Το πιο δημοφιλές έργο του Βασίλη Βασιλικού ήταν το «Ζ» που σημαίνει «Ζει»
Ο σπουδαίος και βραβευμένος Βασίλης Βασιλικός, συγγραφέας του «Ζ», του «Το τελευταίο αντίο» και του «Μνήμη από μελάνι», υπήρξε ένα από τους πολυγραφότατους Έλληνες συγγραφείς και τους πιο μεταφρασμένους στο εξωτερικό, περισσότερο και από τον Νίκο Καζαντζάκη.
Γεννημένος στην Καβάλα στις 18 Νοεμβρίου 1934 πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1949 δημοσιεύοντας ποιήματά του στην εφημερίδα «Μακεδονία» ενώ το ντεμπούτο του στο μυθιστόρημα έγινε το 1953 με τίτλο «Η διήγηση του Ιάσονα».
Ο Βασίλης Βασιλικός φοίτησε στο Κολέγιο «Ανατόλια» και σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Συνέχισε τις σπουδές του στις ΗΠΑ στον τομέα της τηλεόρασης (σεναριολογία στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ και τηλεσκηνοθεσία στη Σχολή της RCA στην Νέα Υόρκη), από το 1959 έως το 1961. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, παράλληλα με την συγγραφική του δραστηριότητα, εργάστηκε ως σεναριογράφος και βοηθός σκηνοθέτη σε ελληνικές και διεθνείς κινηματογραφικές παραγωγές.
Το αυτοβιογραφικό στοιχείο, ο πολιτικός και κοινωνικός προβληματισμός, το χιούμορ και η ειρωνεία και η κατάλυση της παραδοσιακής αφηγηματικής γραφής, ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά του έργου του που έκαναν την εμφάνισή τους από νωρίς στη συγγραφική του πορεία.
Το 1961 κυκλοφόρησε η τριλογία «Το Φύλλο», «Το Πηγάδι» και «Τ’ Αγγέλιασμα», η οποία τον επόμενο χρόνο τιμήθηκε με το «Βραβείο των Δώδεκα» (Ουράνη) και θεωρείται από την κριτική ως η κορυφαία συνεισφορά του στα ελληνικά γράμματα.
«Ζ» σημαίνει «Ζει»
Όμως το πιο διάσημο έργο του είναι ασφαλώς το «Ζ» που κυκλοφόρησε το 1966 και αφηγείται την ιστορία της δολοφονίας του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη από παρακρατικούς το 1963 στην Θεσσαλονίκη. Το βιβλίο μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη από τον σπουδαίο Κώστα Γαβρά το 1969 με τον Ιβ Μοντάν στο ρόλο του Γρηγόρη Λαμπράκη και τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν στο ρόλο του ανακριτή Χρήστου Σαρτζετάκη. Η ταινία βραβεύτηκε με το Όσκαρ καλύτερης διεθνούς ταινίας και το Όσκαρ καλύτερου μοντάζ, θεωρείται ορόσημο έως και σήμερα τόσο στο έργο του Κώστα Γαβρά όσο και στο σύγχρονο παγκόσμιο σινεμά και έκανε γνωστό στα πέρατα του κόσμου τον συγγραφέα του βιβλίου πάνω στο οποίο βασίστηκε η ταινία.
«Το “Ζ” είναι ένα γράμμα που είχα αγαπήσει πολύ πριν γράψω το βιβλίο μου, καθώς ήταν το σύμβολο των γαλλικών τρένων και μπορούσες να το δεις σε όλους τους σιδηροδρομικούς σταθμούς. Μετά την κυκλοφορία του βιβλίου και της ταινίας του Κώστα Γαβρά το 1969, το “Ζ” έγινε σύμβολο της ζωής και του αγώνα του Γρηγόρη Λαμπράκη, αλλά φυσικά και παγκόσμιο σύμβολο ειρήνης», έλεγε ο ίδιος. Το «Ζ», σύμφωνα με τον Βασίλη Βασιλικό, σημαίνει «Ζει».
Μετά την πτώση της δικτατορίας ο Βασίλης Βασιλικός επέστρεψε στην Ελλάδα από το εξωτερικό όπου βρισκόταν στην επταετία και συνέχισε τη συγγραφική του δραστηριότητα. Το 1977 έλαβε το βραβείο «Premio Mediterraneo Internazionale» στο Παλέρμο της Σικελίας για το μεταφρασμένο και στα ιταλικά μυθιστόρημά του «Ο Μονάρχης» (1974), ενώ το 1980 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος για το έργο του «Το τελευταίο αντίο». Βραβείο που ο ίδιος δεν αποδέχθηκε. Το μυθιστόρημα ως γνωστόν μεταφέρθηκε στη μικρή οθόνη το 1995 σε σκηνοθεσία Γιάννη Διαμαντόπουλου και πρωταγωνιστές τους Καριοφυλλιά Καραμπέτη, Γιώργο Κιμούλη και Μίμη Χρυσομάλλη.
Το «Άξιον Εστί»
Η παράλληλη πορεία του στα δημόσια πράγματα ξεκίνησε με την ανάληψη της εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ το 1981 όταν και ανέλαβε την θέση του αναπληρωτή γενικού διευθυντή της ΕΡΤ, από την οποία παραιτήθηκε το 1984, ενώ για χρόνια παρουσίαζε από την δημόσια τηλεόραση την δημοφιλή εκπομπή για το βιβλίο «Άξιον Εστί».
Από το 1994 έως το 1996 και από το 2014 έως το 2015 διετέλεσε δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων, ενώ το 1997 διορίστηκε πρεσβευτής της Ελλάδας στην UNESCO, παραμένοντας στην θέση αυτή έως το 2004. Στις εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019, εξελέγη βουλευτής ως επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ και ολοκλήρωσε την κοινοβουλευτική του θητεία στις 21 Μαΐου 2023.
Όλα αυτά τα χρόνια συνέχισε την συγγραφική του δράση και το έργο του έχει ξεπεράσει τα 120 αυτοτελή έργα. Εκτός από τα πεζά του έχει εκδώσει ποιητικές και θεατρικά έργα.
Σε συνέντευξή του στο Madame Bovary έλεγε ότι «το “Ζ” έγινε η ταυτότητά μου που οφείλεται νομίζω στην πολιτική συγκυρία και στη θαυμάσια ταινία του Κώστα Γαβρά που προέκυψε απ’ αυτό. Η δική μου συγγραφική ταυτότητα, αν θέλετε, βρίσκεται κυρίως στο μυθιστόρημα “Γλαύκος Θρασάκης” που πρόσφατα επανακυκλοφόρησε από τις εκδόσεις “Τόπος” στην οριστική του μορφή που είναι η πρώτη του 1976», έλεγε ο συγγραφέας.
Ο Βασίλης Βασιλικός υπήρξε Επίτιμος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών στην έδρα της Φιλολογίας και Ταξιάρχης Γραμμάτων και Τεχνών της Γαλλικής Δημοκρατίας, ενώ το 2017 τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων του υπουργείου Πολιτισμού για το σύνολο του έργου του.
Ηταν παντρεμένος με την υψίφωνο Βάσω Παπαντωνίου και είχε μια κόρη, την Ευρυδίκη.
Κοινοποιήστε: