Ο Teemu Lehtinen, γεννήθηκε στη Φινλανδία και τα τελευταία 20 χρόνια ζει μόνιμα στην Ελλάδα – Εξηγεί πώς έγινε το φινλανδικό θαύμα 100 χρόνια μετά την ανεξαρτησία της χώρας
Η Φινλανδία, η πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο – ξανά. Τυχαία, φυσικά.
Για 8η συνεχόμενη χρονιά, η Φινλανδία βρίσκεται στην κορυφή του World Happiness Report. Κι όμως, αν ρωτήσεις έναν Φινλανδό στον δρόμο, πιθανότατα θα σου ρίξει ένα χαλαρό βλέμμα και θα μουρμουρίσει κάτι του τύπου «απλώς τα βγάζω πέρα». Χωρίς μεγάλα χαμόγελα, χωρίς θριαμβολογίες.
Είναι σχεδόν σαν να ανθίζει η ευτυχία εκεί όπου κυριαρχεί η ειρωνεία. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό πώς μια χώρα με:
- 1.300 χλμ. σύνορα με τη Ρωσία,
- 6 μηνών σκοτάδι,
- θερμοκρασίες που μπορούν να σπάσουν ακόμα και το ατσάλι και
- εθνικό χόμπι το να κάθεσαι σε σάουνα 100°C και μετά να βουτάς στα -20°C
Καταλήγει πρωταθλήτρια στην παγκόσμια ευτυχία.
Κι όμως, η απάντηση δεν κρύβεται ούτε στον καιρό, ούτε στην κουζίνα (εκτός αν τρελαίνεσαι για ψωμί σίκαλης και τηγανίτες με αίμα), ούτε καν στο ότι εμπιστευόμαστε τόσο τους αγνώστους ώστε να αφήνουμε τα μωρά μας έξω από καφετέριες στα καροτσάκια τους.
Η «μυστική συνταγή» μας βασίζεται σε έναν περίεργο αλλά σταθερό συνδυασμό:
- Κοινή κληρονομιά αγώνα – Χτίσαμε ξανά μια χώρα κατεστραμμένη από τον πόλεμο. Κανείς δεν έμεινε στο περιθώριο.
- Δωρεάν, άριστη εκπαίδευση – Συγγνώμη, ιδιωτικά ελιτιστικά σχολεία δεν υπάρχουν. Όλοι έχουν τις ίδιες χώρες.
- Ισότητα από… παλιά – Οι γυναίκες ψηφίζουν και ηγούνται κυβερνήσεις από το 1906.
- Η διαφθορά απλώς δεν αξίζει – Λίγοι πόροι για να εκμεταλλευτείς, πολλή διαφάνεια για να προσπαθήσεις.
- Ξέρουμε τη θέση μας – Ρεαλισμός, ταπεινότητα, επιστημονική λογική. Η Φινλανδία μπορεί να είναι μια μικρή κουκκίδα στον χάρτη, αλλά είναι η δική μας κουκκίδα και αυτό μας αρκεί.
Κι αν χρειάζεστε μια εικόνα αυτής της ισότητας στην πράξη;
Προχθές, καθώς ο Ζελένσκι μίλησε στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, η αστυνομία έκοβε κλήση για παράνομο παρκάρισμα στο αυτοκίνητο της ουκρανικής αντιπροσωπείας. Αυτό είναι η Φινλανδία. Κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου. Ούτε πρόεδροι, ούτε VIP επισκέπτες. Όλοι ίσοι.
Το ίδιο μου θύμισε και ο παρουσιαστής στο MTV3, καθώς σχολιάζαμε την 8η συνεχόμενη πρωτιά στο World Happiness Report. Θυμήθηκε τη φορά που περίμενε στην ουρά στο σούπερ μάρκετ πίσω από τον Μάρτι Αχτισάαρι, πρώην πρόεδρο της Φινλανδίας και νομπελίστα, ο οποίος κρατούσε απόδειξη για επιστροφή άδειων μπουκαλιών. Ούτε σωματοφύλακες, ούτε ειδική μεταχείριση.
Αυτά ακριβώς είναι που χτίζουν εμπιστοσύνη. Όχι θεωρητικά μοντέλα ευτυχίας ή hashtag ευεξίας. Όταν οι πολίτες ξέρουν ότι οι κανόνες ισχύουν για όλους και τα θεσμικά όργανα λειτουργούν, τότε εμπιστεύονται και το κράτος και ο ένας τον άλλον.
Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που η Φινλανδία στέκεται αταλάντευτη δίπλα στην Ουκρανία. Γιατί ξέρουμε πολύ καλά πώς δεν αντιστέκεσαι απέναντι σε ρωσική επιθετικότητα. Και ξέρουμε ότι καμία ευτυχία δεν χτίζεται πάνω στην υποταγή.
Ένα περίεργο στοιχείο από τις φετινές εκθέσεις: το παγκόσμιο χάσμα ευτυχίας διευρύνεται, κι όμως η Φινλανδία συνεχίζει ατάραχη. Ίσως γιατί η δική μας εκδοχή της ευτυχίας δεν βασίζεται σε αιώνια θετικότητα ή κατανάλωση περισσότερων.
Είναι αντοχή, όχι έκσταση.
Έτσι λοιπόν, ενώ ο υπόλοιπος κόσμος πουλάει «ευτυχία» μέσω wellness retreats, mindfulness apps και gratitude journals, εμείς συνεχίζουμε να κόβουμε ξύλα, να πληρώνουμε φόρους και να αφήνουμε τα δημόσια θεσμικά όργανα να κάνουν τη δουλειά τους ήσυχα.
Ίσως αυτό να είναι το απόλυτο μυστικό. Να είσαι ρεαλιστής. Να είσαι μαζί με τους άλλους ανθρώπους. Να μην περιμένεις πυροτεχνήματα. Να εμπιστεύεσαι ότι τα πράγματα λειτουργούν.
Κι αν δεν λειτουργούν, πιες έναν καφέ και φτιάξ’ τα.
ΥΓ. Ακόμα με εκπλήσσει το πώς συνεχίζουμε να κερδίζουμε αυτόν τον διαγωνισμό ευτυχίας κατά τύχη. Ίσως του χρόνου να εκδώσουμε ένα πολύ φινλανδικό βιβλίο self-help: «Πώς να είσαι ο πιο ευτυχισμένος λαός στον κόσμο χωρίς καν να προσπαθήσεις».
Ο Teemu Lehtinen γεννήθηκε στη Φινλανδία και ζει μόνιμα στην Ελλάδα
Κοινοποιήστε: