Το να διασχίζει κανείς δρόμους είναι ένα άθλημα που μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνο ακόμα και για τους ανθρώπους. Πόσω μάλλον για τα ζώα που είτε δεν αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο που καραδοκεί στις ρόδες είτε θαμπώνονται από τα φώτα των αυτοκινήτων και, ακίνητα, αποτελούν βέβαια θύματα.
Στην Ελλάδα η συζήτηση των ειδικών «διαβάσεων» αφορά κυρίως την προστασία της καφέ αρκούδας και ειδικά στη Δυτική Μακεδονία, που αποτελεί «κρίσιμη ζώνη» για τον πληθυσμό της.
Σε άλλες χώρες, αντίστοιχες διαβάσεις και περάσματα κατασκευάζονται σε πολλές περιοχές, σε μια προσπάθεια να προστατευτούν οι τοπικοί πληθυσμοί διαφόρων ειδών ζώων και ταυτόχρονα να προστατευτούν, με την αποφυγή ατυχημάτων, και ανθρώπινες ζωές. Κάποιες απευθύνονται σε μικροσκοπικά τρωκτικά κι άλλες σε γιγάντια ζώα, όπως οι ελέφαντες.
Καναδάς, εθνικό πάρκο Banff
Στην Αλμπέρτα του Καναδά, το εθνικό πάρκο Banff είναι το παλαιότερο της χώρας. Βρίσκεται στα Βραχώδη Όρη και καταλαμβάνει έκταση πάνω από 6.500 χιλιομέτρων με ορεινές περιοχές, παγετώνες, πυκνά κωνοφόρα δάση και αλπικά τοπία.
Το πάρκο διαθέτει πάνω από είκοσι τέσσερις γέφυρες πάνω από πολύβουους αυτοκινητόδρομους. Έτσι γίνεται ασφαλέστερη η διέλευση ζώων όπως αρκούδων, ελαφιών και λύκων, για τα οποία το πάρκο είναι το σπίτι τους.
Νέα Ζηλανδία, Οαμάρου
Οι πιγκουίνοι αποτελούν ένα από τα πιο χαρακτηριστικά «αξιοθέατα» στο Οαμάρου της Νέας Ζηλανδίας. Στο ηλιοβασίλεμα, κάνουν την εμφάνισή τους στην ακτή αναζητώντας κατάλυμα για τη νύχτα. Η αποικία τους περιλαμβάνει κυρίως μικρούς μπλε πιγκουίνους αλλά και άλλα είδη. Παράλληλα όμως η πόλη αποτελεί δημοφιλή προορισμό και ο δρόμος μπροστά στο λιμάνι της έχει και πλούσια αγορά.
Για να συνυπάρχουν αρμονικά, και κυρίως χωρίς απώλειες, άνθρωποι και πιγκουίνοι, στο Οαμάρου έχει κατασκευαστεί υπόγειο πέρασμα για τους πιγκουίνους, ώστε να περνούν από το λιμάνι στις φωλιές τους χωρίς να κινδυνεύουν από την κίνηση στον δρόμο.
Νησί των Χριστουγέννων
Στο Νησί των Χριστουγέννων, κοντά στην Αυστραλία, αντίστοιχο κίνδυνο «ισοπέδωσης» από αυτοκίνητα αντιμετωπίζουν τα… καβούρια. Εκτιμάται πως στο νησί ζουν περίπου 43,7 εκατομμύρια κόκκινα καβούρια- αν και η κατά λάθος εγκατάσταση είδους μυρμηγκιών εξολόθρευσε τουλάχιστον 10 με 15 εκατομμύρια καβούρια τα τελευταία χρόνια.
Τα εν λόγω καβούρια είναι γνωστά για την ετήσια μαζική μετανάστευσή τους στη θάλασσα, για να γεννήσουν τα αυγά τους στον ωκεανό. Καθώς μετακινούνται κατά εκατομμύρια βρίσκονται αντιμέτωπα με τα αδυσώπητα μέσα μετακίνησης των ανθρώπων.
Κένυα
Στην Κένυα ο άνθρωπος παρακολούθησε με ενθουσιασμό, τον Ιανουάριο του 2011, τους πρώτους τρεις ελέφαντες που πέρασαν το πρώτο υπόγειο πέρασμα στις κατάφυτες πλαγιές της. Εκεί που το πρόβλημα της συνύπαρξης ανθρώπου και ζώων γινόταν όλο και πιο εκρηκτικό, η λύση ήρθε υπογείως.
Το τούνελ κόστισε ένα εκατομμύριο δολάρια και κατασκευάστηκε με χρήματα δωρητών, συνδέοντας δύο αχανείς εκτάσεις και δύο πληθυσμούς ελεφάντων που ήταν για χρόνια «χωρισμένοι» λόγω της ανθρώπινης παρέμβασης. Μέσω του τούνελ οι ελέφαντες διέσχισαν έναν μεγάλο δρόμο χωρίς να θέσουν ούτε τους εαυτούς τους ούτε τους οδηγούς σε κίνδυνο και χωρίς να καταστρέφουν σπαρτά ή να τρομοκρατούν τους κατοίκους σε παρακείμενο χωριό.
Ο Tony, που ήταν ο πρώτος ελέφαντας που πέρασε από τη διάβαση μαζί με άλλους δύο αρσενικούς ελέφαντες, αποτυπώθηκε στον φωτογραφικό φακό του Associated Press.
Σιγκαπούρη
Η «πράσινη γέφυρα» ή «ecoduct» της Σιγκαπούρης περνά πάνω από αυτοκινητόδρομο έξι λωρίδων και είναι καλυμμένη με δέντρα και θάμνους. Θύματα των ανθρώπων ήταν εδώ οι παγκολίνοι, τα παράξενα θηλαστικά που δεν είχαν καμία τύχη απέναντι στα αυτοκίνητα, είτε λόγω της χαμηλής ταχύτητας κίνησής τους είτε επειδή «πάγωναν» απέναντι στα φώτα.
Από το 1994 έως το 2014 κάθε χρόνο σκοτώνονταν κατά μέσο όρο δύο παγκολίνοι στους βασικούς δρόμους γύρω από τα καταφύγια Bukit Timah και Central Catchment. Ο αριθμός μπορεί να φαίνεται μικρός αλλά δεν είναι αν σκεφτεί κανείς πως ο πληθυσμός των ελευθέρων παγκολίνων Sunda στη Σιγκαπούρη δεν ξεπερνά τους 50.
Από τον Απρίλιο του 2014 έως τον Οκτώβριο του 2015 δεν εντοπίστηκε κανένας νεκρός παγκολίνος στους δρόμους και η επιτροπή των εθνικών πάρκων της Σιγκαπούρης πιστεύει πως αυτό οφείλεται στο Eco-Link@BKE. Με μήκος 62 μέτρα, είναι η πρώτη γέφυρα που φτιάχτηκε για ζώα στη Νοτιοανατολική Ασία και συνδέει τα δύο εθνικά πάρκα- που ήταν ενωμένα μέχρι, για άλλη μια φορά, να παρέμβει ο άνθρωπος κατασκευάζοντας τον αυτοκινητόδρομο Bukit Timah Expressway (BKE) που τα χώρισε στα δύο.
Αυστραλία, Βικτόρια
Για τη διευκόλυνση μικρών ζώων, σκίουρων και άλλων, που κινδυνεύουν άμεσα διασχίζοντας τους μεγάλους δρόμους της Αυστραλίας, τοποθετήθηκαν «γέφυρες» που θυμίζουν… οριζόντιες ανεμόσκαλες.
Σαν φυσικοί «σύνδεσμοι» ανάμεσα στα δέντρα στις δύο πλευρές του δρόμου, και ξύλινους πασσάλους στη νησίδα στο κέντρο, αυτές οι πρωτότυπες γέφυρες από σχοινί σώζουν τα μικρά μαρσιποφόρα. Παρεμπιπτόντως, οι γέφυρες φιλοξενούν κι άλλα είδη όπως ιγκουάνα, ακόμα και… παπαγάλους.
Ταυτόχρονα φτιάχτηκαν ωστόσο και τούνελ για άλλα ζώα που μετακινούνται σε πολυάριθμες ομάδες και μπορεί να κινδυνεύσουν- και να θέσουν ανθρώπους σε κίνδυνο.
Ολλανδία
Οι ecoduct στην Ολλανδία κατασκευάστηκαν σε κομβικά σημεία των αυτοκινητοδρόμων με σκοπό να προστατεύουν τους τοπικούς πληθυσμούς άγριων ζώων. Η χώρα διαθέτει πολλές τέτοιες γέφυρες που συνδέουν τους βιότοπους ώστε τα ζώα να μπορούν πιο εύκολα να βρουν τροφή, να αναπαραχθούν και έτσι να επιβιώσουν.
Έτσι, προστατεύονται ελάφια και αγριόχοιροι που είναι συχνά θύματα στους δρόμους.
ΗΠΑ, Μοντάνα
Το καταφύγιο Flathead Indian Reservation βρίσκεται στη δυτική Μοντάνα, στις ΗΠΑ και είναι πατρίδα ινδιάνικων φυλών. Στις καταπράσινες εκτάσεις, κατάφυτες κοιλάδες και πυκνά δάση, ζουν πολλά είδη ζώων: ελάφια, αρκούδες γκρίζλι, λύκοι, βίσονες, κύκνοι, αετοί κι ένα σωρό άλλα. Για την προστασία τους έχει φτιαχτεί η γέφυρα αυτή, ώστε να προστατεύονται από τα διερχόμενα οχήματα.
Βραζιλία, Μπαΐα
Στη Βραζιλία τα ζώα που αντιμετώπιζαν μεγάλο κίνδυνο στους δρόμους ήταν οι μαϊμούδες. Μπορεί να τα καταφέρνουν εξαιρετικά από το ένα δέντρο στο άλλο αλλά τα πράγματα δεν είναι και τόσο εύκολα όταν μεσολαβεί ένας ολόκληρος δρόμος. Έτσι, στην Μπαΐα κατασκευάστηκαν «γέφυρες» για τις μαϊμούδες, επιτρέποντάς τους να διασχίζουν τους δρόμους με ασφάλεια για τις ίδιες αλλά και για τους οδηγούς.
Ουάσιγκτον, η κρεμαστή γέφυρα για σκίουρους
Με έμπνευση και φαντασία κατασκευάστηκε σε κεντρικό δρόμο του Λόνγκβιου, στην πολιτεία της Ουάσιγκτον στις ΗΠΑ, μια κρεμαστή γέφυρα με την ονομασία Nutty Narrows. Η γέφυρα κατασκευάστηκε το 1963 και με σκοπό να εξυπηρετήσει τους… σκίουρους της περιοχής. Αντί να κινδυνεύουν από τις ρόδες των αυτοκινήτων διασχίζουν τον δρόμο από πάνω.
Καλιφόρνια
Πώς μπορούν οι βάτραχοι να διασχίσουν αυτοκινητόδρομο με έξι λωρίδες στο Ντέιβις της Καλιφόρνια χωρίς να βρεθούν στις ρόδες των διερχόμενων οχημάτων;
Η λύση βρέθηκε και φτιάχτηκε ένα τούνελ για… αμφίβια. Έτσι μπορούν να προσεγγίζουν τμήματα του φυσικού τους περιβάλλοντος που αποκόβονται λόγω του δρόμου.
Ιαπωνία
Στην πόλη Κόμπε της Ιαπωνίας η εταιρεία West Japan Railway Company, που διαχειρίζεται τους σιδηρόδρομους, ένωσε τις δυνάμεις της με τη διοίκηση του πάρκου Suma Aqualife, για να κατασκευαστεί ένα μικρό αλλά πολύτιμο «τούνελ». Μέσω αυτού, οι χελώνες μπορούν να περνούν κάτω από τις ράγες καθώς, τους καλοκαιρινούς μήνες, κατευθύνονται προς τον ωκεανό.
