ο παππάς στο Μάτι που μπροστά στον κίνδυνο, πήγε να χτυπήσει -φιλότιμα- την καμπάνα. Αλλά είχε κοπεί το ρεύμα.

Προφανώς η κυβέρνηση έχει και τη φθορά και την ευθύνη, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι τα παλιά κόμματα θα πάρουν αυτό που ζητούν, καθώς ο επαρκής πολίτης αντιλαμβάνεται τις δικές τους ευθύνες. «Τα λόγια είναι λίγο άσχετα αυτή τη στιγμή» θα πει ο καθηγητής Βιολογίας της Κλιματικής Αλλαγής Ντέιβιντ Μπάουμαν. «Η προσαρμογή θα συμβεί είτε οι πολιτικοί κατανοούν την κλιματική αλλαγή είτε όχι»…

Νίκος Λακόπουλος