«Habemus Papam»: Οι 11 καρδινάλιοι διεκδικητές για τον θρόνο του Πάπα

Μια ανάλυση των ιδεολογικών ρευμάτων στο Κονκλάβιο του 2025 και των καρδιναλίων που διεκδικούν τον παπικό θρόνο – ανάμεσα σε θεολογικά οράματα, γεωπολιτικά συμφραζόμενα και την κληρονομιά του Πάπα Φραγκίσκου

Στην καρδιά της Ρώμης, η Καπέλα Σιστίνα ετοιμάζεται να φιλοξενήσει το Κολέγιο των Καρδιναλίων για μια ακόμη ψηφοφορία-σταθμό για την ανάδειξη του επόμενου Πάπα, καθώς η Καθολική Εκκλησία εισέρχεται σε μία στιγμή ιστορικής βαρύτητας. Η εκδημία του Πάπα Φραγκίσκου δεν σηματοδοτεί απλώς το τέλος μιας παποσύνης — αλλά την αρχή μιας νέας μάχης για την ψυχή της Καθολικής Εκκλησίας.

Το επερχόμενο Κονκλάβιο του 2025 είναι κάτι περισσότερο από μια μυστική ψηφοφορία. Είναι ο καθρέφτης των ρωγμών, των οραμάτων και των ισορροπιών που διαμορφώνουν τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία του 21ου αιώνα. Και οι φωνές που συγκρούονται στα παρασκήνια δεν είναι μονάχα γεωγραφικές. Είναι ιδεολογικές.

Οι υποψήφιοι για τον θρόνο του Πέτρου δεν είναι απλώς καρδινάλιοι από την Ευρώπη, την Αφρική ή την Ασία. Αντιπροσωπεύουν τρία ευδιάκριτα ρεύματα σκέψης:

• Τους συντηρητικούς θεματοφύλακες της δόγματος, που επιζητούν «επιστροφή στην τάξη» και έμφαση στην ηθική αυστηρότητα.
• Τους προοδευτικούς οραματιστές, που οραματίζονται μια Εκκλησία συμπονετική, λιγότερο θεσμική και πιο κοντά στον σύγχρονο κόσμο.
• Και τους μετριοπαθείς συνθέτες, που επιδιώκουν να γεφυρώσουν τις δύο όχθες, κρατώντας την ενότητα σώα και αβλαβή.

Καθένας από τους papabili φέρει όχι μόνο τη δική του διαδρομή, αλλά και το αποτύπωμα ενός ολόκληρου κόσμου: των ιστορικών του δεσμών, της θεολογικής του οπτικής, της διπλωματικής του παρουσίας, της σιωπηλής του ισχύος στους διαδρόμους της Curia. Η αναμέτρηση που εκτυλιχθεί όταν η πόρτα κλείσει και σφραγιστεί δεν αφορά μόνο το ποιος θα φορέσει τη λευκή τιάρα, αλλά το ποια Εκκλησία θα πορευτεί στον ταραγμένο 21ο αιώνα.

Αναλυτική παρουσίαση

Ευρώπη: Ο παλαιός πυρήνας της Εκκλησίας σε αναζήτηση νέας πορείας

Η Ευρώπη, ως ιστορικό και θεσμικό κέντρο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, συνεχίζει να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην εκλογή του νέου Πάπα. Παρότι οι τελευταίοι τρεις Ποντίφικες δεν προέρχονταν από την Ιταλία, η Curia Romana διατηρεί έντονα ευρωπαϊκή ταυτότητα, με τους Ευρωπαίους καρδιναλίους να διαθέτουν βαθιά θεολογική παιδεία και ισχυρή διοικητική εμπειρία.

Pietro Parolin (Ιταλία, 70 ετών)

Θεολογικές θέσεις και δηλώσεις: Ο Καρδινάλιος Parolin, ως Κρατικός Γραμματέας του Βατικανού από το 2013, έχει εκφράσει μετριοπαθείς απόψεις, υποστηρίζοντας την ανάγκη διαλόγου και συνεργασίας μεταξύ των θρησκειών. Αν και έχει εκφράσει επιφυλάξεις για τον γάμο ομοφυλοφίλων, έχει δείξει ανεκτικότητα στη συζήτηση για την υποχρεωτική αγαμία και τη χειροτονία γυναικών.​

Διπλωματική δράση: Με εκτενή καριέρα στο διπλωματικό σώμα του Βατικανού, ο Parolin έχει διαδραματίσει κεντρικό ρόλο σε κρίσιμες διαπραγματεύσεις, όπως η συμφωνία με την Κίνα για τον διορισμό επισκόπων. ​

Ιστορικές συμμαχίες και αντιπαραθέσεις: Η μακροχρόνια θητεία του στην Curia τον έχει φέρει κοντά σε διάφορες φράξιες εντός του Βατικανού, διατηρώντας ισορροπίες μεταξύ παραδοσιακών και προοδευτικών δυνάμεων.​

Παρασκηνιακή επιρροή στο Βατικανό: Ως ένας από τους πιο ισχυρούς αξιωματούχους της Curia, ο Parolin έχει σημαντική επιρροή στις αποφάσεις του Βατικανού, αφού εθεωρείτο ως ο βασικός σύμβουλος του Πάπα Φραγκίσκου τα 12 χρόνια της παποσύνης του.​

Matteo Zuppi (Ιταλία, 69 ετών)

Θεολογικές θέσεις και δηλώσεις: Ο Καρδινάλιος Zuppi είναι γνωστός για την προοδευτική του στάση, υποστηρίζοντας την ενσωμάτωση περιθωριοποιημένων ομάδων και προωθώντας τον διαθρησκειακό διάλογο. ​

Διπλωματική δράση: Έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ως ειδικός απεσταλμένος του Βατικανού για την ειρήνη στην Ουκρανία, προωθώντας τον διάλογο μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών. ​

Ιστορικές συμμαχίες και αντιπαραθέσεις: Η συμμετοχή του στην Κοινότητα του Sant’Egidio τον έχει φέρει κοντά σε κύκλους που προωθούν την κοινωνική δικαιοσύνη και την ειρήνη.​

Παρασκηνιακή επιρροή στο Βατικανό: Ως πρόεδρος της Ιταλικής Επισκοπικής Συνόδου, ο Zuppi έχει σημαντική επιρροή στην ιταλική Εκκλησία και στο Βατικανό.​

Péter Erdő (Ουγγαρία, 72 ετών)

Θεολογικές θέσεις και δηλώσεις: Ο Καρδινάλιος Erdő εκπροσωπεί την συντηρητική πτέρυγα της Εκκλησίας, υποστηρίζοντας την παραδοσιακή θεολογία και την αυστηρή εκκλησιαστική πειθαρχία. ​

Διπλωματική δράση: Έχει διατελέσει πρόεδρος του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Επισκοπικών Συνεδρίων, προωθώντας τη συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών Εκκλησιών.​

Ιστορικές συμμαχίες και αντιπαραθέσεις: Η στάση του απέναντι στη μετανάστευση και η έμφαση στην εθνική ταυτότητα έχουν προκαλέσει συζητήσεις εντός και εκτός Εκκλησίας.​

Παρασκηνιακή επιρροή στο Βατικανό: Ως μέλος διαφόρων επιτροπών της Curia, ο Erdő διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με την παραδοσιακή πτέρυγα του Βατικανού.

José Tolentino de Mendonça (Πορτογαλία, 59 ετών)

Θεολογικές θέσεις και δηλώσεις: Οραματιστής της πολιτισμικής θεολογίας, ο Πορτογάλος καρδινάλιος εκπροσωπεί τη δημιουργική πτέρυγα της Εκκλησίας. Η θεολογία του εστιάζει στη συμπερίληψη, τη γλώσσα του ελέους και την πνευματικότητα του σύγχρονου ανθρώπου. Υπέρμαχος της ενίσχυσης του ρόλου των γυναικών και της αναγνώρισης νέων μορφών οικογένειας.

Διπλωματική δράση: Δεν έχει κλασικό διπλωματικό προφίλ, αλλά ως επικεφαλής του Δικαστηρίου για τον Πολιτισμό, οικοδόμησε γέφυρες με διανοούμενους, καλλιτέχνες και πανεπιστήμια. Εκπροσωπεί την «πολιτιστική διπλωματία» του Φραγκίσκου.

Ιστορικές συμμαχίες και αντιπαραθέσεις: Κοντά στον πνευματικό κύκλο του Πάπα Φραγκίσκου και σε φιλελεύθερους καρδιναλίους της Ευρώπης και της Λατινικής Αμερικής. Αντιμετωπίζει δυσπιστία από συντηρητικούς ιεράρχες λόγω της γλώσσας του για θέματα φύλου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Παρασκηνιακή επιρροή στο Βατικανό: Αν και χαμηλών τόνων, επηρεάζει τη διαμόρφωση της πνευματικής ατζέντας της Curia και θεωρείται «θεολογικός σύμβουλος» της νέας γενιάς καρδιναλίων.

Pierbattista Pizzaballa (Ιταλία, 60 ετών)

Θεολογικές θέσεις και δηλώσεις: Ο Pizzaballa, ως Φραγκισκανός μοναχός, προωθεί μια θεολογία βασισμένη στην ταπεινότητα και την ειρήνη. Έχει εκφράσει την αντίθεσή του στην ευλογία ομοφυλόφιλων ζευγαριών και την επανεισδοχή διαζευγμένων στα μυστήρια, υποστηρίζοντας την ανάγκη για συνέχιση του έργου του Πάπα Φραγκίσκου με έμφαση στην υποδοχή των μεταναστών και την ενίσχυση του ρόλου των γυναικών στην Εκκλησία.​

Διπλωματική δράση: Με περισσότερες από τρεις δεκαετίες παρουσίας στην Ιερουσαλήμ, ο Pizzaballa έχει διατελέσει Custos της Αγίας Γης και Λατίνος Πατριάρχης, διαχειριζόμενος με επιτυχία τις σχέσεις με τις ισραηλινές και παλαιστινιακές αρχές. Το 2023, προσφέρθηκε να ανταλλαγεί με Ισραηλινούς ομήρους που κρατούνταν από τη Χαμάς, υπογραμμίζοντας τη δέσμευσή του στην ειρήνη και την προστασία των αθώων.​

Ιστορικές συμμαχίες και αντιπαραθέσεις: Ο Pizzaballa διατηρεί στενές σχέσεις με τον κύκλο του Φραγκίσκου και θεωρείται ουδέτερη φιγούρα, αποφεύγοντας την ένταξη σε συγκεκριμένες φράξιες εντός της Εκκλησίας. Η θέση του στην Ιερουσαλήμ τον έχει φέρει κοντά σε Εβραίους και Μουσουλμάνους ηγέτες, ενώ η προσήλωσή του στην παραδοσιακή διδασκαλία έχει προκαλέσει επιφυλάξεις από προοδευτικούς κύκλους.​

Παρασκηνιακή επιρροή στο Βατικανό: Αν και δεν ανήκει στον εσωτερικό κύκλο της Curia, η εμπειρία του στη Μέση Ανατολή και η ικανότητά του να διαχειρίζεται περίπλοκες καταστάσεις του προσδίδουν ιδιαίτερη βαρύτητα. Η ουδέτερη στάση του και η απουσία έντονων ιδεολογικών τοποθετήσεων τον καθιστούν πιθανό υποψήφιο συναίνεσης στο επερχόμενο κονκλάβιο.​

Αφρική: Η ταχύτερα αναπτυσσόμενη γεωγραφική ζώνη του παγκόσμιου καθολικισμού

Η αφρικανική ήπειρος αναδεικνύεται ως η ταχύτερα αναπτυσσόμενη γεωγραφική ζώνη του παγκόσμιου καθολικισμού. Η νεανική σύνθεση του πληθυσμού, ο ριζωμένος εκκλησιαστικός ενθουσιασμός και η συνύπαρξη με μεγάλες θρησκείες όπως το Ισλάμ, έχουν διαμορφώσει έναν μοναδικό εκκλησιαστικό παλμό. Η Αφρική δεν προσφέρει απλώς δημογραφικό δυναμικό – προτείνει υποψηφιότητες που ενσωματώνουν εμπειρίες πνευματικού μαρτυρίου, κοινωνικής ανισότητας, αλλά και βαθειάς θεολογικής αυθεντικότητας.

Peter Turkson (Γκάνα, 76 ετών)

Θεολογικές θέσεις και δηλώσεις: Ο καρδινάλιος Turkson εκφράζει μια ισορροπημένη θεολογική αντίληψη: πιστός στην καθολική διδασκαλία σε θεμελιώδη ζητήματα (ιεροσύνη, οικογένεια, ηθική), αλλά παράλληλα ευαίσθητος στις κοινωνικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις. Ήταν από τους πρώτους που μίλησαν ανοιχτά κατά της αδικίας και της φτώχειας, εναρμονίζοντας τη χριστιανική ανθρωπολογία με την οικολογία της πίστης.

Διπλωματική δράση: Ως επικεφαλής του Dicastery for Promoting Integral Human Development, εκπροσώπησε την Εκκλησία σε διεθνή fora για την κλιματική αλλαγή, τη φτώχεια και τις παγκόσμιες ανισότητες. Η παρουσία του στην COP26 υπογράμμισε τη διάθεση του Βατικανού για παγκόσμια διακυβέρνηση με ανθρωποκεντρική βάση.

Ιστορικές συμμαχίες και αντιπαραθέσεις: Συνεργάστηκε στενά τόσο με τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ’ όσο και με τον Φραγκίσκο, απολαμβάνοντας ευρεία αποδοχή στους κόλπους της Curia. Παρότι τον θεωρούσαν κάποτε πιθανό διάδοχο ήδη από το 2013, οι συσχετισμοί άλλαξαν. Παρόλα αυτά, διατηρεί γέφυρες σε όλες τις πτέρυγες.

Παρασκηνιακή επιρροή στο Βατικανό: Ο Turkson δεν είναι παρασκηνιακός παίκτης αλλά χαρακτηρίζεται ως δημόσιος διανοητής. Η επιρροή του πηγάζει από το ήθος, την ευρύτητα και τη διαχρονική του συνέπεια. Ενδέχεται να λειτουργήσει ως υποψήφιος συναίνεσης αν τα κονκλαβικά ρεύματα οδηγηθούν σε αδιέξοδο.

Robert Sarah (Γουϊνέα, 79 ετών)

Θεολογικές θέσεις και δηλώσεις: Ο καρδινάλιος Sarah αποτελεί ίσως την πιο χαρακτηριστική φωνή της παραδοσιακής, “ορθόδοξης” Καθολικής Εκκλησίας σήμερα. Υπερασπίστηκε σθεναρά την υποχρεωτική αγαμία των ιερέων (με τη συγγραφή κοινού βιβλίου με τον αποθανόντα Πάπα Βενέδικτο) και αντιτάχθηκε σθεναρά σε οτιδήποτε θεωρεί αποδόμηση της χριστιανικής ανθρωπολογίας: από τη λεγόμενη “ιδεολογία του φύλου” έως τις μεταρρυθμιστικές τάσεις του Φραγκίσκου.

Διπλωματική δράση: Η παρουσία του ήταν πιο εσωτερική – ως επικεφαλής του Congregation for Divine Worship, διαμόρφωσε λειτουργική πολιτική υπέρ της παραδοσιακής λατρείας. Πίστευε ότι η Εκκλησία πρέπει να αντισταθεί στις σύγχρονες πιέσεις και να επανέλθει σε λειτουργική «ιερότητα».

Ιστορικές συμμαχίες και αντιπαραθέσεις: Συνδέθηκε στενά με τον κύκλο του Καρδινάλιου George Pell και άλλων επικριτών του Φραγκίσκου. Η συμμετοχή του στο λεγόμενο «παραδοσιακό μπλοκ» και η προετοιμασία θεολογικών παρεμβάσεων εντός και εκτός της Συνόδου τον έθεσαν σε μετωπική αντιπαράθεση με την Curia.

Παρασκηνιακή επιρροή στο Βατικανό: Ο Sarah διαθέτει πιστούς υποστηρικτές, ιδίως από Αφρικανούς και Ασιάτες καρδιναλίους με παραδοσιακές ευαισθησίες. Ωστόσο, η φήμη του ως “αντι-Φραγκίσκος” και η προχωρημένη ηλικία του ίσως περιορίσουν τις πραγματικές πιθανότητες εκλογής του.

Ασία: Η ήπειρος του αναπτυσσόμενου Καθολικισμού

Η Ασία είναι η ήπειρος με τον ταχύτερα αναπτυσσόμενο καθολικό πληθυσμό στον κόσμο. Σε κοινωνίες όπου οι Χριστιανοί είναι συχνά μειονότητα, ο Καθολικισμός έχει προσαρμοστεί με ευρηματικότητα, ποιμαντικό βάθος και ευγένεια διαλόγου. Η εκλογή Πάπα από την Ασία δεν θα ήταν απλώς γεωγραφικό μήνυμα – θα αποτελούσε βαθιά συμβολική πράξη υπέρ ενός Καθολικισμού ταπεινότητας, διαπολιτισμικής ενσυναίσθησης και πνευματικής σιωπής.

Luis Antonio Tagle (Φιλιππίνες, 67 ετών)

Θεολογικές θέσεις και δηλώσεις: Ο καρδινάλιος Tagle είναι το κατ’ εξοχήν πρόσωπο του “καθολικού Νότου” με παγκόσμια θεολογική επιρροή. Συνδυάζει το χάρισμα του ποιμένα με τη θεολογική σκέψη ενός διδάσκοντος. Μιλά συχνά για τη θεολογία του ελέους και προτείνει μια Εκκλησία λιγότερο επικριτική και περισσότερο «συνοδική». Έχει εκφραστεί με διακριτικότητα υπέρ της περισσότερης κατανόησης προς τους διαζευγμένους και τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, χωρίς να αποκλίνει από το δόγμα.

Διπλωματική δράση: Αν και δεν έχει εκτεταμένο ιστορικό σε διεθνή διπλωματικά fora, η παρουσία του ως Prefect του Dicastery for Evangelization τον φέρνει στην καρδιά της νέας ιεραποστολής της Εκκλησίας. Συνεργάστηκε με την Curia σε ζητήματα σχέσεων με την Κίνα και τη Νοτιοανατολική Ασία, καλλιεργώντας διαθρησκειακό σεβασμό.

Ιστορικές συμμαχίες και αντιπαραθέσεις: Ο ίδιος ο Φραγκίσκος τον στήριξε ένθερμα, προωθώντας τον σε θέσεις-κλειδιά. Για πολλούς, ήταν ο “πνευματικός διάδοχος” του – το πρόσωπο που ενσάρκωνε το ήθος του. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε υποχώρηση της δυναμικής του λόγω εσωτερικών ισορροπιών. Κάποιοι στη Curia θεωρούν ότι ο Tagle δεν έχει το σθένος για διοικητική αναμέτρηση με τις συντηρητικές φράξιες.

Παρασκηνιακή επιρροή στο Βατικανό: Διατηρεί σεβασμό και θετική εικόνα στους καρδιναλίους του Παγκόσμιου Νότου και σε προοδευτικά μέλη της Curia. Ωστόσο, η απουσία ξεκάθαρης φατρίας που να τον προωθεί δυναμικά περιορίζει τις πιθανότητες εκλογής του, εκτός αν λειτουργήσει ως υποψήφιος «τελικής συναίνεσης» σε περίπτωση αδιεξόδου.

Αμερική: Από τη λαϊκή πίστη της Λατινικής Αμερικής στη θεσμική πολυπλοκότητα της Βόρειας

Η Αμερική είναι η ήπειρος που χάρισε στην Εκκλησία τον πρώτο Πάπα εκτός Ευρώπης – τον Πάπα Φραγκίσκο. Από την ώρα εκείνη, η Λατινική Αμερική ανέλαβε συμβολικά την ευθύνη της χριστιανικής παράδοσης με προτεραιότητες όπως η φτώχεια, η κοινωνική δικαιοσύνη και η ποιμαντική της περιφέρειας. Αντίθετα, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αναδειχθεί σε προπύργιο θεσμικής ισχύος και ιδεολογικής σύγκρουσης, ειδικά γύρω από ηθικά ζητήματα και τον ρόλο των επισκόπων στο πολιτικό πεδίο.

Odilo Pedro Scherer (Βραζιλία, 75 ετών)

Θεολογικές θέσεις και δηλώσεις: Ο καρδινάλιος Scherer κινείται σε συντηρητικό αλλά κοινωνικά ευαίσθητο πλαίσιο. Υποστηρίζει την αξία της καθολικής παράδοσης αλλά τονίζει την ανάγκη για ποιμαντική διακονία των φτωχών. Έχει εκφραστεί εναντίον του λαϊκισμού και υπέρ της ανάγκης διαλόγου με τους νέους και τα περιθωριοποιημένα στρώματα.

Διπλωματική δράση: Ως αρχιεπίσκοπος του São Paulo, είχε επαφές με τη λαϊκή βάση, αλλά και θεσμική παρουσία στο Συμβούλιο των Επισκόπων Λατινικής Αμερικής. Δεν έχει έντονο διπλωματικό προφίλ σε διεθνές επίπεδο, ωστόσο είναι σεβαστός σε κύκλους της Curia ως “ήπια φωνή”.

Ιστορικές συμμαχίες και αντιπαραθέσεις: Υπήρξε υποψήφιος και στο Κονκλάβιο του 2013, θεωρούμενος ως «ήπια συντηρητική» επιλογή. Δεν προκάλεσε ποτέ ρήξεις, αλλά και δεν αναδείχθηκε σε ηγετική φυσιογνωμία. Ενδεχομένως να στηριχθεί από ομάδες που θέλουν μια μεταβατική, συναινετική επιλογή.

Παρασκηνιακή επιρροή στο Βατικανό: Μέτρια. Είναι γνωστός και αξιόπιστος, αλλά δεν διαθέτει φατριακή ισχύ. Μπορεί να λειτουργήσει ως “ήρεμη λύση” αν τα ρεύματα οδηγηθούν σε συμβιβασμό.

Blase Cupich (ΗΠΑ, 75 ετών)

Θεολογικές θέσεις και δηλώσεις: Αντιπροσωπεύει τη μετριοπαθή προοδευτική τάση εντός των ΗΠΑ. Υποστήριξε τη γραμμή του Φραγκίσκου σε κοινωνικά ζητήματα, τόνισε την ανάγκη αναγνώρισης της πολυπλοκότητας της ανθρώπινης ύπαρξης και στάθηκε απέναντι σε σκληροπυρηνικές θέσεις για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα και τους διαζευγμένους.

Διπλωματική δράση: Πρωταγωνίστησε στον εσωτερικό διάλογο των επισκόπων ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της σεξουαλικής κακοποίησης, πιέζοντας για διαφάνεια και αυστηρούς κανόνες. Εκφράζει μια Εκκλησία πιο διαυγή, πιο ανθρώπινη.

Ιστορικές συμμαχίες και αντιπαραθέσεις: Υπήρξε επιλογή του Φραγκίσκου για το Σικάγο – κάτι που του χάρισε αξιοπιστία στους φιλοφραγκισκανούς. Αντιμετωπίστηκε ωστόσο με καχυποψία από παραδοσιακούς επισκόπους των ΗΠΑ.

Παρασκηνιακή επιρροή στο Βατικανό: Αν και χαίρει εκτίμησης, η επιρροή του είναι περισσότερο περιφερειακή. Οι ΗΠΑ παραμένουν διχασμένες, και η ιδέα ενός Αμερικανού Πάπα προκαλεί ακόμη ενστάσεις στον υπόλοιπο καθολικό κόσμο.

Seán O’Malley (ΗΠΑ, 80 ετών)

Θεολογικές θέσεις και δηλώσεις: Ο O’Malley ενσάρκωσε το ήθος της ταπεινότητας και της ποιμαντικής συνέπειας. Εργάστηκε σιωπηλά, με έμφαση στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μετά τα σκάνδαλα. Δεν υπήρξε ποτέ θεολογικός επαναστάτης, αλλά στάθηκε ως παράδειγμα ειλικρίνειας και εσωτερικής κάθαρσης.

Διπλωματική δράση: Ως μέλος της επιτροπής για την αντιμετώπιση της κακοποίησης, ανέπτυξε διεθνή ακτινοβολία. Ήταν από τους πρώτους που στήριξαν δημόσια τη μεταρρυθμιστική γραμμή του Φραγκίσκου, επιδιώκοντας θεσμική θωράκιση της Εκκλησίας.

Ιστορικές συμμαχίες και αντιπαραθέσεις: Απέφυγε τις προσωπικές συμμαχίες και δεν μπλέχτηκε σε φατριακούς ανταγωνισμούς. Η προσωπικότητά του εμπνέει εμπιστοσύνη, αλλά δεν συνοδεύεται από πολιτικό δυναμικό.

Παρασκηνιακή επιρροή στο Βατικανό: Περιορισμένη. Ο σεβασμός προς το πρόσωπό του είναι βαθύς, αλλά η ηλικία και το χαμηλό προφίλ του τον καθιστούν περισσότερο ηθικό σημείο αναφοράς παρά πραγματικό διεκδικητή.

Διεκκλησιακές προκλήσεις και γεωπολιτικές προεκτάσεις

Το Κονκλάβιο του 2025 θα αποτελέσει σημείο καμπής για την Καθολική Εκκλησία. Ο επόμενος Πάπας δεν θα είναι απλώς διάδοχος του Φραγκίσκου – θα είναι εκφραστής μιας νέας εποχής. Το εκκλησιαστικό εκκρεμές βρίσκεται εν κινήσει, και η απόφαση των καρδιναλίων θα καθορίσει τη γεωπολιτική, θεολογική και πνευματική πορεία της Ρώμης στον 21ο αιώνα.

Η εκλογή του νέου Πάπα ενδέχεται να κρίνει τη μελλοντική στάση της Ρώμης απέναντι στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ιδίως ενόψει των τεταμένων σχέσεων μεταξύ Πατριαρχείου Μόσχας και Φαναρίου. Το Βατικανό υπό τον Φραγκίσκο επεδίωξε μια μετριοπαθή οικουμενική πολιτική, διατηρώντας συνομιλίες με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και αποφεύγοντας συγκρούσεις με τη ρωσική πλευρά. Η νέα παπική ηγεσία θα κληθεί να επιλέξει μεταξύ ενεργότερης ανάμειξης υπέρ του Φαναρίου ή διατήρησης στρατηγικής σιωπής για χάρη των σχέσεων με το Πατριαρχείο Μόσχας.

Παράλληλα, το ζήτημα της Κίνας παραμένει καίριο. Η συμφωνία Βατικανού-Πεκίνου για τον διορισμό επισκόπων (2018, ανανεωμένη έκτοτε) υπήρξε μία από τις πιο αμφιλεγόμενες διπλωματικές πρωτοβουλίες του Φραγκίσκου με τους επικριτές να κάνουν λόγο για υποχωρητικότητα απέναντι σε ένα αυταρχικό καθεστώς. Οι υποψήφιοι που έχουν εκφραστεί για τα ανθρώπινα δικαιώματα (όπως ο Turkson ή ο Tagle) ίσως υιοθετήσουν πιο ισορροπημένη γραμμή – άλλοι, πιο ρεαλιστές (όπως ο Parolin), πιθανόν θα συνεχίσουν το status quo.

Ιδιαίτερη σημασία αποκτούν και οι σχέσεις με το Ισλάμ και τις χριστιανικές μειονότητες στη Μέση Ανατολή. Η παρουσία του Pizzaballa στο Λατινικό Πατριαρχείο Ιεροσολύμων προσφέρει την ευκαιρία για μια παπική ηγεσία με ενσυναίσθηση στις συγκρούσεις του τόπου, σε μια εποχή που η Γάζα φλέγεται και η Χριστιανοσύνη στη Συρία και το Ιράκ αποδεκατίζεται.

Τέλος, ο νέος Ποντίφικας θα πρέπει να διαχειριστεί την παρουσία της Αγίας Έδρας στον ΟΗΕ και τη στάση του Βατικανού σε παγκόσμιες συμφωνίες για την κλιματική αλλαγή, τη μετανάστευση και τη βιοηθική. Η επιλογή του προσώπου, συνεπώς, δεν είναι απλώς ζήτημα πίστης – είναι ζήτημα παγκόσμιας στρατηγικής.

Urbi et orbi: Ανάμεσα στην πίστη, την προσευχή και την πολιτική

Καθώς πλησιάζει η ώρα της μυστικής ψηφοφορίας στην Καπέλα Σιστίνα, και η Κρίση του Μιχαήλ Άγγελου σκιάζει τους καρδιναλίους εκλέκτορες, το ερώτημα που πλανάται είναι βαθύτερο από το απλό «ποιος θα αναδειχθεί Πάπας».

Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία βρίσκεται ανάμεσα στην πίστη και την πολιτική, στο όραμα του ελέους και στην ανάγκη για τάξη. Οι ισορροπίες είναι λεπτές, καθώς οι εκλέκτορες έχουν διαμορφωθεί σε μεγάλο βαθμό από τον ίδιο τον Φραγκίσκο — και όμως, δεν είναι όλοι έτοιμοι να συνεχίσουν την πορεία του χωρίς αναστοχασμό.

Η γενική εκτίμηση θέλει την πλάστιγγα να γέρνει είτε προς ένα πρόσωπο μεταρρυθμιστικής συνέχειας με ποιμαντική ψυχή, είτε προς έναν διπλωματικό διαχειριστή με ικανότητα συναίνεσης. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το απρόβλεπτο: έναν Πάπα από την περιφέρεια, έναν ήπιο μοναχό από την Ιερουσαλήμ, ή ακόμη και έναν έντονα συντηρητικό ηγέτη ως απάντηση στη σύγχυση, ο οποίος να απηχεί και μία γενικότερη συντηρητική στροφή που παρατηρείται διεθνώς.

Το Κονκλάβιο θα είναι τελικά ένας καθρέφτης των εσωτερικών συγκρούσεων και αντιφάσεων της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και των ελπίδων της για το μέλλον. Το “Habemus Papam” που θα αντηχήσει στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου, θα είναι και ένα μήνυμα στον κόσμο: σε ποιον Θεό, σε ποιον άνθρωπο και σε ποιο μέλλον ελπίζει ακόμη η Ρώμη.

Πηγή