Σάββατο του Λαζάρου: Τι γιορτάζουμε σήμερα – Τα κάλαντα και τα έθιμα σε όλη την Ελλάδα

Μεγάλη γιορτή σήμερα για την Εκκλησία

Μεγάλη γιορτή σήμερα για την Ορθοδοξία, αφού τιμάται η γιορτή της Ανάστασης του Λαζάρου, του φίλου του Ιησού Χριστού.

Τι γιορτάζουμε

Το Σάββατο του Λαζάρου ή Λαζαροσάββατο στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία και σε όσες καθολικές εκκλησίες ακολουθούν το βυζαντινό τελετουργικό είναι η μέρα πριν την Κυριακή των Βαΐων.

Την ημέρα αυτή εορτάζεται η ανάσταση του Λαζάρου από τη Βηθανία, ένα γεγονός το οποίο περιγράφεται στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον. Το Σάββατο του Λαζάρου και η Κυριακή των Βαΐων έχουν τη μοναδική θέση στο εκκλησιαστικό έτος ως μέρες χαράς ανάμεσα στη Μεγάλη Σαρακοστή και το θρήνο της Μεγάλης Εβδομάδας.

Το Σάββατο του Λαζάρου είναι μέρα στην οποία, παραδοσιακά, οι ερημίτες εγκαταλείπουν τις σκήτες τους και επιστρέφουν στο μοναστήρι για τη Μεγάλη Εβδομάδα.

Στην Ελλάδα, το Σάββατο του Λαζάρου φτιάχνουν ειδικά ψωμάκια που μοιάζουν με σαβανωμένο άνθρωπο και ονομάζονται λαζαράκια, ενώ τα παιδιά τραγουδούν τα λαζαρικά, κάλαντα ειδικά για την ημέρα.

Τα έθιμα για το Σάββατο του Λαζάρου

Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, οι πιστοί τηρούν το έθιμο του ζυμώματος των λεγόμενων «Λαζαριών» ή «Λαζαράκια», μικρών ψωμιών σε σχήμα ανθρώπου, που συμβολίζουν τον Λάζαρο στο σάβανό του. Στα Λαζαράκια χαράζονται σταυροί και τοποθετούνται καρφιά ή γαρίφαλα στα μάτια.

Ιδιαίτερα γνωστό είναι το έθιμο αυτό στη Ρόδο, τη Λέσβο, την Κύπρο και τα Δωδεκάνησα, όπου οι γυναίκες φτιάχνουν τα Λαζαράκια μαζί με τα παιδιά. Στην Κρήτη, πολλές νοικοκυρές ετοιμάζουν τα Λαζαράκια και τα χαρίζουν στα παιδιά της γειτονιάς, συνοδεύοντάς τα με ευχές για καλή Ανάσταση.

Τα κάλαντα του Λαζάρου

Μια από τις πιο γραφικές παραδόσεις του Σαββάτου του Λαζάρου είναι τα κάλαντα του Λαζάρου, τα οποία ψάλλουν τα παιδιά στα χωριά και τις πόλεις, κρατώντας λουλούδια ή στολισμένα καλαθάκια.

Τα τραγούδια αφηγούνται το θαύμα της Ανάστασης του Λαζάρου και είναι προάγγελοι της Ανάστασης του Χριστού. Οι στίχοι ποικίλλουν από τόπο σε τόπο, ωστόσο έχουν κοινά χαρακτηριστικά, όπως τη χαρμόσυνη διάθεση και την αναφορά στην ανοιξιάτικη φύση.

Στη Μακεδονία και τη Θράκη, τα κορίτσια ντύνονται με παραδοσιακές φορεσιές και κρατώντας στολισμένα στεφάνια λένε τα κάλαντα του Λαζάρου από σπίτι σε σπίτι, ανταλλάσσοντας ευχές και παίρνοντας αυγά ή γλυκίσματα.

Στην Κοζάνη, τα Γρεβενά και άλλες περιοχές της δυτικής Μακεδονίας, αναβιώνει το έθιμο των «Λαζαρίνων». Νεαρά κορίτσια, τις μέρες πριν το Σάββατο του Λαζάρου, μαζεύονται, στολίζονται με παραδοσιακές ενδυμασίες, και γυρνούν στα σπίτια τραγουδώντας και χορεύοντας. Το έθιμο έχει ρίζες σε αρχαίες τελετουργίες γονιμότητας και σήμερα συνδυάζει τη χριστιανική πίστη με τα παλαιότερα λαϊκά στοιχεία.

Οι Λαζαρίνες συνοδεύουν τα τραγούδια τους με χορούς κυκλικούς, προσφέροντας ένα μοναδικό θέαμα που τιμά τη ζωή, την άνοιξη και την αναγέννηση της φύσης.