Το κλείσιμο ενδέχεται να προκαλέσει παγκόσμια ύφεση, ενδεχομένως χειρότερη από την πετρελαϊκή κρίση του 1973 – Τι αναφέρει ναυτικός εμπειρογνώμονας
Το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ – μιας βασικής παγκόσμιας διαδρομής μεταφοράς πετρελαίου – από το Ιράν θα αποτελούσε σημαντικό γεωπολιτικό και οικονομικό πλήγμα για τον κόσμο και για το ίδιο το Ιράν.
Το κοινοβούλιο του Ιράν ενέκρινε την Κυριακή μέτρο για το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, μετά τις αμερικανικές επιθέσεις σε πυρηνικές εγκαταστάσεις της χώρας.
Σύμφωνα με υψηλόβαθμες πηγές των ινδικών μυστικών υπηρεσιών, που επικαλείται το news18.com, το κλείσιμο ενδέχεται να προκαλέσει παγκόσμια ύφεση, ενδεχομένως χειρότερη από την πετρελαϊκή κρίση του 1973. Για την Ινδία, αυτό είναι σημαντικό, καθώς περίπου 2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα (bpd) από τις συνολικές εισαγωγές της, που ανέρχονται σε 5,5 εκατομμύρια bpd, διακινούνται μέσω αυτού του στενού θαλάσσιου διαύλου.
Οι πηγές ανέφεραν ότι το στενό θα εμποδίσει το 20 έως 25% του παγκόσμιου πετρελαίου και το 30% του παγκόσμιου εμπορίου υγροποιημένου φυσικού αερίου. Πρόκειται για ένα κρίσιμο σημείο για τις ενεργειακές αρτηρίες της Ασίας και της Ευρώπης, ανέφεραν.
Οι πιθανές επιπτώσεις
Οι τιμές του πετρελαίου αναμένεται να εκτοξευθούν στα 200 έως 300 δολάρια ανά βαρέλι, προκαλώντας σημαντική παγκόσμια πληθωρισμό, πρόσθεσαν. Τα έξοδα logistics θα αυξηθούν, καθώς τα πλοία θα αναγκαστούν να αλλάξουν πορεία γύρω από την Αφρική, ανέφεραν οι πηγές. Οι καθυστερήσεις και τα έξοδα μεταφοράς θα αυξηθούν κατά 300 έως 400%, διαταράσσοντας σημαντικά τις βασικές μεταφορές και τις ενεργειακές διαδρομές, με επιπτώσεις στην Ινδία, την Κίνα, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα και την Ευρωπαϊκή Ένωση, πρόσθεσαν.
Επιπλέον, ανέφεραν ότι η κατάσταση θα μπορούσε να κλιμακωθεί εάν αραβικά κράτη του Κόλπου, όπως η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ, ενταχθούν ή υποστηρίξουν ενέργειες κατά του Ιράν στο πλευρό των ΗΠΑ, καθώς αυτό θα επηρεάσει όλα τα κράτη της περιοχής.
Οι υποστηριζόμενες από το Ιράν ομάδες, όπως οι Χούθι, η Χεζμπολάχ και οι πολιτοφυλακές, είναι πιθανό να κλιμακώσουν τις επιθέσεις σε ολόκληρη την περιοχή, πρόσ
Αυτοκαταστροφική κίνηση για το Ιράν
Ωστόσο, οι πηγές ανέφεραν ότι πρόκειται για μια αυτοκαταστροφική κίνηση, καθώς το Ιράν εξάγει το 85% του πετρελαίου του μέσω των Στενών του Ορμούζ. Το κλείσιμό τους θα καταρρεύσει την ίδια την οικονομία του Ιράν, ανέφεραν.
Το στενό έχει χαρακτηριστεί ως «το σημαντικότερο σημείο διέλευσης πετρελαίου στον κόσμο» μεταξύ του Ομάν και του Ιράν. Οποιοδήποτε κλείσιμο, ακόμη και μερικό, θα αναδιαμορφώσει το παγκόσμιο εμπόριο και την ασφάλεια του πετρελαίου.
Η κίνηση αυτή αποσκοπεί στην παράλυση της ναυτιλίας και στην πρόκληση μιας μεγάλης σύγκρουσης δυνάμεων. Σηματοδοτεί την αρχή μιας σημαντικής κλιμάκωσης, που πιθανόν θα προκαλέσει μια σύγκρουση σε πολλά μέτωπα, στην οποία θα εμπλακούν οι ΗΠΑ, τα κράτη του Κόλπου και οι πληρεξούσιοι του Ιράν, σύμφωνα με τις πηγές.
Ανέφεραν επίσης ότι το κλείσιμο θα εμποδίσει τις εισαγωγές βενζίνης του Ιράν, οδηγώντας σε εγχώρια έλλειψη. Δεν πρόκειται απλώς για μια περιφερειακή στάση, αλλά για μια απειλή κατάρρευσης των παγκόσμιων αγορών ενέργειας. Το καθεστώς του Ιράν βρίσκεται υπό τεράστια εσωτερική και εξωτερική πίεση, και αυτή η ενέργεια σηματοδοτεί απόγνωση.
Τι είναι τα Στενά του Ορμούζ
Τα Στενά του Ορμούζ είναι ένα από τα πιο κρίσιμα σημεία του κόσμου, μέσω του οποίου διακινείται το ένα πέμπτο του παγκόσμιου εφοδιασμού σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Όσον αφορά τη γεωγραφική του θέση, ο πορθμός συνδέει τον Περσικό Κόλπο με την Αραβική Θάλασσα και τον Ινδικό Ωκεανό. Το στενό κανάλι, πλάτους περίπου 33 χλμ. στο στενότερο σημείο του, χωρίζει το Ιράν (βόρεια) από την Αραβική Χερσόνησο (νότια).
Ωστόσο, οι ναυτιλιακές οδοί στην υδάτινη οδό είναι ακόμη στενότερες – πλάτους σχεδόν 3 χλμ. σε κάθε κατεύθυνση, γεγονός που τις καθιστά ευάλωτες σε επιθέσεις και απειλές κλεισίματος. Έχει μεγάλη στρατηγική και οικονομική σημασία, ειδικά καθώς τα πετρελαιοφόρα που συλλέγουν φορτία από διάφορα λιμάνια του Περσικού Κόλπου πρέπει να το διασχίζουν. Αποτελεί τη θαλάσσια αρτηρία μέσω της οποίας διακινείται το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Το 2024, οι ημερήσιες μεταφορές ανήλθαν σε 20,3 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και 290 εκατομμύρια κυβικά μέτρα υγροποιημένου φυσικού αερίου, σύμφωνα με στοιχεία της Αμερικανικής Υπηρεσίας Ενέργειας (EIA).
Ποιοι θα επηρεαστούν περισσότερο
Το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών πετρελαίου από τις περιφερειακές δυνάμεις – Σαουδική Αραβία, Ιράκ, ΗΑΕ, Κατάρ, Ιράν και Κουβέιτ – πρέπει να διέρχεται από τα Στενά του Ορμούζ. Στο παρελθόν, ήταν η Δύση – κυρίως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη – που ήταν πιο εκτεθειμένη σε διαταραχές των ενεργειακών ροών του Περσικού Κόλπου, αλλά σήμερα είναι η Κίνα και η Ασία που θα υποστούν το μεγαλύτερο βάρος από οποιοδήποτε κλείσιμο.
Σύμφωνα με την EIA, το 82% των εξαγωγών αργού πετρελαίου και συμπυκνωμάτων που διέρχονταν από το στενό το 2022 είχαν προορισμό την Ασία, με την Ινδία, την Κίνα, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα να αντιπροσωπεύουν το 67% των συνολικών ροών το 2022 και το πρώτο εξάμηνο του 2023.
Τι αναφέρει ναυτικός εμπειρογνώμονας
O Νίκος Σπανός, Ναύαρχος ΛΣ-ΕΛΑΚΤ (εα) και πρώην Δ/ντής Λιμένων – Λιμενικής Πολιτικής & Λιμενικής Αστυνομίας, εξήγησε όλες τις παραμέτρους του θέματος.
Σε ανάρτησή του αναφέρει:
Ασφάλεια Εμπορικής Ναυσιπλοΐας στην ευρύτερη περιοχή Περσικού Κόλπου – Στενού Ορμούζ – Ερυθράς Θάλασσας
Μετά την πρόσφατη επίθεση των ΗΠΑ στο Ιράν και οι πρόσφατες εχθροπραξίες στην ευρύτερη περιοχή μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ, το Ιρανικό κοινοβούλιο απειλεί κλείσει τα στενά του Ορμούζ και έχουν αυξήσει σημαντικά το επίπεδο απειλής για τα εμπορικά πλοία.
Οι διεθνείς δυνάμεις διαβεβαιώνουν ότι το Στενό του Ορμούζ παραμένει ακόμη ανοικτό, αλλά επισημαίνουν τον αυξημένο κίνδυνο κλιμάκωσης. Εκθέσεις από τον Συνδυασμένο Ναυτικό Σχηματισμό (CMF) και τον MSCIO/EUNAVFOR ASPIDES δείχνουν ότι διατηρείται υψηλό επίπεδο επιφυλακής. Οι δυνάμεις της ΕΕ (EUNAVFOR ASPIDES) αναφέρουν πως παρακολουθούν στενά την κατάσταση και διατηρούν το επίπεδο απειλής αμετάβλητο . Τα πλοία έχουν αναφέρει περιστατικά παρεμβολών GPS στην Ερυθρά Θάλασσα , γεγονός που επιβάλλει επαγρύπνηση ως προς τα ηλεκτρονικά μέσα πλοήγησης.
Υποχρεώσεις Διαχειριστριών Εταιρειών.
Οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες οφείλουν να συμμορφώνονται πλήρως με το SOLAS (κεφ. XI-2) και τον Κώδικα ISPS, όπως και με τον Κανονισμό (ΕΚ) 725/2004, ο οποίος ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο (π.χ. ΠΔ 56/2004, Ν.3622/2007). Αυτό σημαίνει ότι κάθε εταιρεία πρέπει να διαθέτει Υπεύθυνο Αξιωματικό Ασφάλειας (CSO) και το πλοίο Υπεύθυνο Αξιωματικό Ασφάλειας (SSO) και να λειτουργεί βάσει εγκεκριμένου Σχεδίου Ασφαλείας Πλοίου (SSP) . Οι εταιρείες πρέπει να διεξάγουν εκ νέου προσεκτική εκτίμηση κινδύνου (Security Assessment) για τα δρομολόγια σε περιοχές υψηλού ρίσκου, να ενημερώνουν το πλήρωμα και τους άλλους εμπλεκόμενους για τις νέες απειλές και να εκπαιδεύουν το προσωπικό τους σε μέτρα έκτακτης ανάγκης (ισχύει και για τα πληρώματα). Επιπλέον, προβλέπονται διαδικασίες υποβολής αναφορών σε ελληνικές αρχές (π.χ. ΥΝΑΝΠ/Λιμενικό Σώμα) σε περίπτωση περιστατικών ασφαλείας, καθώς και ενημέρωση της Λιμενικής Διοίκησης για τα πλοία ελληνικών συμφερόντων που διέρχονται από το Στενό του Ορμούζ.
Συστάσεις για Πλοία και Ναυτικούς
• Λειτουργική ετοιμότητα: Διατηρείτε αυξημένα μέτρα ασφαλείας (Security Level) σε όλα τα στάδια διέλευσης και επαυξημένη παρουσία του πληρώματος σε μέτρα ασφάλειας.
Κρατήστε κλειστά τα καταστρώματα φορτοεκφόρτωσης, ενεργοποιήστε προστατευτικά πλέγματα στα ανοιχτά σημεία και περιορίστε επαφές με εξωτερικά σκάφη.
• Συστήματα εντοπισμού (AIS): Συνιστάται τα AIS να παραμένουν ενεργά κατά τη διέλευση στο Περσικό Κόλπο, ώστε να διευκολύνεται η παρακολούθηση και η βοήθεια . Αντίθετα, στην Ερυθρά Θάλασσα λόγω των επιθέσεων χούθι οι ναυτιλιακές αρχές προτείνουν να απενεργοποιούνται προσωρινά τα AIS (όπου η ασφάλεια του πλοίου το επιτρέπει), σύμφωνα με SOLAS/ISPS, για να δυσχεραίνουν τον εντοπισμό. Σε κάθε περίπτωση, τηρείτε τις οδηγίες του IMO για ενεργοποίηση/απενεργοποίηση AIS σύμφωνα με τον Κώδικα ISPS και ασφαλή πλοήγηση.
• Δημόσιες Ανακοινώσεις και Καθοδήγηση: Ακολουθήστε αυστηρά τις οδηγίες των διεθνών αρχών. Για την Ερυθρά Θάλασσα/Κόλπος του Άντεν, ισχύει η καθοδήγηση του EUNAVFOR ASPIDES μέσω MSCIO (βλέπε ιστοσελίδα του MSCIO και μηνύματα ενημέρωσης)  . Ενισχύστε την συνεργασία με το NAVCENT (ΗΠΑ) και τη Combined Maritime Forces (CMF), λαμβάνοντας υπόψη τις συμβουλές του NAVCENT NCAGS.
• Συμβάντα από αντιπάλους: Εάν υπάρξει επικοινωνία από Ιρανικές δυνάμεις (π.χ. μέσω AIS ή VHF) συστήνεται κατ’ αρχάς να δηλώνετε ευγενικά ότι ακολουθείτε διεθνείς κανόνες (UNCLOS) και, αν σας ζητηθεί επανεξέταση πλεύσης, να επιμείνετε σε πορεία στα όρια των διεθνών υδάτων. Σε κάθε κρούση επικοινωνίας ενημερώστε αμέσως τις αρμόδιες στρατιωτικές αρχές (NAVCENT) και τους υπευθύνους της εταιρείας.
• Γενικά μέτρα ασφάλειας: Ενημερώστε τα πληρώματα να είναι σε συνεχή επιφυλακή (παρατήρηση, ραντάρ) . Φροντίστε διασύνδεση εφεδρικών συστημάτων πλοήγησης (backup navigation) σε περίπτωση παρεμβολής GPS . Ενεργοποιήστε αμέσως το Ship Security Alert System και εκπέμψτε MAYDAY πλοήγησης (PAN-PAN) σε κάθε ύποπτο περιστατικό.
Ακολουθήστε τις Βέλτιστες Πρακτικές Ασφάλειας (BMP) για την περιοχή – ανατρέξτε σε επίσημες πηγές (π.χ. maritimeglobalsecurity.org για Red Sea/BMP).
Αναφέρετε οιαδήποτε επικίνδυνη δραστηριότητα στις αρμόδιες αρχές και στους διεθνείς κόμβους ενημέρωσης (UKMTO, MSCIO κ.λπ.) .
• Επείγοντα Τηλέφωνα: Σε ανάγκη επικοινωνήστε άμεσα με: UKMTO (Dubai) – Emergency Tel. +44 2392 222 060, email [email protected]  . MSCIO/EUNAVFOR ASPIDES (Γαλλία) – Tel. +33 (0)2 98 220 220, email [email protected]  . Λιμενικό Σώμα – ΕΛ.ΑΚΤ. (Ελληνικό) – Γενική κλήση 108 (ή 112), Ship Control Call Center +30 213 137 1800  . Ευρωπαϊκή Δύναμη / ΠΝ: Π.χ. Hellenic Navy Operations Center σε περιπτώσεις πολεμικών ενεργειών.
Παρακολούθηση Εξελίξεων.
Τα πλοία πρέπει να ενημερώνονται διαρκώς για τις εξελίξεις μέσω των επίσημων πηγών. Συνιστάται η εγγραφή στα μηνύματα ασφαλείας του UKMTO και του MSCIO  . Παρακολουθείτε τακτικά τα εβδομαδιαία δελτία επικινδυνότητας (Threat Assessments) του MSCIO , καθώς και τις ανακοινώσεις των ΗΠΑ (MARAD) και του CMF/JMIC (UKMTO).
Επίσης, ενημερωθείτε μέσω τοπικών και διεθνών πηγών (BIMCO, INTERTANKO, ICS) για συστάσεις και ανακοινώσεις (π.χ. οι αναφορές του BIMCO για απειλές πυραύλων και ναρκών  ). Ανατρέξτε στις σχετικές ανακοινώσεις της IMO για την τρέχουσα κατάσταση (π.χ. FAQ για τον Κώδικα ISPS ).
Παράλληλα, ειδοποιηθείτε από ειδησεογραφικά πρακτορεία και ναυτιλιακά fora σε πραγματικό χρόνο, ώστε να προσαρμόζετε έγκαιρα τα δρομολόγια και τα μέτρα ασφαλείας.
Χρήσιμες Ιστοσελίδες: IMO – Maritime Security FAQ , MSCIO (Indian Ocean Maritime Security Centre) , EUNAVFOR ASPIDES (ΕΕ Naval Force Red Sea) , UKMTO (Maritime Trade Operations).
Κοινοποιήστε: