Ήρα Κατσούδα: «Να κάνεις τη δική σου αλλαγή»

Συνέντευξη στην Άννα Παχή

Η Ήρα Κατσούδα παρουσιάζει τη νέα της δουλειά «Για γυναίκα καλή είναι» στο θέατρο Ελιάρτ και μιλά στο iart.gr για την κωμωδία, τα στερεότυπα και την ευθύνη να αλλάζεις τη ζωή σου μόνος σου. Γλυκύτατη κι απολαυστική..

Πως ήρθε το stand up comedy στη ζωή σου;

Δεν θα πω συνειδητά, καθώς όταν ξεκίνησα, δεν ήξερα καλά – καλά τι είναι. Τότε δεν υπήρχε youtube. Ήμουν στην Σχολή Θεάτρου όταν είδα το Delirious, του Eddie Murphy σε dvd. Μου άρεσε πολύ και πρότεινα σε έναν φίλο, να το κάνει. Όντως, στήθηκε μια παράσταση όπου έπαιξα κι εγώ. Την ημέρα της παράστασης ήμουν κρυωμένη, είναι κλειστός ο λαιμός μου και μου προτείνουν οι φωστήρες του θεάτρου να πιω ένα κονιάκ για να ανοίξει. Ήπια τρία, οπότε εκτός από κρυωμένη, βγήκα και σουρωμένη στη σκηνή! Μιλάμε για μια κινούμενη θλίψη. Ήμουν φρικτή, η σκηνική μου παρουσία, άθλια. Ευτυχώς, δεν υπάρχει πειστήριο. Στη συνέχεια άρχισα να ασχολούμαι με αυτό, να το δουλεύω.

Σχολή θεάτρου;

Έχω τελειώσει ηθοποιός, στο Εργαστήρι Φλέμινγκ, παράλληλα με τις σπουδές μου στα Οικονομικά. Ξέρω πιάνο και καταλαβαίνω γαλλικά, αλλά δεν τα μιλάω.

Γράφεις μόνη τα κείμενά σου;

Ναι, όπως όλοι οι κωμικοί. Αν κάτι δεν φαίνεται αστείο σε σένα, δεν μπορείς να το υποστηρίξεις. Πάντα υπάρχει μια δόση αλήθειας στα κείμενά σου, που την χειρίζεσαι με  κωμική υπερβολή. Δεν είναι μυθοπλασία, έχεις πάντα ένα αληθινό ερέθισμα που το παίρνεις και το ξεχειλώνεις. Κάποιες φορές βέβαια, είναι ξεχειλωμένο από μόνο του. Έχω  τέτοιες ιστορίες που δυσκολεύομαι να τις πω, θεωρώ πως δεν θα με πιστέψει κανείς. Συχνά η ζωή ξεπερνά την κωμωδία.

Γυναίκα, stand up comedy στην Ελλάδα.

Είναι δύσκολο. Με τους συναδέλφους δεν έχω πρόβλημα. Είμαστε τέσσερις γυναίκες που κάνουμε αυτήν την δουλειά, οι υπόλοιποι είναι άνδρες. Και το κοινό είναι μια χαρά, με μερικές «λαμπρές» εξαιρέσεις, που έρχονται μετά την παράσταση και λένε «μπράβο ρε παιδί μου, δεν το περίμενα. Για γυναίκα, καλή είσαι». Είναι ακόμη πιο τραγικό όταν το ακούς αυτό από γυναίκα. Ψάχνεις να βρεις την χρονοκάψουλα που την έφερε από το ’50.

Είναι σχετικό με τα στερεότυπα για τα οποία έχεις μιλήσει. Πάντα οι γυναίκες πρέπει να είναι «κάπως».  

Αυτό μπορεί να είναι και δική τους επιλογή. Από σχετική τροφοδότηση βέβαια, αλλά συμβαίνει. Μιλούσα με δυο φίλες, η μια συνομήλικη, η άλλη στα 22, που μας είπε πως βρέθηκαν κάποια λεφτά στα χέρια της κι αναρωτιόταν τι να φτιάξει, μύτη ή στήθος. Της είπαμε να μην φτιάξει τίποτα. Απάντησε πως χρειαζόταν μια αλλαγή, της είπαμε να βάψει τα μαλλιά της. Πλέον, αυτό που έχω καταλάβει και λόγω επαγγέλματος, είναι πως όλα αυτά είναι μέσα στην κουλτούρα των νέων παιδιών. Τα κοριτσάκια θα «φτιάξουν» κάτι. Εμείς βάφαμε μαλλιά, που δεν ήταν ότι πιο υγιεινό, αλλά σε καμία περίπτωση δεν απαιτούσε ολική αναισθησία, με κίνδυνο ζωής. Ας πούμε, αυτή η φάση με τα νύχια. Η έκφραση «άρπαξε τον άνδρα» γίνεται κυριολεκτική. Μακριά, μυτερά, με στρας.. Αναρωτιέμαι πως κάνουν απλά πράγματα, πως φοράνε φακούς επαφής ας πούμε. Και είναι αντιαισθητικό. Ή τα νέα χείλη που κυκλοφορούν. Δεν υπάρχει άλλο ‘σχέδιο’; Είναι όλα ίδια.

Σε πολλούς άνδρες αρέσει.  

Το έχω συζητήσει με φίλους και λένε πως δεν τους αρέσει. Ίσως βέβαια να λένε και ψέματα.

Εντυπωσιάζονται από κάτι τέτοιες, παντρεύονται το εντελώς αντίθετο, και αφήνουν το μέσο, που μπορεί να τους κάνει ευτυχισμένους, στην άκρη. Είναι χαμένοι από χέρι και μαζί τους, κι εμείς οι υπόλοιπες.

Μου έκανε εντύπωση, πως, όταν μετά τον χωρισμό μου ξαναμπήκα στο «παιχνίδι», οι περισσότεροι ήθελαν κάτι σοβαρό, λόγω ηλικίας. Ποια ηλικία; Δεν είναι ρατσιστικό αυτό; Προσωπικά δεν δελεάζομαι από κάτι τέτοιο. Ασχολούμαστε με το politically correct, προσέχουμε τι λέξεις θα χρησιμοποιούμε και καταλήγουμε με φοβίες. Όμως, τον πραγματικό ρατσισμό που μπορείς να βιώσεις, τον κοινωνικό, τον ανέχεσαι. Όταν χώρισα άκουσα διάφορα του στυλ «χαλάς τη ζωή σου τώρα» και «τι θα κάνεις». Τι θα κάνω; Έχω τη δουλειά μου, τους φίλους μου, την οικογένειά μου. Γιατί πρέπει να αισθανθώ έρμαιο σε κάτι; Αυτό είναι πολύ ρατσιστικό. Όλο το στερεότυπο της οικογένειας, του να κάνεις παιδί μέχρι κάποια ηλικία, με τρελαίνει.

Ο μεγαλύτερος και μόνιμος ρατσισμός είναι απέναντι στις γυναίκες.

Ισχύει. Αν και νομίζω πως αμβλύνεται κάπως, δεν είναι όλοι έτσι. Έρχονται στα συγκαλά τους και μας βλέπουν σαν δίποδα που είμαστε, αλλά δυστυχώς υπάρχουν πάντα τα στερεότυπα. Πολλά. Και κάθε φορά εντυπωσιάζεσαι που υπάρχουν ακόμα. Όλοι βέβαια έχουμε χάσει κάπως την μπάλα…. Γενικά πρέπει να προσέξουμε να μην κάνουμε αυτά που μας έκαναν, κι όταν λέμε ‘ισότητα’ να κυριολεκτούμε. Είναι όμως θέμα χαρακτήρα, πόσο το έχεις ψάξει μέσα σου, πόσο καλά είσαι με τον εαυτό σου και πόσο αναλαμβάνεις την ευθύνη των επιλογών σου, αντί να την ρίχνεις αλλού. Ήμουν πολύ μακριά από όλο αυτό και λόγω οικογένειας. Δεν μεγάλωσα θεωρώντας πως ήμουν υποδεέστερη ενός άνδρα, μου το είπαν μετά. Κι ύστερα, αρχίζεις να αναρωτιέσαι για πράγματα που έχεις λήξει μέσα σου.

Ειδικά τώρα με την κρίση των ηλικιών.

Εάν βλέπεις πως κάτι δεν τραβάει, δεν χρειάζεται να το κρατάς. Σίγουρα η αλλαγή είναι δύσκολη, κάθε αλλαγή είναι δύσκολη. Το θέμα είναι να κάνεις πρώτα την δική σου αλλαγή για να απαιτήσεις μετά και την κοινωνική. Βλέπω γυναίκες που μένουν σε μια σχέση, σε ένα γάμο και κακοπερνάνε, συχνά τις κακομεταχειρίζονται όχι μόνο σωματικά αλλά λεκτικά, και συναισθηματικά. Ύστερα λένε πως θέλουν ισότητα. Κάντην πρώτα εσύ. Δεν το λέω ελαφρά την καρδία, ούτε θεωρώ πως είναι εύκολο. Γίνεται όμως. Αν δεν αλλάξεις εσύ πρώτα, μην φωνάζεις να αλλάξουν οι άλλοι. Ας μην ρίχνουμε ευθύνες στην κοινωνία, όταν εμείς διστάζουμε να κάνουμε πράγματα. Συμβαίνει συχνά ας πούμε, να μεταβαίνεις από μια κατάσταση σε μια άλλη. Από το Λύκειο στο Πανεπιστήμιο, από το Πανεπιστήμιο στην ‘ενήλικη’ ζωή, από μια σχέση σε έναν χωρισμό. Νιώθεις λίγο μόνος τότε, οι άνθρωποι με τους οποίους σχετιζόσουν, απομακρύνονται κάπως. Τότε κάνεις reset. Ξεπερνάς την «μαραζοποίηση» και ξεκινάς μια δραστηριότητα, γνωρίζεις καινούριο κόσμο.

Δεν μπορείς να βρίσκεσαι συνέχεια σε μια κατάσταση. Και είναι πολύ της μόδας η κατάθλιψη. Έχεις για λίγο τις μαύρες σου και το ονομάζεις ‘κατάθλιψη’.

Προτιμώ να αισθάνομαι πόνο, παρά να είμαι flat. Όσο για την κατάθλιψη, η κλινικώς διαγνωσμένη είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που περνάμε οι περισσότεροι. Υπάρχει πολύς κόσμος βέβαια που υποφέρει, και δυστυχώς, λόγω της εποχής, το ποσοστό αυξάνεται. Σίγουρα όμως, μπορείς απλώς να έχεις τις μαύρες σου. Δεν σημαίνει πως είναι κάτι τραγικό, απλώς ανθρώπινο.

Σου έχουν πει ποτέ σε παρέα, «Πες μας κάτι να γελάσουμε;»

Ναι. Ευτυχώς όχι σε παρέα μου. Απαντώ «δείξε μου το εισιτήριό σου». Το κάνουν επειδή πιστεύουν πως ο κωμικός είναι γελωτοποιός όλων, όχι μόνο του βασιλιά, οπότε, αφού είμαι στην παρέα πρέπει να τους διασκεδάσω. Θα το κάνω, αν μου βγει. Αν δεν μου βγει, δεν το κάνω. Επίσης, δεν σε ξέρω, γιατί να το κάνω; Νομίζουν πως είναι πολύ απλό, δεν αντιλαμβάνονται ότι το stand up comedy χρειάζεται κάποιες συνθήκες για να λειτουργήσει. Αν σου παίξω τώρα όλη την παράσταση θα γελάσεις κατά 50%. Αν έρθεις στο θέατρο, με δεις στη σκηνή, με τα φώτα και τον κόσμο από κάτω, θα γελάσεις περισσότερο. Κάποιες συνθήκες είναι απαραίτητες.

Τι προετοιμασία χρειάζεσαι πριν εκτεθείς στη σκηνή; Πως είναι όταν βγαίνεις και είσαι μόνος σου;

Τέλεια. Μου αρέσει πολύ! Πρώτα από όλα, «παίζω» εκείνη την ώρα. Το πιο «βάναυσο» της προετοιμασίας, είναι το πριν, το να γράψεις κείμενα. Κατ’ εμέ, είναι πολύ πιο επώδυνο. Μου δημιουργεί άγχος είμαι και λίγο αναβλητική. Αλλά όταν βγαίνω, είναι υπέροχα.

Ποια ήταν – μέχρι τώρα – η πιο συγκινητική στιγμή που έχεις ζήσει;

Πριν τρία χρόνια έπαιζα στην Θεσσαλονίκη παραμονή Χριστουγέννων. Δεν ήξερα αν λόγω της ημέρας είχε κόσμο, αλλά τελικά ήρθε πολύς κόσμος, και κόσμος  που ήταν μόνος του. Σε ενημερώνουν από το ταμείο σχετικά κι ήξερα πως είχαν κοπεί πολλά μονά εισιτήρια. Ήταν λοιπόν ένας κύριος, γύρω στα 70. Τον έβλεπα από την σκηνή, γελούσε, συμμετείχε. Όταν τέλειωσε η παράσταση, ήρθε και με βρήκε. Μου είπε «κορίτσι μου, να είσαι καλά. Είμαι μόνος μου και θα ήταν πάρα πολύ φρικτά τα φετινά Χριστούγεννα. Έχασα τη γυναίκα μου, δεν είχαμε παιδιά, και σε ευχαριστώ γιατί μου έκανες παρέα». Μου άρεσε που έκαναν έναν άνθρωπο μόνο του, να γελάσει και να ξεχαστεί για λίγο.

Τι θα δούμε στο Ελιάρτ;

Μια κανονική, stand up comedy παράσταση. Δεν πρόκειται για μανιφέστο, διαβεβαιώνω πως δεν θα κάψουμε σουτιέν στην σκηνή. Προφανώς θα τεθεί το θέμα «Για γυναίκα καλή είσαι» αλλά υπάρχουν κι άλλες θεματολογίες. Ελληνάρες, μόδες, προσωπικές ιστορίες, έχει ποτά, μπαρ… Μου αρέσει πολύ καθώς είναι πιο ομοιογενής από την προηγούμενη δουλειά μου.

Θα εργαζόσουν ως ηθοποιός;

Βέβαια. Το έχω κάνει στο παρελθόν, έχω γράψει κι ένα θεατρικό έργο, το «Γάμο» που είχε μεγάλη επιτυχία. Ήταν το πρώτο simulation ελληνικού γάμου. Παίχτηκε σε ένα τεράστιο κλαμπ της Θεσσαλονίκης, όλο στολισμένο. Το έργο διαρκούσε μια ώρα, και ακολουθούσε γλέντι, με μπάντα. Ο χορός του ζευγαριού, η βόλτα στα τραπέζια για τις ευχές.. Το στοίχημα ήταν αν θα σηκωθεί ο κόσμος να χορέψει. Σηκωνόταν και γλεντούσε μέχρι τις 5 το πρωί.

Δεν κατέβηκε στην Αθήνα;

Ήμασταν πολλοί και μόνο τα ένσημα να υπολογίσεις, θα μπαίναμε μέσα. Γενικά η φορολογία είναι δυσβάσταχτη, όπως γνωρίζουμε όλοι.

Έχεις και μια εταιρεία.

Μαζί με τον Ανδρέα Πασπάτη που λέγεται «Βιομηχανία Κωμωδίας». Αν κάποτε γίνει μεγάλη και τρανή, θέλουμε να υπάρχει ένας άνθρωπος που να σηκώνει το τηλέφωνο και να λέει «Βιομηχανία Κωμωδίας, παρακαλώ».  Ασχολούμαστε με παραγωγές stand up, διοργανώνουμε το Φεστιβάλ Κωμωδίας Θεσσαλονίκης με τον Ανδρέα και τον Θανάση Σαμαρά. Βογκάμε όμως. Φορολογίες, ιστορίες, αμαρτίες….

Παρακολουθείς θέατρο;

Όχι όσο θα ήθελα γιατί όταν παίζω κι εγώ είναι δύσκολο. Φέτος ο στόχος είναι να δω περισσότερες παραστάσεις. Και να διαβάσω. Αγαπώ πολύ το διάβασμα. Προς το παρόν όμως, είμαι απόλυτα δοσμένη στην παράσταση και σας περιμένω όλους στο Ελιάρτ.

Ταυτότητα παράστασης
Ήρα Κατσούδα- «Για γυναίκα, καλή είναι»
Πρεμιέρα: 7 Νοεμβρίου

Πού: Θέατρο ELIART, Κωνσταντινουπόλεως 127, τηλ.: 210 3477677.
Πότε: Κάθε Πέμπτη έως και 26 Δεκεμβρίου στις 21.30
Είσοδος: 10 €
Προπώληση: viva.gr και στο ταμείο του θεάτρου
Διάρκεια: 80’

Το Διαβάσαμε Ήρα Κατσούδα: «Να κάνεις τη δική σου αλλαγή»